Benschop (plaats)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dit is een oude versie van deze pagina, bewerkt door Jcb (overleg | bijdragen) op 31 aug 2010 om 12:28. (→‎Herman de Man)
Deze versie kan sterk verschillen van de huidige versie van deze pagina.
Benschop
Plaats in Nederland Vlag van Nederland
Benschop (Utrecht)
Benschop
Situering
Provincie Vlag Utrecht (provincie) Utrecht
Gemeente Vlag Lopik Lopik
Coördinaten 52° 0′ NB, 4° 59′ OL
Algemeen
Oppervlakte 15 km²
Inwoners
(2008[1])
3.480
Overig
Postcode 3405
Netnummer 0348
Belangrijke verkeersaders Sjabloon:N-wegNL Sjabloon:N-wegNL
Detailkaart
Kaart van Benschop
Locatie in de gemeente Lopik
Foto's

De Nicolaaskerk van Benschop
Portaal  Portaalicoon   Nederland

Benschop is een dorp dat, sinds de gemeentelijke herindeling in 1989, deel uit maakt van de gemeente Lopik, in het zuidwesten van de Nederlandse provincie Utrecht. De plaats ligt in de polder Lopikerwaard. Benschop bestaat uit een oude en nieuwe kern, en een lintbebouwing van hoofdzakelijk boerderijen langs een rechte weg. Benschop heeft 3.480 inwoners (2008)[1] en heeft een oppervlakte van 15 km².

Historie

Het gebied rond Benschop werd ontgonnen vanaf het begin van de 12e eeuw. De gronden waren in het bezit van de bisschop van Utrecht, die concessies voor ontginning van de Lopikerwaard verleende, onder meer aan Benno van Aemstel. Deze terreinen, die voor ontginning werden uitgegeven, werden in Utrecht en Zuid-Holland copen genoemd (vergelijk bijvoorbeeld Hontscoop en Tevecoop in Gouda en de plaatsen Boskoop, Nieuwkoop en Willeskop). De naam Benschop betekent dus letterlijk het ontginningsgebied van Benno.

Rond 1200 zijn de heren van Aemstel betrokken geweest bij de bouw van de eerste Benschopse kerk, de Nicolaaskerk.[2]

Wapen

Het wapen van de voormalige gemeente Benschop was afkomstig van de heren van Aemstel. Het was van goud met een zwarte dwarsbalk en een schuine balk met afwisselend zilver en rode blokken. Dit wapen vormde de basis van het wapen van de nieuwe gemeente Lopik.

Sekten

In de 16e eeuw was Benschop een centrum voor wederdopers of anabaptisten. Zij waren tegen de kinderdoop en lieten zich als volwassenen opnieuw (weder) dopen. Drie vrouwelijke wederdopers uit Benschop Alijdt Gieles en moeder en dochter Lijsbeth Jans en Adriana Jans werden vanwege hun geloof in Amsterdam door verdrinking omgebracht. De schoonvader van Alijdt Gielis, ene Jan Jacobsz uit Benschop, die zijn huis voor de wederdoop beschikbaar had gesteld, werd levend verbrand, eveneens in Amsterdam. De wederdopers uit Benschop deden in 1535 een poging om in Amsterdam de macht over te nemen en aldaar het nieuwe Godsrijk te vestigen. De actie, bekend als het wederdopersoproer, waarbij een Amsterdamse burgemeester om het leven kwam, mislukte echter. De plegers van de aanslag, die werden opgepakt, werden allen omgebracht.[3]

De Benschopse beer door Ineke van Dijk
Het ouderlijk huis van Herman de Man in Benschop

Ook in later eeuwen was de omgeving van Benschop regelmatig het centrum van religieuze sekten. Onder meer het zwavelstokkengeloof in Polsbroekerdam en het Jannegiesgeloof, dat eveneens zijn oorsprong had in Polsbroekerdam. Deze laatsten, ook wel zwartjannetjes genoemd, zijn beschreven in de romans van Herman de Man, die een deel van zijn jeugd in Benschop en in Polsbroekerdam heeft gewoond.[3]

Zeeheld

In de Nicolaaskerk van Benschop ligt Abraham Ferdinand van Zijll begraven, een zeeheld uit de 17e eeuw, die zesenveertig zeegevechten heeft geleverd en nooit werd verslagen. Hij was geboren in Asperen, maar bezat een herenplaats in Benschop. Ter zijner nagedachtenis werd in de kerk een grafmonument opgericht, dat in 1901 geheel werd gerestaureerd.

Bijnaam

De bijnaam van de inwoners van Benschop is Bereschieters. De naam zou verkregen zijn omdat één van de inwoners van Benschop ooit tijdens de schemering bij de hazenjacht een beer meende te zien. Als symbool hiervan heeft de beeldhouwster Ineke van Dijk in 1979 een beeld van de Benschopse beer gemaakt.

Herman de Man

Het huis waar Herman de Man (pseudoniem van Salomon Herman (Sallie) Hamburger) woonde, op de hoek van het Dorpsplein en de Noordzijde, is thans het Herman de Manhuis. Van de hand van deze schrijver zijn veel boeken verschenen over de streek waar hij zijn jeugd doorbracht de Lopikerwaard en de Krimpenerwaard.

In Benschop ontving de jonge Herman de Man Hebreeuwse les van de roomskatholieke pastoor Van Rossum,[3] de stichter van de nieuwe rooms-katholieke Sint-Victorkerk van Benschop, een ontwerp van de architect Alfred Tepe.

Zie ook

[bron?]

  1. a b CBS Statline
  2. Historie Benschop
  3. a b c Povée, Henk Tien eeuwen tussen Lek en IJssel, geschiedenis van de Lopikerwaard en de Krimpenerwaard, uitgeverij Toth, Hilversum 2004