Wijk bij Duurstede
Gemeente in Nederland | |||
---|---|---|---|
Situering | |||
Provincie | Utrecht | ||
Coördinaten | 51°58'34"NB, 5°20'13"OL | ||
Algemeen | |||
Oppervlakte | 50,40 km² | ||
- land | 47,62 km² | ||
- water | 2,78 km² | ||
Inwoners (1 januari 2024) |
23.953? (503 inw./km²) | ||
Bestuurscentrum | Wijk bij Duurstede | ||
Kernen | Cothen, Langbroek | ||
Belangrijke verkeersaders | Sjabloon:N-wegNL Sjabloon:N-wegNL | ||
Politiek | |||
Burgemeester (lijst) | Guus Swillens (PvdA) (2000-heden) | ||
Economie | |||
Gemiddeld inkomen (2019) | € 28.900 per inwoner | ||
Gem. WOZ-waarde (2019) | € 273.000 | ||
WW-uitkeringen (2014) | 38 per 1000 inw. | ||
Overig | |||
Postcode(s) | 3945, 3947, 3960-3962 | ||
Netnummer(s) | 0343 | ||
CBS-code | 0352 | ||
CBS-wijkindeling | zie wijken en buurten | ||
Website | www.wijkbijduurstede.nl | ||
|
Wijk bij Duurstede (ⓘ) is een stad en gemeente in het zuiden van de Nederlandse provincie Utrecht.
De gemeente telt Sjabloon:Inwonertal NL gemeente inwoners (Sjabloon:Inwonertal NL datum, bron: CBS) op een oppervlakte van 50,3 km² waarvan 2,68 km² water. Door en langs Wijk bij Duurstede stromen de rivieren Nederrijn, Lek, Kromme Rijn en het Amsterdam-Rijnkanaal.
De gemeente grenst aan de gemeenten Houten, Bunnik, Utrechtse Heuvelrug, Culemborg en Buren.
Naamsverklaring
Voor het naamdeel Wijk worden verschillende verklaringen gegeven, zoals dat het onder meer herleid zou kunnen worden tot het Romeinse vicus, of het Germaanse wik wat weer "bocht" of "inham" betekent.[1] Het naamdeel Duurstede laat zich herleiden tot de vroegere handelsplaats Dorestad, welke naam op zijn minst deels van Keltische oorsprong is.[2]
Geschiedenis
Tijdens de Romeinse tijd bevond zich hier aan de Rijn een Romeins castellum, wellicht Levefanum. Ook liep de noordelijke grens (limes) van het Romeinse Rijk dwars door Wijk bij Duurstede.
In de vroege middeleeuwen lag er één van de belangrijkste handelsplaatsen van Noordwest-Europa: Dorestad. Rond 850 viel Dorestad door aanvallen van de Vikingen. Zo was tot vrij recent de geschiedschrijving. Er wordt inmiddels echter ernstig rekening mee gehouden dat natuurlijke en (kerk)politieke factoren tezamen met de verschuivende machtsverhoudingen waarschijnlijk een belangrijkere rol speelden. De Rijnbedding zou zich wat verplaatst hebben, de haven zou op dat moment ook beginnen te verzanden en daarenboven kwam er een waterstijging. Het verval van Dorestad betekende bloei voor Tiel, Deventer en later Utrecht. Er zijn vele vondsten gedaan in en rond Wijk bij Duurstede uit deze geschiedenisperiodes, die te zien zijn in Museum Dorestad.
Wijk bij Duurstede kreeg in 1300 stadsrechten van Gijsbrecht van Abcoude en was gebouwd aan een in 1270 gebouwde woontoren die zou groeien tot kasteel Duurstede. Waarschijnlijk is kort daarop ter verdediging van de stad begonnen met het aanbrengen van een aarden omwalling en omgrachting waarbij voor de omgrachting deels gebruik werd gemaakt van de oude rivierbeddingen. Midden 14e eeuw werd de stad in oostelijke richting uitgebreid en vermoedelijk werd in dezelfde periode de stad voorzien van een stadsmuur die voorzien was van stadspoorten en versterkingstorens. De stadsmuur en omgrachting werden rond 1445 vernieuwd.[3]
Ligging
De gemeente Wijk bij Duurstede heeft een landelijke ligging boven de grote rivieren in het midden van Nederland. En ligt aan de kruising van het Amsterdam-Rijnkanaal met de Lek en de splitsing van de Nederrijn in de Lek en de Kromme Rijn.
