Aalsmeer

**Aalsmeer**
Gemeente in Nederland
Situering
Provincie	Noord-Holland
Coördinaten	52°15'50"NB, 4°45'45"OL
Algemeen
Oppervlakte	32,29 km²
- land	20,12 km²
- water	12,17 km²
Inwoners ; (1 januari 2024)	33.354? ; (1658 inw./km²)
Bestuurscentrum	Aalsmeer
Belangrijke verkeersaders	Sjabloon:N-wegNL Sjabloon:N-wegNL
Politiek
Burgemeester (lijst)	Pieter Litjens (VVD)
Economie
Gemiddeld inkomen (2019)	€ 30.300 per inwoner
Gem. WOZ-waarde (2019)	€ 344.000
WW-uitkeringen (2014)	34 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s)	1430-1433
Netnummer(s)	0297
CBS-code	0358
CBS-wijkindeling	zie wijken en buurten
Website	www.aalsmeer.nl
	; Bevolkingspiramide (2023)
Portaal	Nederland

Foutief gebruik van Sjabloon:Infobox gemeente Nederland. De volgende parameters dienen niet handmatig te worden ingevoerd:
oppervlakte, oppervlakte land, oppervlakte water, inwoners, datum inwoners en dichtheid.

Aalsmeer (uitspraak^ⓘ) is een plaats en gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Holland. De gemeente telt Sjabloon:Inwonertal NL gemeente inwoners (Sjabloon:Inwonertal NL datum, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 34,40 km² (waarvan 11,71 km² water). De gemeente Aalsmeer maakt deel uit van de plusregio Stadsregio Amsterdam. Een inwoner van Aalsmeer wordt een Aalsmeerder genoemd^[1].

De naam

De naam Aalsmeer is waarschijnlijk afgeleid van Alsmar, dat 'palingmeer' betekent. Maar ook Aelsmer dat 'allesmeer' zou betekenen en els-er dat ‘drassig land met elzen’ betekent, behoren tot de mogelijkheden. De meeste Aalsmeerders gaan uit van 'palingmeer'. Ook nu nog wordt in Aalsmeer (in de Westeinderplassen) op paling gevist (peuren); de vangst is wel minder dan enkele decennia terug.

In 1816 werd het wapen van Aalsmeer vastgesteld. Het is de afbeelding van een (Hollandse) leeuw met een paling in zijn voorpoten. Soms werd/wordt bij het wapen ook de spreuk: Retine quod habes (behoudt wat u hebt) gevoerd. De naam van de korenmolen De Leeuw (1863) in Aalsmeer is vermoedelijk van de leeuw in het wapen afgeleid.

Geschiedenis

Aalsmeer wordt voor het eerst genoemd in 1133 als 'Alsmar'. Deze naam komt voor in een oorkonde waarbij land geschonken wordt aan de abdij van Rijnsburg, een adellijk nonnenklooster. In een akte van Diederik VII van Kleef^[bron?] wordt deze schenking in 1199 nog eens bevestigd. Het gebied Alsmar was toen een wildernis van lage elzen- en wilgenbossen. In de omgeving werd veel turf gestoken, waardoor er grote meren en plassen ontstaan. Aalsmeer was in die tijd georiënteerd op Haarlem, het behoorde tot Kennemerland. De grens met Amstelland werd gevormd door de Legmeerdijk (thans grens met Amstelveen).

Vervening

De bewoners van Aalsmeer zagen de hele omgeving verdwijnen door de vervening; het afgraven en wegbaggeren van veengrond om turf te winnen. Zo ontstonden de Oosteinderpoel, Schinkelpoel, Stommeer, Hornmeer, Legmeer en de Westeinderplassen. Ook het Haarlemmermeer werd mede als gevolg van vervening steeds groter.

Er bleef weinig landbouwgrond over, zodat veel inwoners in de 15e eeuw op visserij overschakelden. Het beetje grond dat over was werd steeds intensiever bewerkt. De schaarse grond werd vooral gebruikt voor boomteelt. De tuinders konden ook goed verdienen aan het vormknippen van bomen en struiken op de buitens van rijke kooplui. Deze tijd was ook het begin van de aardbeienteelt.

Drooglegging

Het grondgebrek dat door vervening was ontstaan werd bestreden door de veenplassen droog te pompen. Hiermee werd in de 17e eeuw begonnen. Eerst werd het Stommeer drooggemaakt (1650) en daarna het Hornmeer (1674). Straatnamen herinneren ook vandaag de dag nog naar deze meren; zo kent Aalsmeer de Stommeerweg en Stommeerkade. De Hornmeer is een wijk in Aalsmeer.

Twee van de windmolens waarmee de plassen werden drooggemalen bestaan nog steeds. Dit zijn de Stommeermolen (1742) en De Zwarte Ruiter (1778) bij de Schinkelpolder.

