Bodegraven

**Bodegraven**
Gemeente in Nederland
Situering
Provincie	Zuid-Holland
Coördinaten	52°4'52"NB, 4°44'56"OL
Algemeen
- water	Fout in uitdrukking: niet verwachte operator round. km²
Inwoners ; (1 januari 2024)	? ; (Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /. inw./km²)
Bestuurscentrum	Bodegraven
Belangrijke verkeersaders	N11, A12
Politiek
Burgemeester (lijst)	Jan Pieter Lokker (CDA)
Overig
Postcode(s)	2410 - 2411
Netnummer(s)	0172
CBS-code	0497
CBS-wijkindeling	zie wijken en buurten
Website	www.bodegraven.nl
	; Bevolkingspiramide (2023)
Portaal	Nederland

Foutief gebruik van Sjabloon:Infobox gemeente Nederland. De volgende parameters dienen niet handmatig te worden ingevoerd:
oppervlakte, oppervlakte land, oppervlakte water, inwoners, datum inwoners en dichtheid.

Bodegraven (uitspraak^ⓘ) is een plaats en gemeente in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. De gemeente telt Sjabloon:Inwonertal NL gemeente inwoners (Sjabloon:Inwonertal NL datum, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 38,50 km² (waarvan 0,79 km² water).

Overige plaatsen

In de gemeente liggen ook de dorpen De Meije en Nieuwerbrug, waaronder de buurtschappen Noordzijde, Oud-Bodegraven, Weijland, Weijpoort en Molenbrug (Zuidzijde Bodegraven omgeving Fort Wierickerschans).

Historie

Bodegraven werd al in de Romeinse tijd bewoond. Toentertijd lag het aan de Noordgrens van het Romeinse Rijk, de 'Limes'. Aan de Romeinse kant van deze Limes waren er veel militaire en handelsactiviteiten. De Romeinen legden er kampementen, havens en een weg aan. De grens werd op min of meer regelmatige afstand versterkt met grensforten (castella), bemand door Romeinse legioenen en hulptroepen. Daarnaast waren er langs de weg die naast de Limes liep op vele plekken nederzettingen ontstaan, waaronder het huidige Bodegraven.

Daarna bleef het lange tijd stil rondom Bodegraven. Volgens de overlevering zou er op een inmiddels zoekgeraakte kaart uit 809 de heerlijkheid Bodelo worden vermeld. Zeker is dat rond het jaar 1050 er een kleine nederzetting was ontstaan, waarschijnlijk rond de huidige Dorpskerk. Uiteindelijk, na twee eeuwen twist over het eigendomsrecht tussen de bisschop van Utrecht en de graven van Holland, kwam bij het Graafschap Holland. In de late middeleeuwen werd er rondom Bodegraven, wat in een moerassig gebied lag, veel land ontgonnen. Deze ontginningen gebeurden vanaf de hoger gelegen rivieroevers zoals de Oude Rijn, de Meije en de Oude Bodegrave. Haaks op deze waterlopen werden kavelsloten gegraven, en zo'n 1250 meter verder werd een zogenaamde achtersloot gegraven. Door deze ontginningen ontstond de typische verkavelingsvorm. Na de bouw van een sluis rond 1350 had Bodegraven voorgoed haar bestaansrecht verdiend.

In 1672 toen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden de oorlog was verklaard door Engeland, Frankrijk, Keulen en Münster, lag Bodegraven vlak achter de Hollandse Waterlinie. Deze was geïnundeerd, en vormde zo een barrière voor de oprukkende Franse troepen. Echter in de winter bevroor het water en konden de Fransen via het ijs wat zich over de ondergelopen polders had gevormd voorwaarts trekken. Zij rukten op naar de Meije en verder naar Zwammerdam. Tussen Zwammerdam en Alphen werden zij echter staande gehouden en uiteindelijk teruggedreven. Inmiddels was het gaan dooien en was de enige vluchtweg via de dijk langs de oude Rijn. Zij kwamen daardoor langs Bodegraven wat met de grond werd gelijk gemaakt. Na deze ramp werd ten oosten van het dorp de Wierickerschans gebouwd.

