Jelenia Góra
Sjabloon:Infobox Poolse miasto Jelenia Góra (Duits: Hirschberg im Riesengebirge; Tsjechisch: Jelení Hora) is een stad in het Poolse woiwodschap Neder-Silezië, gelegen in de powiat Jelenia Góra. De oppervlakte bedraagt 108,36 km², het inwonertal 87.643 (2005).
Tot medio 1945 lag dit aantrekkelijke provinciestadje op Duits grondgebied, en was het onderdeel van de Duitse provincie Silezië. Na de Tweede Wereldoorlog toen Silezië als een van de zogeheten Westgebieden onder Pools bestuur kwam, is de regio het toneel geweest van een ingrijpende etnische zuivering waarbij de Duitse bevolking massaal werd verdreven naar het Duitse grondgebied ten westen van de rivieren Oder en Neisse. Vaak gingen deze uitwijzingen met het nodige geweld gepaard. Zo werden Duitse meisjes en vrouwen stelselmatig het slachtoffer van verkrachtingen. Overigens was een deel van de Duitse bevolking van Hirschberg al eerder naar het Westen gevlucht uit angst voor het oprukkende Rode Leger. De Poolse autoriteiten doopten de stad om tot Jelenia Góra en de nieuwe bewoners die er hun intrek namen, kwamen voor een groot deel uit de oostelijke provincies van Polen die waren geannexeerd door de Sovjet-Unie. Evenals de Duitse naam Hirschberg, staat Jelenia Góra voor 'hertenberg'.
De stad is ontstaan in een keteldal tussen de voetheuvels en de echte bergen van de Karkanosze (het Reuzengebergte). In de stad die in een dal is gelegen, komt de rivier de Kamnienna uit in de rivier de Bóbr. In feite bestaat de stad uit het oorspronkelijke Jelenia Góra en een aantal plaatsen dat eraan is vastgegroeid. Zo ook de plaats Cieplice Zdrój (tot 1945 Bad Warmbrunn), een bekend kuuroord met thermale wateren uit lokale bronnen en gemineraliseerde genezende wateren.
In de stad ligt een paleis- en parkcomplex. Net erbuiten liggen de ruïnes van het kasteel Chojnik (Duits: Kynast) uit de 12e eeuw. In 1675 brandde de burcht door de bliksem geheel af. Daarna werd het kasteel nooit meer herbouwd.
Jaarlijks is in Jelenia Góra de viering van de September van Jelenia Góra en in juli het internationaal Straattheater-Festival.
Doordat Hirschberg geen toneel van oorlogshandelingen is geweest, is de plaats vrijwel ongeschonden uit de Tweede Wereldoorlog gekomen. Het oude stadscentrum is dan ook de moeite waard, met zijn gekleurde huizen, winkeltjes en pleintjes. De huizen langs het marktplein hebben allemaal een booggewelf, dat in de zomer koelte geeft. Net buiten het oude centrum is de dagelijkse markt.
Partnersteden
Bautzen (Duitsland)
Geboren in Jelenia Góra
- Georg Heym (1887-1912), Duits dichter
Sjabloon:WoiwodschapNeder-Silezië
