Tekst van dbnl.org:

belet tot belet. T'welck sijn meyning soo te wesen hy in verscheyden
boucken opentlicker verclaert als lib. 6. Phys. oock lib. 1. 2. 3. 4. de Caelo, tot veel plaetsen.
Hier in heeft teghen Aristoteles gheschreven Ioannes Taisnier Hannonius, willende
oock everedenheyt, doch soo, dat die twee voornoemde lichamen in even rijden
door even langden des lochts vallen; In welcke meyning Cardanus oock is lib. 5. de
Proportionib. prop. 110. Maer d'een noch d'ander en heeft de saeck ghetroffen,
t'welck wy eerst met daetlicke ervaring verclaren sullen, ende daer naer d'oirsaeck
bethoonen. D'ervaring teghen Aristoteles is dese: Laet nemen (soo den
hoochgeleerden H. Ian Cornets de Groot vlijtichste ondersoucker der Naturens

verborghentheden, ende ick ghedaen hebben) twee loyen clooten d'een thienmael
grooter en swaerder als d'ander, die laet t'samen vallen van 30 voeten hooch, op
een bart oft yet daer sy merckelick geluyt tegen gheven, ende sal blijcken, dat de
lichtste gheen thienmael langher op wech en blijft dan de swaerste, maer datse
t'samen soo ghelijck opt bart vallen, dat haer beyde gheluyden een selve clop
schijnt te wesen. S'ghelijcx bevint hem daetlick oock alsoo, met twee evegroote
lichamen in thienvoudighe reden der swaerheyt, daerom Aristoteles voornoemde
everedenheyt is onrecht. D'ervaring tegen Taisnier is dusdanich: Neemt een cleen
ynckel cort haerken boomwols, ende een pacxken des selfden stijf in een
ghebonden, weghende een pont, ende van ghelijcke form mettet haerken; dese laet
t'samen neervallen van vijf ofte ses voeten hooch, ende d'ervaring sal betoogen
dattet haerken (niet tegenstaende sijn stof veel dichter in een gesloten is, dan des
pacx, waer in veel ledige plaets ofte locht is) wel vijfentwintichmael langer op wech
blijft dan t'pacxken; daerom sy en vallen na sijn meyning op gheen even tijden door
even langden des lochts. Ander ervaring blijckt oock teghen Taisnier int
rijsendwicht, als in een lanck claer glas vol waters, t'welck gheroert, alsoo datter
veel lochtclooten ofte lochtbellen in commen, ende daer na stil ghehouden, de
grootste bellen sullen snellick in een oogblick opcommen, de cleender niet soo ras,
maer de minste als sandekens, soo traechlick als een slecke cruypt; t'welck verre is
van even tijden. Dit is van d'ervaring gheseyt. Daer rest nu noch d'oirsaeck te
verclaren, waerom hier geen everedenheyt en is, aldus: Yder roerende lichaem
heeft eenich belet sijns roersels, dat van een vallende lichaem door de locht,
is t'ghenaecksel sijns* vlacx teghen de locht, daerom ontfangt t'meeste der ghelijcke
lichamen wel t'meeste beletsel, maer overmidts der lichamen grootheden met haer
vlacken selfs niet everednich en sijn (want twee teerlinghen in achtvoudighe reden,
hebben haer vlacken alleen in viervoudighe) soo en connen sy met die beletselen
niet everednich wesen, ende daerom ist dat de minste lichamen meer belet
ontfanghen, int aensien der everedenheyt, dan de meeste, waer door sy oock
traechlicker neervallen.

Ende of de vlacken schoon inde reden haerder grootheden waren, soo is
t'middel daer de lichamen door vallen, alleen oock een oirsaeck die sulcke
everedenheyt weert, t'welck opentlick blijckt in twee lichamen, t'een int water
sinckende, t'ander daer op drijvende, wiens beletselen der vlacken eenighe reden
hebben, maer de tijden gheen, daerom en sijnse niet everednich. Ymant sal hier toe
meughen segghen t'ghemeen woort* D'ander parich, dat is, hem sulcx alleen te
verstaen van lichamen die beyde door t'water sincken. Ick segh dat de voornoemde
everedenheyt in sulcke oock niet en bestaet: Om t'welc te bewijsen so laet twee
lichamen sijn, A t'swaerste, B t'lichtste, die beyde int water sincken, ende tusschen
hun besta de voornoemde everedenheyt. Dit soo wesende, tis kennelick datmen
neven A, ander oneyndelicke menichte van lichamen