Demografie
Demografie is de statistische beschrijving van een bevolkingsgroep, uitgevoerd door een demograaf, die studie verricht naar de samenstelling van de bevolking naar ras, nationaliteit, leeftijdsopbouw, beroep, et cetera. Een dergelijke studie raakt sociale wetenschappen als sociologie, antropologie en geschiedenis, maar ook een exacte wetenschap als statistiek.
Demografie omvat de studie van de grootte, de structuur en de distributie van de bevolking, en hoe de bevolking in tijd verandert door geboorten, sterfgevallen, migratie en veroudering. De demografische analyse kan op de gehele maatschappij of op groepen betrekking hebben die door criteria worden bepaald als onderwijs, nationaliteit, godsdienst en het behoren tot een bepaald ras.
Gegevens en methodes
De demografie baseert zich op het gebruik van grote hoeveelheden gegevens, waaronder tellingen en verslagen van geboorten, huwelijken en sterfgevallen. De vroegste moderne telling werd uitgevoerd in Groot-Brittannië in 1801. Zie ook demografische statistiek.
In vele landen, in het bijzonder in de derde wereld, zijn betrouwbare demografische gegevens nog moeilijk te verkrijgen. Tijdens de jaren '80 bijvoorbeeld werd de bevolking van Nigeria grof geschat op 110 miljoen, terwijl het bij een telling die in 1991 werd uitgevoerd werd geschat rond 89 miljoen.
Belangrijke concepten
Belangrijke concepten in de demografie zijn onder andere:
- Het ruwe geboortecijfer, het jaarlijkse aantal levende geboorten per duizend mensen.
- Het algemene geboortecijfer, het jaarlijkse aantal levende geboorten per 1000 vruchtbare vrouwen (vaak vastgesteld op de leeftijdscategorie tussen 15 tot 49 jaar oud, maar soms van 15 tot 44).
- Leeftijdsgebonden geboortecijfers, het jaarlijkse aantal levende geboorten per 1000 vrouwen in bijzondere leeftijdsgroepen (gewoonlijk leeftijden 15-19, 20-24, enz.)
- Het ruwe sterftecijfer, het jaarlijkse aantal sterfgevallen per 1000 mensen.
- Het zuigelingssterftecijfer, het jaarlijkse aantal sterfgevallen van kinderen jonger dan één jaar oud per duizend levende geboorten.
- Levensverwachting, het aantal jaren dat een individu op een bepaalde leeftijd kan verwachten te leven gegeven de huidige sterftecijfers.
Geschiedenis
Tot de vroegste bijdragen tot de demografie behoorden de werkzaamheden van Thomas Malthus. Malthus stelde dat de bevolking aan exponentiële groei onderworpen zou zijn. Hij vreesde dat de bevolkingstoename de groei in voedselproductie zou overtreffen, hetgeen tot steeds grotere hongersnood en armoede zou leiden (zie Malthusiaanse catastrofe). Hij wordt gezien als intellectuele vader van het concept overbevolking. Later werden de verfijndere realistischere modellen voorgesteld door bijvoorbeeld Gompertz en Verhulst.