Van vis naar aardbei

In 1852 werd de aan Aalsmeer grenzende Haarlemmermeer drooggelegd. Daarna volgen de droogleggingen van de Schinkelpoel, de Oosteinderpoel en het Legmeer. De visserij werd minder (alleen nog mogelijk op de Westeinder) en het vervenen hield op, de inwoners gingen meer bomen, planten en fruit verbouwen. Tussen 1850 en 1885 beleefde de aardbeienteelt zijn hoogtepunt. De aardbei werd het symbool voor de vlag van Aalsmeer: rood, groen, zwart (vrucht, blad, aarde). Aalsmeer kent ook een 'Aardbeienbrug', te vinden aan de Uiterweg.

Ontstaan van de veiling

De kwekers verkochten de aardbeien aan tussenhandelaren, die met een aardbeienschip naar Amsterdam voeren om de waar aan de man te brengen. In deze tijd ontstond het veilingwezen in Nederland, waarbij Aalsmeer een heel grote rol ging spelen. De bloementeelt begon rond 1880 met het kweken van rozen (toen al in kassen). De veengrond bleek heel goed te zijn voor de bloementeelt. De bloemen werden eerst nog met schuiten naar de markt in de stad gebracht, maar al snel werd de handel naar Aalsmeer verlegd. De veilingen begonnen in het café Welkom en café de Drie Kolommen, in het centrum van Aalsmeer. In 1912 werden er twee echte veilingen gesticht: de Centrale Aalsmeerse Veiling aan de Van Cleefkade in het centrum van Aalsmeer en Bloemenlust aan de Oosteinderweg in Aalsmeer-Oost. In de Centrale Veiling is nu de studio van Endemol gevestigd. In Bloemenlust is vandaag de dag een sport-, event- en congrescentrum te vinden. In 1968 zijn beide veilingen samengegaan, de nieuwe combinatie heet Verenigde Bloemenveilingen Aalsmeer. In 1972 werd een nieuw pand betrokken aan de Legmeerdijk in Aalsmeer-Zuid, hier zit de veiling nog steeds.

Vanuit deze veiling was het maar een klein stuk rijden naar het vliegveld. Het nieuwe Schiphol was toen juist in gebruik genomen. Hierdoor kregen de Hollandse tuinders rechtstreeks toegang tot de Amerikaanse en Japanse markt. Inmiddels geniet Aalsmeer wereldwijde bekendheid door de bloemenveiling. In 1999 is de veiling uitgebreid. Met een vloeroppervlak van 999.000 m² is het veilinggebouw volgens het Guinness Book of Records het grootste handelsgebouw ter wereld. De veiling is te bezoeken door het publiek van 7.00 uur tot 11.00 uur.

Tweede Wereldoorlog

In de Tweede Wereldoorlog verwierf Aalsmeer een reputatie als nazi-bolwerk. Dat was vooral te wijten aan de fanatieke NSB-burgemeester Kolb en een handjevol fascisten. Door de ligging bij Schiphol, de Westeinderplas en Amsterdam was het dorp een belangrijk strategisch punt. Aalsmeer was bovendien een rijk dorp, door de teelt van bloemen en planten, de visserij en de veilingen. Vanaf 1942 zette een aantal kleine verzetsgroepen zich in voor de vele uit Amsterdam gevluchte joden die in Aalsmeer onderdoken. Het toenmalige hoofd burgerzaken Cees Braber was een groot vervalser van persoonsbewijzen. Vaste gast in het dorp was de opperbevelhebber van de Wehrmacht in Nederland, Friedrich Christiansen, die er boten liet bouwen. Na de oorlog vonden er meer dan honderd rechtszaken tegen NSB’ers uit Aalsmeer plaats. Journalist Theodore van Houten schreef een boek over de periode onder de titel: Een vrij ernstig geval.

Aalsmeer heeft twee monumenten uit de Tweede Wereldoorlog: 'De propellor' in Kudelstaart en een gedenksteen bij het gemeentehuis. De propellor is van een bommenwerper die op 17 december 1942 een noodlanding maakte op de Westeinderplas, de propellor is sinds 1987 te vinden aan de Schweitzerstraat. Op de gedenksteen bij het gemeentehuis staan de namen van inwoners van Aalsmeer die omkwamen tijdens de oorlog.

Wederopbouw

In 1950 telde Aalsmeer 12.500 inwoners. In deze periode was de tuinbouw al van groot belang. Er waren bloementelers, boomkwekers en er was veel glastuinbouw, maar het voornaamste gewas in die tijd was nog steeds de aardbei. Het gemeentehuis staat in Aalsmeer. Op het plein voor het gemeentehuis staat - op een tien meter hoge sokkel - een standbeeld van de Godin Flora, godin van de lente en de bloemen. Bij plaatsing van het beeld in 1962 zorgde dit beeld voor nogal wat ophef omdat het 'te naakt' zou zijn.

