Gaarkeuken (Groningen)
Gehucht in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  Groningen
| ||
| Gemeente | Zuidhorn | ||
| Coördinaten | 53° 15′ NB, 6° 19′ OL | ||
| Foto's | |||
| |||
| Sluis Gaarkeuken | |||
| |||
Gaarkeuken (Gronings: Goarkeuk'n of Goarkeuken) is een gehucht net ten zuiden van Grijpskerk, gelegen aan het Van Starkenborghkanaal in de provincie Groningen (Nederland). Het gehucht heeft zijn naam te danken aan de gaarkeuken (dat wil zeggen een eenvoudig restaurant annex café) die was geplaatst bij het verlaat in de vaarverbinding van Groningen met Friesland. Oorspronkelijk was deze gaarkeuken geplaatst bij het zuidelijker gelegen Kolonelsdiep. Deze plaats wordt nu nog Oude Gaarkeuken (53° 13' 41" NB, 6° 18' 52" OL) genoemd.
Geschiedenis
In 1654 werd een grotendeels nieuw kanaal gegraven tussen Groningen en Friesland, dat liep vanaf Briltil via Noordhornertolhek naar de Friese grens bij Gerkesklooster, waarvoor de gaarkeuken werd verplaatst naar de huidige plek op de kruising van het Van Starkenborghkanaal met het Wolddiep en haar noordelijke verlenging Poeldiep (laatste stuk tegenwoordig gedempt; uitmonding via Hoerediep). Later werd een trekweg langs deze Trekvaart of Hoendiep aangelegd en kregen de omliggende dorpen een aansluiting op het kanaal. In de tweede helft van de negentiende eeuw zijn de vaarwegen aangepast aan de moderne eisen van die tijd. In dit kader werd de Sluis Gaarkeuken in 1864 (min of meer) op de huidige plek aangelegd. Bij de sluis verrezen enige huizen waarvan de bewoners een bestaan zochten in de levering van schippersbehoeften: in de eerste plaats sterke drank, maar ook proviand.
Op 26 juni 1829 gebeurde er in Gaarkeuken een ongeluk met dodelijke afloop. Drie kinderen liepen bij de schuin omhoogstaande brug omhoog, waarna de contragewichten van de brug afbraken en de kinderen onder de brug kwamen.[1]
In 1938 werd het Hoendiep verruimd en uitgebreid tot het Van Starkenborghkanaal, waarvoor een nieuwe sluis werd gelegd bij Gaarkeuken. Voor de bouw van de derde en huidige sluis in de jaren 1980 moesten vijf sluiswachterswoningen en 575 bomen wijken.
Op 11 november 1944 werd de Gaarkeuken gebombardeerd door 15 Engelse Typhoons van de vliegbasis Volkel. De brug en sluizen alsook enige woningen werden totaal vernield. Doordat de waterhuishouding niet meer in de hand kon worden gehouden kwam er daarna een groot gebied blank te staan.
Noot
|