Aangrenzende gemeenten
Aangrenzende gemeenten | ||||
---|---|---|---|---|
Bunnik | Utrechtse Heuvelrug | Utrechtse Heuvelrug | ||
Houten | Utrechtse Heuvelrug | |||
Culemborg | Buren | Buren |
Kernen
De gemeente bestaat uit de stad Wijk bij Duurstede (18.376 inwoners) en is op 1 januari 1996 samengevoegd met de gemeenten Cothen (2973 inwoners) en Langbroek (2110 inwoners).
Politiek
College van Burgemeester en Wethouders
Het college van burgemeester en wethouders bestaat uit:
- Guus Swillens (PvdA), burgemeester (sinds 2000)
- Jan van der Laag (VVD), wethouder
- Jan Burger (SP), wethouder
- Robbert Peek (CDA), wethouder
Wijk bij Duurstede heeft een stedenband met Jičín (Tsjechië).
Gemeenteraad
De gemeenteraad van Wijk bij Duurstede bestaat uit 19 zetels. Hieronder staat de samenstelling van de gemeenteraad sinds 1994:
Gemeenteraadszetels | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Partij | 1994 | 1998 | 2002 | 2006 | 2010 | ||||||||||
VVD | 5 | 5 | 5 | 3 | 4 | ||||||||||
GroenLinks | 5 | 4 | 4 | 3 | 3 | ||||||||||
CDA | 4 | 3 | 4 | 3 | 3 | ||||||||||
PvdA | 2 | 3 | 2 | 4 | 2 | ||||||||||
Prot-Christ Groepering | 1 | 2 | 1 | 2 | 2 | ||||||||||
Burger Belangen Nu | 1 | 1 | 3 | 1 | 1 | ||||||||||
SP | - | - | - | 3 | 3 | ||||||||||
D66 | 1 | 1 | - | - | 1 | ||||||||||
Totaal | 19 | 19 | 19 | 19 | 19 |
Toerisme
Kastelen
- kasteel Duurstede
- kasteel Groenesteyn
- kasteel Hindersteyn
- kasteel Leeuwenburg
- kasteel Lunenburg
- kasteel Rhijnestein
- kasteel Sandenburg
- kasteel Walenburg
- kasteel Weerdesteyn
- kasteel Zuilenburg
Molens
- korenmolen Oog in 't Zeil (Cothen)
- korenmolen Rijn en Lek (Wijk bij Duurstede)
Rijksmonumenten
Festivals
- Kleurrijk Wijk
- Jazz by Duurstede
- Gospel by Duurstede
- Shantyfestival
- Mazijkpop
- Catch-Up Festival
Musea
Recreatiegebieden
- Recreatiegebied waarden van Gravenbol
Wijken
Wijk bij Duurstede heeft o.a. deze wijken:
- Binnenstad (Centrum)
- Frankenhof
- De Engk
- Noorderwaard
- Noorderwaard-noord
- Noorderwaard-zuid
- De Horden
- Parkwijck
- Rivieren
- Ovens
- Scheepsnamen
- Scheepstermen
- De Heul
- De Geer
Toekomstige bebouwing
- VeilingPark (op de plaats van het voormalige veilingterrein)
- Rijnweide (naam van woonwijkje van het Jolice Terrein, in ontwikkeling)
- Broekweg (uitbreiding)
- De Geer II (uitbreiding van de Geer, tussen de Graaf van Lynden van Sandenburgweg en de Remus)
Industrie
- Broekweg
Parken
- Dorestad Plantsoen
- Evenemententerrein / Stadspark
- Kasteelpark
Verkeer en vervoer
Afstanden
- Utrecht 24 km
- Amersfoort 24 km
- Amsterdam 64 km
Provinciale wegen
Rivieren
Openbaar vervoer
De bussen vertrekken vanaf het Wijkse Busstation.
