Briltil
Plaats in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  Groningen
| ||
| Gemeente |  Zuidhorn
| ||
| Coördinaten | 53° 15′ NB, 6° 23′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Inwoners (1 januari 2008) |
442 | ||
| Overig | |||
| Postcode | 9805 | ||
| |||
Briltil is een dorp in de Groningse gemeente Zuidhorn, ontstaan rond 1600. De naam van het dorp komt van een ophaalbrug (til) over het Hoendiep naar de streek de Bril (bril betekent drassig land) ten noordwesten van de brug. Briltil telde 442 inwoners op 1 januari 2008. Het dorp bestaat sinds 2002 uit een nieuwbouwwijk aan de oostzijde van het Hoendiep en een klein aantal historische gebouwen en een jachthaven aan de westzijde.
De witte draaibrug over het Hoendiep wordt over het algemeen de Briltil goenoemd, maar heet in werkelijkheid Brildraai. De werkelijke Briltil is een oudere vaste brug er pal naast. Deze brug ligt over de Schipsloot, die uitmondt in het Hoendiep.
Het oude Veerhuis bij de Brildraai is in gebruik als steakhouse annex dorpshuis.
Geschiedenis
Het dorp ontstond iets voor 1600. Briltil wordt sinds 1575 doorsneden door het Kolonelsdiep en sinds de jaren 1650 door het Hoendiep, dat tot de jaren dertig van de 20e eeuw de hoofdvaarroute van de stad Groningen naar Friesland was. Langs het diep werd een trekweg aangelegd, die later met puin werd verhard. Hieraan ontstond bedrijvigheid. In de 19e eeuw waren er een aantal pel- en oliemolens[1], de scheepswerf Barkmeyer en in 1891 werd een melkfabriek gebouwd (van 1914 tot 1970 eigendom van het Friese Lijempf, in 1984 gesloten). Het dorp stond ooit bekend als de 'Zaanstreek van het Noorden'.
Met het graven van het nieuwe Van Starkenborghkanaal was het Hoendiep niet meer van belang en nam ook de bedrijvigheid in het dorp af. De beroepsvaart maakte plaats voor de pleziervaart, waarvoor een jachthaven bij Briltil ligt.
Het dorp Zuidhorn groeide als forensenplaats sterk tijdens de tweede helft van de 20e eeuw en kwam daarop in de jaren 1970 tegen Briltil aan te liggen, waardoor er geen scheiding meer is tussen de dorpen Briltil en Zuidhorn. De melkfabriek werd in 2002 gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw (de directeurswoning bleef wel gespaard). Hiermee leek Zuidhorn Briltil op te gaan slokken als wijk en door bewoners uit de plaats werd daarop met succes gedemonstreerd voor het behoud van plaats en plaatsnaambordjes. In 2002 vierde Briltil ook het 400-jarig bestaan.
-
Veerhuis Briltil toen het nog in gebruik was als Italiaans restaurant/dorpshuis. Op de voorgrond de brildraai. -
Huizen langs het Hoendiep
Literatuur
- Dallinga, H., J. van Egten & A. Hilbrandie (2002), 400 jaar Briltil, 1602-2002 : heden en verleden van een dorp aan het water. Briltil: Buurt- en Belangenvereniging Briltil. 55 p.
- Feldbrugge, J.B.T. & P.Th.F.M. Boekholt (1986), Geschiedenis van Zuidhorn : Zuidhorn, Noordhorn, Briltil. Bedum: Profiel. 319 p.
|