Tot 1870 floreerde Bodegraven weer. Helaas brak er in dat jaar in een bakkerij een brand uit, die een groot deel van het toenmalige dorp in de as legde. Toen de branden achter de rug waren bleken er 130 gezinnen dakloos te zijn geworden en meer dan 100 huizen afgebrand. Mede door een landelijke collecte kon Bodegraven relatief snel weer worden opgebouwd. In de 20e eeuw ging Bodegraven steeds verder uitbreiden. Rond de eeuwwisseling werd de ruimte die er tussen de Rijn en de spoorlijn, die inmiddels aan de zuidkant het dorp passeerde, volgebouwd. in het Interbellum werd aan de noordkant van Bodegraven gebouwd en vanaf halverwege de jaren '50 werd de strook tussen de spoorlijn en de autosnelweg A12 opgevuld met huizen en bedrijven.

Ligging

Bodegraven ligt centraal in het Groene Hart van Nederland, de groene zone omsloten door de Randstad. De gemeente Bodegraven is omringd door de gemeenten (met de klok mee, begin noord) Nieuwkoop, Woerden, Reeuwijk, Boskoop en Alphen aan den Rijn. Leuk detail is dat Bodegraven in het midden ligt tussen de vier grote steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht. De afstand bedraagt circa 30 kilometer.

Het dorp Bodegraven ligt aan weerszijden van de Oude Rijn, waarin zich midden in het dorp een sluis bevindt. Deze vormt de oostgrens van het hoogheemraadschap Rijnland. Het oudste gedeelte van Bodegraven bevindt zich aan de noordkant van het water. Hier staat de hervormde dorpskerk, de St. Galluskerk, een voormalige Katholieke kerk, en vernoemd naar Gallus van Helvetië. Aan de zuidkant van de Oude Rijn bevindt de Willibrorduskerk, een rooms-katholieke kerk uit 1865, vernoemd naar Willibrordus van Utrecht en gebouwd door Pierre Cuypers (1827-1921). Ook bevindt zich aan de zuidkant van de Oude Rijn de stellingmolen De Arkduif uit 1697. Deze is nu de brouwerij "De Molen".

Economie

Bodegraven is een bekend centrum van de kaashandel, al is het aantal karakteristieke kaaspakhuizen er afgenomen en wordt de dinsdagse kaasmarkt er sinds 2001 niet meer gehouden. Wel staat er voor de kerk een kaasmonument en heeft het dorp een kaasmuseum. Behalve met kaas is Bodegraven ook verbonden met shampoo: in de jaren '40 richtte kapper André de Jong er de Andrélon-fabriek op. De fabriek is in 2005 gesloten. Ironisch genoeg werd André de Jong uitgerekend in dit jaar verkozen tot Grootste Bodegraver Aller Tijden, een door lokale omroep Studio 15 uitgeschreven verkiezing. Bodegraven heeft een gunstige ligging midden in het Groene Hart, waardoor het een aantrekkelijke vestigingsplek is voor bedrijven. Voor een dorp van nog geen 20.000 inwoners heeft het dan ook een relatief grote bedrijvigheid.

Verkeer en Vervoer

Er lopen twee rijkswegen langs Bodegraven. De A12 verbindt Den Haag via Utrecht en Arnhem met de Duitse grens. De N11 verbindt A4 bij Leiden met de A12 bij Bodegraven. Er is een treinstation aan de spoorlijn Utrecht - Leiden. Twee maal per uur stopt hier de Intercity tussen beide steden. Daarnaast heeft Bodegraven een busverbinding (lijn 178) die tussen Bodegraven, Reeuwijk en Gouda rijdt. Om de kleine kernen rond Bodegraven van enig openbaar vervoer te voorzien, rijden hier twee buurtbussen: Buurtbus De Meije (lijn 450) en Buurtbus Reeuwijk (lijn 486). Buurtbus De Meije doet de kernen Bodegraven, Zwammerdam, De Meije, Zegveld, Woerden, Nieuwerbrug, Waarder en Driebruggen aan. Buurtbus Reeuwijk rijdt langs Reeuwijk-Brug, Reeuwijk-Dorp, Tempel, Gouda, Sluipwijk, Driebruggen en Bodegraven. Als aanvulling op het openbaar vervoer kan men verder gebruik maken van de Groene Hart Hopper, dit is een vorm van Collectief Vraagafhankelijk Vervoer (CVV).