Aalsmeer nu

De gemeente Aalsmeer omvat het dorp Aalsmeer, dat aan de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder ligt, en de gehuchten/dorpen Calslagen, Kudelstaart, Oosteinde en Vrouwentroost.

Bloementeelt

Aalsmeer is wereldberoemd door de bloementeelt en vooral de bloemenveiling. De handel is geconcentreerd in de veiling aan de Legmeerdijk. Ook zijn er diverse bloemenexportbedrijven. De veiling - de grootste bloemenveiling ter wereld - is de belangrijkste toeristische trekpleister van Aalsmeer.

Aalsmeer grenst aan de Westeinder Plassen (een derde van het Aalsmeerse gebied is water). Op de Westeinder is veel watersport. De gemeente telt vele jachthavens. Los van de watersport, vormen de plassen een waardevol natuurgebied, met opvallende rietzudden en moerasbomen. In de Westeinderplas zijn veel eilanden en eilandjes te vinden. Op de eilanden is plaats voor recreatie en tuinbouw (planten, bloemen en vruchten). Veel eilanden zijn privébezit. Aan de rand van de Westeinderplas is de opvallende watertoren van Aalsmeer te vinden. Deze met Art Deco ornamenten gedecoreerde toren is een Rijksmonument.

's Zomers kan men er de Historische Tuin Aalsmeer bezichtigen die een beeld geeft van de tuinbouw sinds de 17e eeuw: fruitteelt, boomkwekerij, aardbeienteelt, vormcultuur, seringen, buitenbloemen, perkgoed, snijbloemen, potcultuur. De Westeinderplassen zijn te bezoeken met een rondvaart die vertrekt vanaf het Praamplein in het centrum van het dorp. Op de Westeinderplassen zijn nog kwekers actief die zich op de bovenlanden van Aalsmeer (eilandjes in de Westeinder) bezig houden met de teelt van seringen en snijbloemen.

Industrie

Naast de bloementeelt is er industrie. Er staat een fabriek van verpakkingsmaterialen en er worden luxe plezierjachten gebouwd. Aalsmeer is ook bekend van diverse grote televisieshows die Joop van den Ende daar in de televisiestudio's liet uitzenden. Endemol is sinds de jaren '90 gevestigd in één van de oude bloemenveilingen van Aalsmeer in het centrum aan de Van Cleefkade. In hetzelfde pand is ook Event Centre Aalsmeer (eerder bekend onder de naam ShowBizCity) te vinden.Vanaf de zomer van 2010 is Endemol verhuisd naar Amsterdam Zuidoost.

Monumenten

Aalsmeer telt 60 monumenten, waaronder 29 Rijksmonumenten, waaronder het Oude Raadhuis aan de Dorpstraat 9 en de watertoren van Aalsmeer. Een achttal monumenten zijn gelegen aan de Uiterweg.

Evenementen

Voor Aalsmeerders en toeristen was er zestig jaar lang het jaarlijkse bloemencorso op de eerste zaterdag van september. De eerste keer vond dit plaats in 1948, ter gelegenheid van de inhuldiging van Koningin Juliana, de laatste keer op 1 september 2007. Omdat de belangrijkste sponsor, de bloemenveiling, zijn bijdrage stopte besloot men een punt te zetten achter deze traditie. Op elke tweede zaterdag in september vindt de Aalsmeerse Pramenrace plaats. In juni is er jaarlijks een bandjesavond in het dorpscentrum.

Dialect

Vanouds heeft Aalsmeer een eigen dialect, dat veel sterker van de standaardtaal afwijkt dan de omringende dialecten. Dit dialect werd 'het Buurts' of 'het Uiterwegs' genoemd. Het is een typisch Hollands relictdialect, dat de aandacht trekt doordat het veel gemeen heeft met het West-Fries. De Fryske Akademy onderzoekt het Aalsmeers dialect.

Aangrenzende gemeenten

Aangrenzende gemeenten
Haarlemmermeer	Schiphol	Bovenkerk

Rijsenhout		Amstelveen

Kaag en Braassem	De Kwakel	Uithoorn

Wijkindeling

De gemeente wordt ingedeeld in de volgende wijken en buurten in Aalsmeer:

Aalsmeer
- Centrum
- Zuid I, Zuid II en Zuid III
- Hornmeer
- Uiterweg
- Zuidwestboezem
- Zuidwestpolder
- Kompolder
- Oranjewijk
- Noordoostboezem
- Noordoostpolder
- Schinkelpolder
- Bij de Poel
- Nieuw Oosteinde
Kudelstaart
- Kudelstaart Kom
- Omgeving Kudelstaart
- Calslagen