Pekdruppelexperiment
 |
 |
Het pekdruppelexperiment is een langetermijnexperiment dat het vloeien van een stuk pek meet over vele jaren. Pek is een verzamelnaam voor een aantal zeer visceuze vloeistoffen, zoals teer en bitumen, die er bij kamertemperatuur uit zien als een vaste stof. In feite zijn teer en bitumen bij kamertemperatuur echter zeer dik vloeibaar en vormen uiteindelijk druppels.
Het pekdruppelexperiment in Australië
De beroemdste versie van dit experiment werd begonnen in 1927 door professor Thomas Parnell van de University of Queensland in Brisbane, Australië. Hij wilde aantonen dat sommige vaste stoffen bij nadere beschouwing vloeistoffen blijken te zijn. Parnell goot een hoeveelheid verwarmde pek in een trechter en liet het eerst drie jaar tot rust komen.
In 1930 werd de stop uit de trechter gehaald en kon het pek beginnen met stromen. Er vormden zich over een periode van ongeveer tien jaar druppels die vervolgens naar beneden vielen. De achtste druppel viel op 28 november 2000 en daarmee konden de natuurkundigen uit Queensland berekenen dat de viscositeit van dit pek ongeveer 100 miljard maal hoger was dan die van water.
Het pekdruppelexperiment is opgenomen in het Guinness Book of Records als het langstlopende experiment ter wereld. Er is genoeg pek in de trechter aanwezig om het experiment nog zeker honderd jaar te laten duren.
Voor dit experiment kreeg in oktober 2005 Thomas Parnell postuum de Ig Nobelprijs voor natuurkunde, een parodie op de Nobelprijs.[1]
Tot op vandaag heeft niemand echt een druppel zien vallen. Het experiment kan nu door iedereen ter wereld gade geslagen worden met een webcam. Technische problemen verhinderden het vastleggen van het vallen van de laatste druppel.[2] Men verwacht dat de negende druppel twaalf jaar nodig zal hebben om te vallen.[3]
Volgens een berekening van R. Edgeworth, B.J. Dalton and T. Parnell was de dynamische viscositeit van deze soort pek gemiddeld:
- η = 2,3 · 108 Pa·s
Ter vergelijking, de viscositeit van water bij kamertemperatuur is 1·10-3 Pa·s.
Tijdlijn
| Datum | Gebeurtenis |
|---|---|
| 1927 | experiment wordt opgezet |
| 1930 | trechter wordt geopend |
| december 1938 | eerste druppel valt |
| februari 1947 | tweede druppel valt |
| april 1954 | derde druppel valt |
| mei 1962 | vierde druppel valt |
| augustus 1970 | vijfde druppel valt |
| april 1979 | zesde druppel valt |
| juli 1988 | zevende druppel valt |
| 28 november 2000 | achtste druppel valt |
Referenties
- ↑ John Mainstone's artikel over de achtste druppel
- ↑ University of Queensland pagina over het experiment (met link naar webcam)
- ↑ VPRO Noorderlicht pagina over het experiment
