Voetbal

Voetbal is een populaire balsport waarbij twee ploegen van elf spelers moeten proberen de bal in het doel van de tegenstander te krijgen. De bal mag met ieder deel van het lichaam gespeeld worden, met uitzondering van armen en handen. Ook moet de bal te allen tijde speelbaar blijven en mag dus niet afgeklemd worden. Deze beperkingen gelden niet voor de doelverdediger, ook wel keeper genoemd.

Bestand:Voetbal-oph.jpg

Voetbal (Foto: M. Jastremski)

Spelregels

Het speelveld =voetbalveld of voetbalterrein is rechthoekig, en moet afhankelijk van de competitie een lengte hebben van minimaal 90 en maximaal 120 meter. De breedte is minimaal 45 en maximaal 90 meter. De afbakening gebeurt met lijnen, en op de hoeken worden hoekvlaggen geplaatst.

De bal is bolvormig en volgens de internationale voetbalbond (FIFA) moet een officiële wedstrijdbal een omtrek hebben van minstens 68 en hoogstens 70 centimeter bij een massa van 396 tot 450 gram. Bij aanvang van de wedstrijd mag de bal niet meer dan 410 gram wegen. De bal dient van leder of een ander geschikt materiaal te zijn en moet opgeblazen met een druk van 0.6 tot 1.1 atmosfeer (600 tot 1100 gram/cm2) op zeeniveau.

De duur van een wedstrijd bedraagt 2 maal 45 minuten (plus eventuele extra tijd, ook wel blessuretijd genoemd, van enkele minuten), daartussen is er een rustpauze van 15 minuten. Is er na negentig minuten nog altijd sprake van een gelijke stand en is een winnaar noodzakelijk, dan zal er nog een verlenging van twee keer vijftien minuten worden gespeeld, met mogelijk een silver goal- of golden goalregel (die nu niet meer worden gebruikt). Is er na de verlenging nog altijd geen winnaar bekend, dan worden er penalty's genomen.

Het spel wordt gespeeld door twee teams van normaliter elf spelers (inclusief de doelman) en staat onder leiding van een scheidsrechter die door twee assistent scheidsrechters wordt geassisteerd. Bij wedstrijden in de hoogste regionen van het betaalde voetbal en grensoverschrijdende wedstrijden is er ook nog een vierde official aanwezig.

Een vrij moeilijke regel is het buitenspel. Buitenspel is een regel waar zowel aanvallers als verdedigers voor op moeten passen. Het gaat om het moment van de pass naar de aanvaller. Deze moet op dit moment nog voor de verdediger zijn, dus aan de kant van eigen helft. Als verdediger kan men dus makkelijk iemand buitenspel zetten, als de aanvaller niet oplet. Men kan vooruit stappen op het moment dat de bal gespeeld wordt. Zo kan men de aanvaller buitenspel zetten en daardoor een vrije trap uitlokken. Als aanvaller moet men hier natuurlijk voor uitkijken. Daarom blijven voorhoedespelers ook altijd op een lijn met verdedigers.

Als een speler naar de doelman past met een lichaamsdeel vanaf de knie tot de voet en de doelman pakt de bal is het terugspeelbal. Dan fluit de scheidsrechter een onrechtstreekse vrije trap

Opstelling

De veldopstelling van de spelers is bij een tactische balsport als voetbal van belang. Afhankelijk van de speltactiek kan er voor een aanvallende of verdedigende opstelling gekozen worden. Een bekende aanvallende opstelling is de 4:3:3-opstelling waarbij de nadruk wordt gelegd op aanvallen en doelpunten maken. Een tactische variant hiervan is de de 4:4:2-opstelling, waarbij een aanvaller op het middenveld staat en de nadruk meer komt te liggen op verdedigen. Deze veldopstelling is anders bij de jeugdploegen.

4:3:3-opstelling:

Linksbuiten - Spits - Rechtsbuiten

Linkshalf - Centrale middenvelder - Rechtshalf

Linksachter - Voorstopper - Rechtsachter

Laatste man

Doelman

4:4:2-opstelling:

Linkerspits - Rechterspits

Linkshalf - Middenvelder - Middenvelder - Rechtshalf

Linksachter - Centrum verdediger - Centrum Verdediger - Rechtsachter

Doelman

4:4:2(met ruit)-opstelling:

Linkerspits - Rechterspits

Aanvallende Middenvelder

Linkshalf - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Rechtshalf

Verdedigende Middenvelder

Linksachter - Centrum verdediger - Centrum Verdediger - Rechtsachter

Doelman

Sterke ploegen neigen ook steeds vaker naar een 3-4-3 opstelling, die we bijvoorbeeld bij PSV aantreffen.

