Anatole van Assche

Anatole van Assche
	Anatole van Assche in 1924
Algemene informatie
Volledige naam	Hubert Marie Anatole van Assche
Geboren	11 april 1888
Geboorteplaats	Sint-Truiden
Overleden	23 maart 1978
Overlijdensplaats	Sint-Truiden
Land	België
Werk
Jaren actief	1903 - 1978
Beroep	beiaardier, componist, dirigent, en musicus
Instrument(en)	beiaard, piano, orgel, harmonium, dwarsfluit, klarinet, viool
	(en) MusicBrainz-profiel;
Portaal	Muziek

Anatole van Assche (Sint-Truiden, 11 april 1888 – aldaar, 23 maart 1978) was een Belgisch componist, pianist, dirigent, stadsbeiaardier, organist, en muziekleraar.

Levensloop[bewerken | brontekst bewerken]

Anatole van Assche werd geboren te Sint-Truiden als Hubert Marie Anatole van Assche, afstammend van meerdere kunstzinnige en muziekminnende families en persoonlijkheden. Hij studeerde eerst aan de Muziekacademie te St.-Truiden bij onder meer Gustaaf Timmermans (fluit), en later aan het Conservatorium van Brussel bij meester Hanon (klarinet) en Raymond Moulaert (harmonie, contrapunt, orkestratie) en het Conservatorium van Luik bij Maurice Jaspar (piano) en Carl Smulders (harmonie).^[1]^[2]

Van Assche gaf als leerling-beiaardier van meester Timmermans zijn eerste publieke beiaardconcert op 15-jarige leeftijd in 1903 en werd reeds vier jaar later de officiële stadsbeiaardier van Sint-Truiden^{[noot 1]}, wat hij bleef tot zijn pensioen in 1960^{[noot 2]}. Hij verbeterde meermaals de beiaard van het lokale belfort, wat Jef Denyn, destijds stadsbeiaardier van Mechelen, deed opmerken "De Sint-Truidense beiaard is in rangorde de derde beste van België." Hij gaf in totaal ongeveer 8000 beiaardconcerten (gemiddeld 150 per jaar) en werd zo de onbenoemde “carilloneur” in de novelle "Uncle Spencer" (1924) van Aldous Huxley. Huxley woonde kort na de Eerste Wereldoorlog op de Grote Markt van Sint-Truiden en beschreef in "Uncle Spencer" uitvoerig de stad, alsook de volgens hem - behalve tijdens de oorlog - nooit zwijgende beiaard.

Hij was muziekleraar aan het Klein-Seminarie te Sint-Truiden (1905-1917) en leraar piano - hogere graad - aan de Stedelijke Muziekacademie (1905-1948). In 1919, als jongste van 17 kandidaten, benoemd tot vast dirigent van de Koninklijke Vlaamse Opera te Brussel. Hij nam echter na zes maanden ontslag om familiale redenen, vooraleer de opera na de oorlog weer opende.^[3]

Hij dirigeerde meerdere fanfares, harmonie- en symfonieorkesten, waaronder de fanfare Sinte-Christina te Brustem, de Koninklijke Harmonie der Gilden Sint-Truiden, de Symphonie van het Davidsfonds Limburg, de Harmonie van het Seminarie, de Koninklijke Harmonie van het Casino, enz.

Naast beiaard, piano en orgel speelde en improviseerde hij ook dwarsfluit solo, klarinet, en viool.^{[noot 3]}

Hij lag in 1922 informeel mee aan de basis van NAVEA (NAtionale VEreniging voor Auteursrechten), later bekend als SABAM, en werd formeel lid in 1923 als lid nr. 67. In 1918 was hij stichter en directeur van het “Muziekcollege”, later omgevormd tot het “Limburgs Muziek-Instituut” (1936-1969). Hij was tevens oprichter en beheerder van een Oratorio-vereniging (1935-1940).

Hij was voorzitter van de jury (piano) van de Stedelijke Muziekschool te Hasselt (1933-1940) en tevens lid van de jury te Diest en Genk. Hij was ook lid van de Culturele Raad en voorzitter van de Auditiecommissies van de Nationaal Instituut voor de Radio-omroep - Gewestelijke omroep Hasselt (±1948-1962).

Hij was stichter en leider van de Sint-Truidense schaakclub De Drie Torens (1946-1952).^{[noot 4]} Hij publiceerde ook regelmatig schaakvraagstukken in nationale Belgische dagbladen.

