Barneveld (plaats)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dit is een oude versie van deze pagina, bewerkt door Jcb (overleg | bijdragen) op 4 jul 2010 om 16:26. (→‎Geschiedenis)
Deze versie kan sterk verschillen van de huidige versie van deze pagina.
Barneveld
Plaats in Nederland Vlag van Nederland
Situering
Provincie Vlag Gelderland Gelderland
Gemeente Vlag Barneveld Barneveld
Coördinaten 52°8'NB, 5°35'OL
Algemeen
Inwoners
(2008) 		29.756
Detailkaart
Kaart van Barneveld
Locatie in de gemeente Barneveld
Foto's
De oude kerk van Barneveld en de directe omgeving
De oude kerk van Barneveld en de directe omgeving
Huize De Schaffelaar
Huize De Schaffelaar
Portaal  Portaalicoon   Nederland

Barneveld (uitspraakⓘ, Nedersaksisch: Barreveld of Bareveld) is een dorp in de Nederlandse provincie Gelderland en tevens hoofdplaats van de gelijknamige gemeente Barneveld, in het midden van Nederland bekend om zijn pluimveeteelt en -handel en als sterk protestante gemeenschap.

Het dorp telde in 2009 29.756 inwoners[1], die Barnevelders[2] worden genoemd. Door het zuiden van Barneveld stroomt de Barneveldse Beek.

Geschiedenis

Barneveld bestaat als kerkdorp sinds 1333, alhoewel de leeftijd van Barneveld op meer dan 800 jaar wordt geschat. Deze schatting is gebaseerd op een tekst uit 1174 waarin een Wolfram van Barneveld wordt genoemd. De plaats vervult een marktfunctie in de Gelderse Vallei, maar is nooit tot stad verheven. In de 17e en 18e eeuw was Barneveld een belangrijk knooppunt in het netwerk van Hessenwegen. De naam Barneveld is mogelijk een oude naam of een verbastering van de naam Bronveld. Een andere mogelijke herkomst van de naam is Barnsteenveld.

Barneveld heeft ook bekendheid verworven door het relaas van de Kabeljauwse ruiteraanvoerder Jan van Schaffelaar, die hier op 16 juli 1482 van de door Hoeken belegerde toren sprong. Op het Torenplein staat sinds 1903 een standbeeld van hem. Huize De Schaffelaar en het aangrenzende Schaffelaarse bos, ten oosten van het dorp, zijn naar hem vernoemd. Sinds juni 2009 is ook het theater (Schaffelaartheater) in Barneveld vernoemd naar Jan van Schaffelaar.

Tijdens de Reformatie verdreven de protestante Barnevelders de laatste katholieke priester uit hun dorp, en hij vestigde zich toen in Achterveld, net over grens van de provincie Utrecht, welk dorp een katholieke enclave in een verder protestante regio (Amersfoort en de Veluwe) werd. vanuit Achterveld kon de priester lopend nog zijn parochianen in Barneveld bereiken.

Tweede Wereldoorlog

Barneveld lag aan de Grebbelinie en had daarom zowel aan het begin als het eind van de Tweede Wereldoorlog fors te lijden onder het oorlogsgeweld. De bevolking werd in mei 1940 bij de Duitse aanval geëvacueerd, evenals het vee. De meeste mensen moesten naar Lunteren.

In Barneveld werden vanaf eind 1942, deels op aandrang van NSB-leider Anton Mussert, in kasteel De Schaffelaar en op het landgoed De Biezen ongeveer 700 zogenaamd "bevoorrechte" Joden geïnterneerd, voornamelijk intellectuelen en kunstenaars. Onder hen onder meer de bekende tekenaar Edo Spier, die de oorlog overleefde. Hun plaatsing was het gevolg van het plan-Frederiks dat hen vrijstelde van transport.

Eind september 1943 moesten de Joden uit Barneveld naar Kamp Westerbork en vandaar naar Theresienstadt. Daar stierven tientallen van hen. Van de overigen werd in februari 1945 een aantal vrijgelaten bij een uitwisseling en naar Zwitserland overgebracht. Bij de oprijlaan van De Schaffelaar is in 1987 een monument van de kunstenaar Ralph Prins geplaatst, ter herinnering aan de internering van de "Barneveld-groep". Op 16 april 1945 bevrijdden de Canadezen het dorp.