3:4:3(met ruit)-opstelling:

Linksbuiten - Spits - Rechtsbuiten

Centrale middenvelder

Linkshalf - - - - - - - - - - - - - - Rechtshalf

Tweede centrale middenvelder

Linksachter - - - - - - - - Rechtsachter

Laatste man

Doelman

Geschiedenis

De eerste vereniging in Nederland was HFC (Haarlem), aanvankelijk opgericht als rugbyclub door Pim Mulier (1879), die eveneens op 8 december 1889 op zijn initiatief de Nederlandse Atletiek en Voetbalbond oprichtte (deze heet sinds 1929 KNVB). Het veld van HFC, de Koekamp, waar hun “worstelperk” gelegen lag, was niet egaal en in het midden van het veld stonden een paar bomen, maar dat deerde hun niet. Men speelde eromheen of maakte er gewoon gebruik van. Later werd overschakeld op association, het huidige voetbal. Mulier schreef hierover: "De eerste jaarrekeningen maakten aan ons rugbyspel een einde. De diverse papa's en mama's vroegen toelichtingen op die rekeningen. Vermoedelijk hebben we in goed Haarlemsch geantwoord: Ja pa, asse je grijpe, magge se je grijpe, waar se maar kenne. (...)Dies werd het rugby ten doode opgeschreven en gingen we in 1883 over tot association." In 1954 werd het betaalde voetbal (semi-prof.) ingevoerd.

In België ontstonden de eerste voetbalclubs na 1880 (Antwerp FC 1880). In 1895 werd de Union Belge des Sociétés de Footbal Association opgericht, de latere KBVB.

Internationaal ontstonden de Fédération Internationale de Footbal Association (FIFA) in 1904 en de Union Européenne de Footbal Association (UEFA) in 1954 waarvan de laatstgenoemde de wedstrijden om de Europacup organiseert.

Competities

Nederland

Het Nederlandse voetbal kent op profniveau (betaald voetbal) het landelijke divisiesysteem. De hoogste klasse is de Eredivisie, daaronder volgt de Eerste divisie. In de eredivisie wordt gestreden om het nationaal kampioenschap, door de media landskampioenschap genoemd; daarnaast wordt er gestreden om enkele plaatsen voor Europees voetbal. Dit bestaat uit de Champions League (Europees kampioenschap voor voetbalclubs) en de UEFA Cup. De plaatsen worden aangewezen door middel van het systeem van de UEFA-Coëfficiënten. Daarnaast is er de Gatorade Cup ook het winnen van deze beker geeft recht op deelname aan het UEFA Cup toernooi. Nederland heeft nu recht op 1 rechtstreekse plaatsing voor de Champions League en een plaats in de voorronde van deze competitie. Daarnaast heeft Nederland nog recht op 4 startbewijzen voor de UEFA Cup. Al zit het er wel aan te komen dat Nederland 3 plaatsen (2 rechtstreeks en 1 in de voorronde) zal krijgen in de Champions League. Dat komt dankzij de goede prestaties van de laatste maanden.

In de eerste divisie wordt gestreden om promotie. De kampioen promoveert rechtstreeks naar de eredivisie ter vervanging van de nummer 18 die rechtstreeks degradeerd. De nummers 16 en 17 van de eredivisie strijden met de nummers 2, 3 en de periodekampioenen om een plaats in de eredivisie. Dit doen zij in de nacompetitie.

België

De Belgische competitie (Jupiler Leaugue) is opgedeeld in nationale en provinciale kampioenschappen. De hoogste competitie in België is de Eerste klasse. Daarnaast is er ook de Beker van België. Ook in België kunnen teams zich plaatsen voor Europees voetbal. De UEFA Coëfficiënt geeft België volgend seizoen het recht op 1 rechtstreekse plaatsing, 1 plaats in de voorronde van de Champions League en 2 plaatsen voor de UEFA Cup. Een van die plaatsen is net als in Nederland voor de bekerwinnaar. De nationale ploeg heet de Rode Duivels.

Internationale competities

Champions League
UEFA Cup
Copa Libertadores
Wereldkampioenschap Voetbal
Europees kampioenschap voetbal
Copa América
Azië Cup
Confederations Cup
FIFpro league
Europacup II voor bekerwinnaars (vanaf 1999-2000 opgenomen in de UEFA Cup)

Zie ook de Lijst van internationale toernooien

Engelse termen

Daar het spel in de hedendaagse vorm in Engeland ontstaan is blijven er veel Engelse termen in gebruik:

Back = verdediger
Corner = hoekschop
Counter = Snelle tegenaanval, soms gebruikt als tactiek: "spelen op de counter".
Free kick = vrije trap
Goal = Doel of doelpunt
Hands = bal raken met de handen
Keeper = doelman
Offside = buitenspel
Penalty = strafschop
Sliding = Met een glijdende beweging proberen om, voor de tegenstander, de bal weg te spelen.
Tackle = Glijdende beweging met de voet naar de bal toe om deze te 'veroveren'.
Winger = Vleugelspeler