Blauw (kleur)
Blauw is een primaire kleur in het systeem van additieve kleurmenging. Het is een secundaire kleur in het systeem van subtractieve kleurmenging. Er moet echter een onderscheid gemaakt worden tussen het gebruik van de term "blauw" in de bovengenoemde technische zin — waarin het begrip overeenkomt met het technische begrip "violet" en een complementaire kleur is van geel — en het alledaagse taalgebruik waarin het woord de tint aanduidt die zich in het spectrum tussen cyaan en violet bevindt en de complementaire kleur is van oranje. De golflengte van het licht van dit laatste blauw bedraagt rond 470 nanometer van het lichtspectrum. In de beeldschermtechniek wordt de tweede tint als een benadering gebruikt voor de eerste; het is dan ook deze tweede tint die in de onderstaande kleurbalk getoond wordt. Blauw komt in de natuur veel voor, omdat de lucht er op een zomerse dag blauw uitziet. De blauwe lucht reflecteert weer op wateroppervlakken.
Blauw van donker naar licht(grote afbeelding):
Bestand:Kleurenovergang van zwart naar blauw - klein.png
| 000000 |
000011 |
000022 |
000033 |
000044 |
000055 |
000066 |
000077 |
000088 |
000099 |
0000AA |
0000BB |
0000CC |
0000DD |
0000EE |
0000FF |
Van cyaan naar blauw (grote afbeelding):
Bestand:Kleurenovergang van cyaan naar blauw - klein.png
| 00FFFF |
00EEFF |
00DDFF |
00CCFF |
00BBFF |
00AAFF |
0099FF |
0088FF |
0077FF |
0066FF |
0055FF |
0044FF |
0033FF |
0022FF |
0011FF |
0000FF |
Gebruik en gevoelswaarde
De kleur blauw heeft in Nederland geen sterke gevoelswaarde, hoogstens staat het voor puur of zuiver. Deze kleur wordt op schilderijen ook in die zin gebruikt. Maria heeft dan ook vaak een blauwe jurk aan. In Engelstalige landen wordt blue echter geassocieerd met melancholie of droefheid, bijvoorbeeld in de blues muziekstijl. Een persoon met lichtblauwe ogen wordt echter vaak als eerlijk en betrouwbaar gezien. Ongunstiger betekenissen, zoals in Blauwbaard zijn niet oorspronkelijk Nederlands.
Blauw is in de politiek de kleur van de liberalen, in Nederland de kleur van de VVD.
Sinds de introductie van de spijkerbroek wordt er heel veel blauwe kleding gedragen. De kleur blauw wordt ook veel in uniformen gebruikt, bijvoorbeeld van de politie en van de marine. In tegenstelling tot de witte boorden wordt met blauwe kleding de handwerkman aangeduid, die een blauwe overall draagt.
Met blauw bloed wordt bedoeld dat iemand van adellijke afkomst is. Deze uitdrukking komt uit het Spaans: sangre azul hadden diegenen die een blanke huid hadden en wier aderen dus goed te zien waren. Dat waren de dominante Castilianen, in tegenstelling tot de onderworpen Moren.
Een blauwe was oorspronkelijk een scheldwoord voor iemand van Indonesische afkomst. Men heeft dit echter omgebogen in een geuzennaam. Dit is mede te danken aan de popgroep The Blue Diamonds.
Van de blauwe knoop zijn wil zeggen dat iemand een geheelonthouder is en op principiële gronden geen alcohol gebruikt. De geheelonthouders gaven in de 19e eeuw hun overtuiging aan door een blauwe knoop op hun jas te naaien.
In medische tekeningen worden zuurstofarme aders aangeduid met blauw, zuurstofrijke slagaders daarentegen met rood.
Melk zit vaak in een blauwe verpakking, in tegenstelling tot yoghurt (groen) en karnemelk (rood). Ook melkchocolade is meestal verpakt in blauw papier, terwijl pure chocolade in rood papier is gewikkeld. Daarnaast bevatten verpakkingen van Griekse gerechten ook vaak veel blauw.
In de schilderkunst speelt de kleur blauw een grote rol bij het atmosferisch perspectief.
In de elektronische kleurcode staat blauw voor het cijfer 6.
In de christelijke iconografie staat de kleur blauw voor de hemel en de maagd Maria, dit is dan ook de kleur van haar mantel. Lichtblauw is echter ook de kleur van de onschuld. Dit is een andere reden waarom Maria, op afbeeldingen altijd gekleed is het lichtblauw. Dit gebruik stamt al uit de 1570 door het Missale Romanum toen de symboliek van kleuren sowieso belangrijker was dan vandaag de dag.
Zie ook: Delfts blauw, Indigo (kleurstof)
Blauw in de taal
- Iemand bont en blauw slaan - iemand toetakelen, zodat die persoon veel blauwe plekken krijgt
- een blauwtje lopen - nul op het rekest krijgen bij een vrouw
- Een blauwe boon - een kogel
- blauwe kaas - blauwschimmelkaas
- zich blauw ergeren of zich bont en blauw ergeren - zich sterk ergeren
- blauwbekken - het erg koud hebben
- blauw zien van de kou - de huid heeft een blauwe kleur gekregen van de kou
- alles blauw blauw laten - alles maar laten doorgaan, geen actie nemen
- een blauwe maandag - korte tijd iets gedaan hebben
- zich blauw betalen aan iets - veel te veel betalen
- Zwolse blauwvingers - de inwoners van Zwolle. Deze beide gezegden hebben te maken dat je van veel muntgeld tellen blauwe vingers kon krijgen.
- zo blauw als een tientje - dronken
