Twello
Dorp in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  Gelderland
| ||
| Gemeente |  Voorst
| ||
| Coördinaten | 52° 14′ NB, 6° 6′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Inwoners | 13.500 | ||
| |||
Twello (Nedersaksisch: Twelle) is een dorp met ruim 13.500 inwoners in de gemeente Voorst, in de Nederlandse provincie Gelderland. Het dorp is gelegen in de landelijke omgeving tussen de steden Deventer en Apeldoorn, dicht bij de rivier de IJssel. Tot 2004 was het vooral bekend wegens zijn varkens-slachterijen.
Het gemeentehuis van de gemeente Voorst ligt in Twello.
Etymologie
In de 14e eeuw heette het Twenlo, maar andere vormen komen ook voor zoals; Twelle, Twelloe, Twelloo, Twenle, Twenlo en Twenloe.
Iedere keer zijn er twee woorden te herkennen namelijk "twee" en "loo", wat zoiets betekent als twee bossen of dubbelbos.
Twello ligt, heden ten dage althans, inderdaad tussen twee bossen en wel aan de ene kant de bossen van de landgoederen 'Grote Noordijk', 'Kleine Noordijk' en 'de Steltenberg' die aan de zuidelijke kant gelegen zijn. Aan de noordelijke kant de bossen van de landgoederen 'het Hunderen', 'de Flierkamp', 'de Dijkhof', 'Kruisvoorde', 'de Parkelaer' en het 'Bruggebosch'.
Geschiedenis
Door diverse opgravingen in Twello van bewerkt vuursteen en de ontdekking van een urnenveld met kringgreppelgraven kunnen we aannemen dat er al een permanente bewoning in Twello was van ongeveer 1000-500 v.Chr. (einde bronstijd begin van de ijzertijd)
De naam Twello komt het eerst voor in een rekening van de Utrechtse St. Pietersproosdij in 1298. De eerste bewoners waren boeren die land kochten van de graaf van Gelre. Zij hadden kleine akkerbouw en veeteelt-boerderijtjes. Toen men de afwatering en de waterstand beter onder controle had werden de boerenbedrijven steeds groter.
In 1600 was Gelre onderverdeeld in drie kwartieren, waaronder die van Zutphen (de Graafschap). Het kwartier waar Twello onder viel, het Kwartier van de Veluwe, was ook onderverdeeld in schoutambten, richterambten en vrije heerlijkheden.
Het schoutambt Voorst werd bestuurd door een schout en zijn onderschouten. Onder Voorst vielen verscheidene buurschappen, waaronder die van Twello. Andere buurtschappen waren Gietelo, Schadewijk, Silvolde, Terwolde, Tuil en Wilp. Zowel Terwolde als Twello was al in de middeleeuwen een kerkdorp.
De ambtsjonkers (schout en onderschouten) vergaderden altijd in de Gietelse brouwerij. Steeds meer mensen trokken naar Twello, zo ook de secretaris van het schoutambt Voorst. Hij bewoonde Huize Kruisvoorde waar later ook de vergaderingen werden gehouden.
Zoals zoveel steden verloor ook Deventer zijn rol als vestingstad. Door de bloeiende handel en nijverheid werd Deventer overbevolkt en uitbreiding was noodzaak. De welgestelden gingen villa's bouwen aan de rand van de stad, waaronder Twello, en gingen er permanent in wonen of gebruikten het als een zomerverblijf.
Al sinds de 15e eeuw heeft Twello een korenmolen. tot 1898 was dat een standerdmolen, maar toen deze bouwvallig werd is besloten tot het bouwen van een stellingmolen. Havekes Mölle aan het Havekespad is nog steeds maalvaardig en wordt door vrijwillig molenaars nog regelmatig in bedrijf gezet.
Station Twello
In 2006 werd begonnen met de bouw van een nieuw Station Twello. Het station is in december 2006, gelijktijdig met de nieuwe dienstregeling van de NS, in gebruik genomen, samen met Apeldoorn Osseveld, Apeldoorn De Maten en Voorst-Empe.
Het eerste station van Twello was gebouwd in 1886. Het werd verwoest tijdens oorlogshandelingen in 1944. Hoewel de wachtruimte gespaard bleef, werd in 1947 besloten dat het hele station gesloopt moest worden. In 2004 begon de gemeente Voorst met het voorstel om een nieuw station te bouwen.
Vandaag de dag stopt de trein elk half uur in de richting van Apeldoorn en ook elk half uur in de richting van Enschede. Station Twello wordt nu dagelijks gebruikt door scholieren, forensen en winkelaars die naar Apeldoorn en Deventer gaan. Van en naar het station rijden zogenoemde flexbussen, die de mensen in 8-persoonsbusjes van of naar de omgeving van het station brengen.
Sport en Spel
Hieronder enkele verenigingen uit Twello:
- BC Twello (Badminton)
- SV Twello (Basketbal)
- SV Voorwaarts (Gymnastiek)
- SV Twello (Gymnastiek)
- SV Voorwaarts (Handbal)
- Voorster Hockey Club (Hockey)
- De Megafoon (Motorclub)
- Jachtlust (Sportzaal)
- Tijssen (Judo, Jujutsi etc.)
- Trias (Tafeltennis)
- TC De Schaeck (Tennis)
- Vv Activia (Voetbal)
- Club Hac (Zaalvoetbal)
- Sv Twello (Voetbal)
- SV Voorwaarts (Voetbal)
- SV Twello (Volleybal)
- SV Voorwaarts (Volleybal)
- SV Twello (zaalvoetbal)
- SV Voorwaarts (Zaalvoetbal)
- Eerste Twellose Toerclub (Wielersport)
- De Schaeck (Zwemmen, Waterpolo)
- Scouting Gelre Groep Twello
Geboren in Twello, wonend in Twello
- Talita Angwarmasse, (1979), actrice, danseres, zangeres
- Jan Terlouw, (1931), schrijver
- Ilse Pol, (1982), atlete
- Jesse Schotman, (1984), profvoetballer
Zie ook
· 
· 