Recreatie

Voor een plaats met de omvang van Bodegraven zijn er relatief veel recreatieve voorzieningen te vinden. Bodegraven beschikt over een groot zwembad (De Kuil) met een 50 meter buitenbad, een subtropisch paradijs en een binnenbad. Verder is er een groot cultureel centrum te vinden, het Evertshuis. Hierin bevinden zich de openbare bibliotheek, een fitness-centrum, een theater, vergaderzalen en het Kaasmuseum Bodegraven. Bovendien is er een schans, genaamd Wierickerschans, naast Bodegraven, die tegenwoordig ook gebruikt wordt als cultureel centrum en waar sinds kort ook de VVV zich bevindt. Net ten zuiden van Bodegraven bevinden zich het recreatiegebied de Reeuwijkse Hout en de Reeuwijkse plassen. Hier kan men naar ook naar het strand. Verder liggen ten noorden van Bodegraven de Nieuwkoopse plassen en grote open gebieden waar men kan wandelen en fietsen. De afgelopen jaren is het aanbod aan restaurants ook sterk toegenomen. In totaal zijn er op dit moment ongeveer 20, met een zeer gevarieerd aanbod. Bodegraven leent zich uitstekend als uitvalsbasis voor wandel- en fietstochten. Zo zijn er diverse door de ANWB bewegwijzerde routes die door Bodegraven lopen. Ook passeren de LF-routes LF4-Midden-Nederlandroute en LF2-Stedenroute Bodegraven.

Wijken

Bodegraven is onderverdeeld in vijf verschillende wijken. Dit zijn Noord, Centrum, Dronenwijk, Broekvelden en Beijenveld. Inmiddels is men begonnen met de bouw van de zesde woonwijk welke de naam Weideveld heeft meegekregen. Naast de woonwijken beschikt Bodegraven ook over twee bedrijventerreinen: Broekvelden en Groote Wetering. Op dit moment is men ten westen van Bodegraven bezig met de ontwikkeling van het nieuwe bedrijventerrein Rijnhoek.

Voetbalverenigingen

Bodegraven telt 3 voetbalverenigingen:

Rohda'76 (Recht Op Het Doel Af)
vv ESTO (Eendracht Strekt Tot Overwinning)
vv Bodegraven

Scholen

Bodegraven telt 1 middelbare en 9 basisscholen. Er zijn drie protestantse basisscholen die vallen onder de stichting De Vier Windstreken (de Da Costaschool, de Goede Herderschool en de Prinses Beatrixschool) en een protestantse reformatorische basisschool die valt onder de stichting Educatis (de Verhoeff Rollmanschool). De middelbare school is een dependance van het St.-Antoniuscollege in Gouda. Onder de basisscholen bevinden zich vier katholieke scholen van de stichting De Groeiling namelijk De Wilibrord-Miland met een vestiging in de Meije, de Pax Christischool en de Speel en Werkhoeve en een school van de stichting Klasse namelijk 't Vogelnest (openbaar onderwijs).

Kerkgenootschappen

Bodegraven telt 2 Evangelische kerkgenootschappen, 4 gereformeerde kerkgenootschappen (waaronder een Vrijgemaakte en een Gereformeerde Gemeente) , 1 Hervormde Gemeente, 1 Moskee, 1 Rooms-Katholieke Parochie, een Pinkstergemeente, en een Vergadering van Gelovigen. In totaal zijn er dus 11 verschillende gemeentes in Bodegraven. In Bodegraven staan dan ook 7 kerken en één moskee.