Pluimveecentrum

Tegenwoordig staat de plaats bekend als het centrum van de pluimveeteelt, al hadden sommige Noord-Limburgse gemeenten nog voordat de Gelderse Vallei in 2003 door de vogelpest werd getroffen, meer kippen binnen hun grenzen. Barneveld gaf zijn naam aan het kippenras de Barnevelder dat zijn oorsprong heeft in het dorp Barneveld. Door het kruisen van verschillende kippenrassen kwam de Barnevelder tot stand. Deze kip wordt zowel voor het vlees als voor de leg gehouden. In Barneveld is er tevens een donderdagse eiermarkt. Nog steeds wordt op de Barneveldse eiermarkt de landelijke prijs van de eieren vastgesteld.

Het dorp bezit het Nederlands Pluimveemuseum.

Journalistiek

Barneveld heeft in de Barneveldse Krant haar eigen dagblad. De Barneveldse Krant wordt uitgegeven door Koninklijke BDU Uitgevers in Barneveld. Het is de enige lokale, betaalde krant van Nederland die onafhankelijk is van een uitgever die landelijk of in een grotere regio werkt. Het eerste exemplaar van het dagblad verscheen op 24 oktober 1871.

Ook heeft Barneveld een lokale omroep Radio Barneveld. Deze verzorgt sinds 5 oktober 1996 de uitzendingen voor de gehele gemeente Barneveld. Dit station is 24 uur per dag te ontvangen op 93.5 MHz in de ether, op de kabel is Radio Barneveld te ontvangen op 93.1 MHz.

Sinds november 2006 is het huis-aan-huisblad Barneveld NU van uitgeverij Wegener omgedoopt tot het vier dagen per week verschijnende Barneveld Vandaag om daarmee een concurrent voor de Barneveldse Krant te vormen.

Verder is in Barneveld het kantoor van het Nederlands Dagblad gevestigd. Dit is een dagblad dat 6 dagen per week verschijnt en in heel Nederland verspreid wordt. De krant heeft voornamelijk abonnees met een christelijke achtergrond.

Wijken en buurtschappen

Het dorp Barneveld bevat 18 wijken en 9 buurten. De wijken van Barneveld zijn: Centrum, De Koot, Vogelbuurt, Bloemenbuurt, De Lors, Staatsliedenwijk, De Valk, Vliegersveld, Rootselaar-Oost, Rootselaar-West, Oldenbarneveld, De Vaarst (ook wel Barneveld-Noord), Norschoten, De Brielaerd, De Burgt, Veller Harselaar-Oost, Harselaar-West en Harselaar-West-West.

De buurten zijn: De Tuinen, Beekakkers, Eilanden West, De Burgthoven, De Lanen West, De Lanen Oost, De Woudse Erven, Eilanden Oost en De Nederwoudse Brinken.

Toerisme

De Oud Veluwse Markt (OVM) wordt jaarlijks op zes achtereenvolgende donderdagen in juli en augustus gehouden. In augustus wordt Ballonfiësta Barneveld georganiseerd, waarbij o.a. 'special-shapes' te bewonderen zijn. In Barneveld zijn twee musea gevestigd; Museum Nairac, waar de vaste expositie bestaat uit vroeg-middeleeuwse archeologische vondsten en het Pluimveemuseum, waar de pluimvee-industrie centraal staat. Staatssecretaris Van Bijsterveldt heeft op 13 juni 2009 het Schaffelaartheater gelegen aan de Churchillstraat te Barneveld officieel geopend. Het Schaffelaartheater is de nieuwe huisvesting van de muziekschool van Barneveld en het muziekgezelschap De Harmonie, en tevens het onderdak voor een nieuw theater in Barneveld[3].

Rijksmonumenten

Verkeer en vervoer

Ten noorden van Barneveld bevindt zich de A1 en in het westen de A30.

Barneveld heeft twee stations aan de spoorlijn Amersfoort - Ede-Wageningen, een lijn die de bijnaam het kippenlijntje draagt en onderdeel is van de Valleilijn: Barneveld Centrum en Barneveld Noord. Vanaf december 2006 rijdt er tussen Barneveld Noord en Amersfoort 4 maal per uur een light rail trein.

Bij station Barneveld Noord is in april 2006 een transferium in gebruik genomen. Via deze gratis parkeervoorziening willen provincie Gelderland en gemeente Barneveld automobilisten stimuleren hun reis richting Randstad met de trein voort te zetten. Men zal hierbij wel gebruik moeten maken van de stoptrein tussen Barneveld Noord en Amersfoort.

Geboren

Zie ook

[bron?]

Zie de categorie Barneveld van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
  1. ↑ Barneveld in Cijfers
  2. ↑ VRTtaal.net - Barneveld
  3. ↑ Artikel over de opening van het Schaffelaartheater uit het AD 3 juni 2009
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Barneveld_(plaats)&oldid=21767165"