Ritueel

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dit is een oude versie van deze pagina, bewerkt door Sumurai8 (overleg | bijdragen) op 22 jun 2010 om 12:16. (wrappers om te zorgen dat alles goed gepositioneert wordt)
Deze versie kan sterk verschillen van de huidige versie van deze pagina.
Een offer van dodengeld en yuanbao bij de graven van voorouders, een ritueel tijdens het Ghost Festival in Jiangsu (zie ook voorouderverering)
Begroetingsritueel (buiging) van de Fula, 1910
Voor het spelen van een wedstrijd gooit James LeBron poeder in de lucht
Initiatieritueel van jongens in Malawi
"Vrouw Xoc" trekt een touw met messen van obsidiaan door haar gepierste tong, een bloedlatingsritueel/mensenoffer dat plaatsvond op 26 of 28 oktober 709
Magische bezem van een obiaman of bonuman (een ritueelspecialist) wordt gebruikt om boze geesten weg te 'vegen' tijdens rituele dansen, Tropenmuseum
Rudolfinische keizerskroon, de keuze van bergkristal kan worden toegeschreven aan het geloof dat deze kristallen (ook bij bijvoorbeeld drinkglazen) zouden breken of verkleuren wanneer zij met gif in aanraking kwamen.

Een ritueel is een serie handelingen die gezien worden als een gebruik en bepaald zijn door achtergrond en cultuur. Rituelen vinden vaak plaats op feest- en gedenkdagen.

Sociale psychologie is geïnteresseerd in de interactie met andere leden van de groep tijdens het ritueel, psychoanalyse heeft betrekking op de psyche van individuen en ethologie benadrukt de evolutionaire aard van de rituelen. Ongeacht de specifieke verscheidenheid van sociale rituelen en hun diversiteit in tijd en ruimte, lijkt het bestaan van dergelijke praktijken universeel te zijn.

Kenmerken

Hindoe-waterritueel

Rituelen zijn uitingen van mens of dier, die in bepaalde omstandigheden herhaald worden. Deze uitingen kunnen bestaan uit enkele elementen maar ook uit een heel scala aan verschillende elementen.

De elementen waaruit rituelen kunnen bestaan zijn o.a. houding, mimiek, gebaar (mudra), dans, zang, woord, klanken, schreeuwen (joelen, jodelen), fluisteren, eten, vasten, drinken, slachten of zich verwonden (bijvoorbeeld door middel van flagellantie, tatoeage, verbranding, scarificatie, het aanbrengen van piercings, neus- en oorringen, circumcisie en vrouwenbesnijdenis). Het uiterlijk en het dragen (of de aanwezigheid) van bepaalde voorwerpen (in de vorm van vermomming, beschildering, het dragen van een masker, staf, wapen, hoofdtooi, kroon, mantel en andere attributen) speelt vaak een rol bij rituelen. In elk geval wordt een ritueel gekenmerkt door een herkenbaar patroon.

Wensen spelen een rol bij rituelen. Zo zijn er rituelen bij het doen van een wens, zoals het uitblazen van kaarsjes en het zingen van een lied bij een verjaardag. Ook het heffen van een glas en het klinken van kristal bij een heildronk zijn rituelen. Bepaalde gebeurtenissen vragen om rituelen, zoals het doen van een wens als men een vallende ster ziet of het verbranden van foto´s bij het eindigen van een relatie.

Rituelen lijken op vaste gewoontes. Ze hebben het echter in zich dat men meent er niet meer buiten te kunnen. Zo kan een blokje om voor het slapen gaan een vaste gewoonte zijn. Als men gaat denken dat men zonder dat blokje om niet goed zal kunnen slapen, dan wordt het een geritualiseerde gewoonte.

Rituelen zijn heel belangrijk. Het vertrouwde karakter van het ritueel is van belang, zowel voor een individuele persoon, die zich erdoor op zijn/haar gemak voelt, als voor een samenleving, waarbinnen de (gedeelde) rituelen een bindmiddel tussen de personen zijn.