- Bus 40 (de indirecte spitsverbinding naar Station Utrecht Centraal)
- Bus 41 (de normale verbinding naar Station Utrecht Centraal)
- Bus 241 (de directe spitsverbinding naar Station Utrecht Centraal)
- Bus 242 (spitsverbinding naar Utrecht-De Uithof)
- Bus 56 (naar Amersfoort via Zeist)
- Bus 46 (naar Zeist)
- Bus 195 (naar SG Maarsbergen)
- Bus 441 (de nachtbus naar Station Utrecht Centraal)
- Bus 649 (naar Zeist)
Veerdiensten
- Veerdienst wijkse veer over de rivier de Lek (richting Tiel)
- Veerdienst beusichemse veer over de rivier de Lek (richting Culemborg)
Bekende personalia
Geboren in Wijk bij Duurstede
- Rie Lips-Odinot (1908-1998), Tweede Kamerlid voor de CPN
Beroemde (ex-)inwoners
- Jan Boone, Nederlands advocaat
- Wouter Hamel (19 mei 1977), Nederlands Jazz-zanger
- W.G. van de Hulst jr. (4 juni 1917 - 27 juli 2006), Nederlands kunstschilder, beeldhouwer, illustrator en kinderboekenschrijver
- Marc Klein Essink (18 maart 1960), Nederlands presentator en acteur
- Martijn Lindenberg, Nederlands televisieregisseur
- Irene van Lippe-Biesterfeld (5 augustus 1939), Prinses van Lippe-Biesterfeld
- Nikkie Plessen (8 mei 1985), Nederlandse presentatrice, actrice en model
- Laura Dekker (20 september 1995), een Nederlandse solozeilster met de wens om alleen de wereld rond te zeilen.
Trivia
- Wijk bij Duurstede heeft een bijnaam: "Dorestad" (een succesvolle handelsstad). Het is niet zo dat het huidige Wijk bij Duurstede een rechtstreekse voortzetting is van het oude Dorestad. Het is genoemd naar kasteel Duurstede, dat op zijn beurt weer genoemd is naar Dorestad.
- Molen Rijn en Lek in Wijk bij Duurstede wordt wel eens De molen van Ruysdael genoemd. De schilder Jacob van Ruisdael zou op een beroemd schilderij de molen hebben vereeuwigd. Dit is niet waar; op het schilderij in kwestie staat een nabijgelegen molen waar nu alleen nog maar de fundamenten van te zien zijn.
- Op 14 november 1998 kwam de landelijke intocht van de Sint naar Wijk bij Duurstede. De Pakjesboot 12 meerde aan op de kade bij de jachthaven. Tijdens deze intocht maakte Erik van Muiswinkel zijn debuut als Hoofdpiet.
- In 1955 werd het Nederlands kampioenschap wegwielrennen in Wijk bij Duurstede gehouden, Thijs Roks werd toen Nederlands kampioen.
- In 1979 werd de serie: Bassie & Adriaan en de diamant opgenomen.
Zie ook
Externe links
- Kaart
- Groenekaartkrommerijn.nl
- website Gemeente Wijk bij Duurstede
- website van het toekomstige VeilingPark
- ↑ J. van Doesburg (2000), What's in name? De naam Wijk in relatie tot de ligging en de functie van de nederzetting, blz. 68e.v. in: M.A. van der Eerden-Vonk e.a. (2000), Wijk bij Duurstede: 700 jaar stad, Uitgeverij Verloren, ISBN 9065506195
- ↑ L. Tooriaans (2005), De etymologie van Dorestat, blz. 42-53, Jaarboek Oud-Utrecht 2005, ISBN 90-71108-24-4
- ↑ J. van Doesburg (1995), De stadsommuring van Wijk bij Duurstede: resultaten van het archeologisch onderzoek "Langs de Wal", in: Het Kromme Rijngebied, Jaargang 29-2 (juni 1995), blz. 44-51