Rituelen in culturen

Sioux Ghost Dance, 1894
De verbranding van de rituele hut

In elke cultuur komen rituelen voor. Vooral bij belangrijke fasen in het leven zoals geboorte, de overgang naar volwassenheid, huwelijk, religieuze en sociale verbintenissen en de dood. Maar ook als een persoon een nieuwe weg wil gaan en opnieuw wil beginnen. Zo werd vroeger de voordeur alleen gebruikt om een dode weg te dragen, zie ook doodweg. In zijn eenvoudigste vorm kan een ritueel een bijna onmerkbaar knikken met het hoofd zijn. Als ander uiterste kan het een dagen- en nachtenlang durende, uitputtende gebeurtenis zijn waarbij afwisselend wordt gemediteerd en gevast op het ene moment en dan weer wordt overgegaan tot het gebruik van drugs (zoals bijvoorbeeld alcohol, vliegenzwam, piment, soma, ibogaïne, ayahuasca en salvia divinorum), opzwepende dansen, seksuele uitspattingen, orgieën, zelfkastijding, zelfverminking en offeren aan de goden.

Hoewel de bekendste rituelen die uit kerkdiensten zijn, is een ritueel niet per se godsdienstig. Niet-religieuze mensen kennen ook rituelen. Ook in bedrijven komen ze voor, bijvoorbeeld als iemand een jubileum heeft bereikt.

In de westerse religies kan als voorbeeld genomen worden de mis van de Rooms-katholieke Kerk met voorgeschreven gebeden, het knielen en staan en zitten op bepaalde momenten zoals bij een huwelijk, het opheffen van een kelk, het tonen van een stuk zuurdesembrood en het drinken van wijn en eten en zegenen van dat brood.

Rituelen hebben invloed op de psyche van de mens omdat ze vaak aansluiten bij het archetype volgens Jung. In de psychologie worden bepaalde vormen van compulsief gedrag ook rituelen genoemd.

In Suriname vermengde de Afrikaanse voodoo zich met allerlei indianenrituelen, waaruit het huidige winti ontstond. Er zijn wereldwijd talloze mengvormen van rituelen die uit verschillende culturen zijn ontstaan, zoals bij Kwanzaa.

Rituele voorwerpen

Rituele voorwerpen worden vaak gezien als ´bezield´, zie fetisj.

Afbeeldingen

Rituele plaatsen

Heksenexperiment op de Blocksberg, juni 1932 (klik op afbeelding voor meer informatie)
Poempoean; staande versiering ter aanduiding van een religieuze of rituele gebeurtenis, Bali

Er zijn veel verschillende soorten rituele plaatsen bekend over de wereld. In Europa zijn Kyöpelinvuori, Blockula, de Blocksberg en het Zwarte Woud bekend uit heksenprocessen.

In Ierland is Tara bekend, hier werden de Hoge Koningen gekroond.

Verschillende vormen

Stiersprong, mozaiek in Knossos (replica)
Het springen over een vuur tijdens Noroez, Istanboel
Baining; gemaskerde vuurdanser uit Nieuw Guinea
Theyyam; rituele gemaskerde dans
Een bruid begint met het ritueel van het gooien van de kousenband, 1952
Upanayanam
Foto genomen na afloop van een rituele dans (Obiyapee), in een Marrondorp. Dit wordt ook wel Wentidansi of Wentipee bij de ndyuka genoemd. De dansers prepareren hun lichaam met kruiden en zijn daardoor in staat om door het vuur te dansen. Terwijl ze muziek maken (slaan op de Apinti, zingen en dansen) is het mogelijk dat de danseres in trance raken. Deze dans wordt alleen uitgevoerd bij speciale gelegenheden, Suriname, 1948, Tropenmuseum
Rituelen rond het Gouden Kalf
"Corn Shucking Song", uit Uncle Remus, His Songs and His Sayings: The Folk-Lore of the Old Plantation, 1881

Afbeeldingen

Trivia

Dans uitgevoerd door twee minderjarige (maagdelijke, heilige) meisjes in trance, ze dansen met hun ogen dicht de vrije bewegingen uit hun visioen. Mannen en vrouwen begeleiden de meisjes. Na het ritueel worden de meisjes uit hun trance gehaald en met heilig water gezegend, Bali
Dit pasgetrouwde bruidspaar voert het ritueel van het samen aansnijden van de bruidstaart uit
Ritueel tijdens een Joods huwelijk

Zie ook

Zie de categorie Rituals van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
noicon
 Door op de afspeelknop te klikken kunt u dit artikel beluisteren. Na het opnemen kan het artikel gewijzigd zijn, waardoor de tekst van de opname wellicht verouderd is. Zie verder info over deze opname of download de opname direct. (Meer info over gesproken Wikipedia)
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ritueel&oldid=21650691"