Werk[bewerken | brontekst bewerken]

Van Assche componeerde in totaal ongeveer 270 liederen, koorwerken, toneel-, piano- en beiaardmuziek, naast werken voor harmonie en symfonieorkest,^[1] waaronder

Spel van St.-Trudo (1931, tekst van Rik Delporte) over het leven van Sint-Trudo;
St.-Christinaspel (1949, tekst van E.P. Celie CSsR, opgevoerd in 1950) over het leven van Christina de Wonderbare.

Het merendeel^{[noot 5]} van zijn werk bleef echter onuitgegeven en bevindt zich heden in het archief van het Studiecentrum voor Vlaamse Muziek. Uiteindelijk bijna volledig blind geworden, improviseerde hij in 1978 nog steeds op harmonium. Hij dicteerde nog kort voor zijn overlijden, volledig uit geheugen, zijn laatste compositie, genaamd "Stille nacht", enkele dagen na ze te hebben geïmproviseerd.

Familie[bewerken | brontekst bewerken]

Vader van onder meer de kunstschilder Georgine van Assche.
Grootvader van onder meer de altvioliste en performance artieste Dominica Eyckmans.

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Sint-Truiden Muzikaal Vereeuwigd (1993)

Bronnen

Corbet & Paap (red.), Algemene Muziek Encyclopedie, Aanvullend Deel (o.l.v. Prof. Dr. J. Robijns), Gent-Leuven, Wetenschappelijke Uitgeverij, 1972, p. 24.
Georgine van Assche & Jan Eyckmans, "Anatole van Assche, 1888-1978, Toondichter: Biografische schets naar documenten, getuigenissen en persoonlijke herinneringen", Sint-Truiden, Uitgave in eigen beheer, 1978.
Flavie Roquet, Lexicon: Vlaamse componisten geboren na 1800, Roeselare, Roularta Books, 2007, ISBN 978-90-8679-090-6
Willem Driesen & Kamiel Stevaux, "Wie was wie in Sint-Truiden? Bijdrage tot een biografisch woordenboek", Sint-Truiden: Stedelijke openbare bibliotheek, Trudonensia, 2011, ISBN 978-94-90632-01-4, p. 172.
Noël Reynders, Beiaarden in Vlaanderen, Tijdschrift Vlaanderen, Jaargang 26 (1977), nr. 159, p.219 en volgende.
Urbaan Driljeux, De Heer van Assche 50 jaar beiaardier, in "Hier en nu Sint-Truiden", nr. 19, 1974, p. 10-11.
Stefaan Ottenbourgs & Hilde Martens, Een schets van het Sint-Truidense muziekleven, in tekstboekje bij de muziek-cd Sint-Truiden Muzikaal Vereeuwigd. Sint-Truidense musici en ensembles brengen werk van eigen bodem, 1993, p.11-13.
Een Limburgsch Kunstenaar 32 jaar beiaardier - Anatole van Assche, Het belang van Limburg, 3^e jaargang nr. 32, 9 augustus 1939.
Laatste tocht van ere-stadsbeiaardier van Assche te St.-Truiden, Het Laatste Nieuws, 1 & 2 april 1978.
St.-Truidense beiaard, levenswerk van A. van Assche, Belang van Limburg, 17 november 1965.
De Tram (voormalig Sint-Truidens weekblad), 31 december 1966.
Anatole van Assche, De Sint-Truidense Beiaard, vooralsnog onuitgegeven handschrift.
Georgine van Assche & Jan Eyckmans, Partiële lijsten van composities, uitvoeringen, radio recitals, en historische bandopnames van Anatole van Assche, vooralsnog onuitgegeven.
Georgine van Assche, Autobiografische schetsen 1 & 2, vooralsnog onuitgegeven.
Aldous Huxley, Uncle Spencer and Other Stories, Albatross, 1933.

Voetnoten

↑ Bij gelegenheid van het bezoek van Prins Albert aan de Provinciale Tentoonstelling van Limburg in 1907.
↑ Vanaf 1958 in tandem met Edward Loos.
↑ Zijn leermeester viool is onbekend.
↑ Deze schaakclub verviel nadat Anatole van Assche in 1951 zwaar ziek werd. Ondanks het onverwacht herstel van zijn bezieler, werd de club nadien geen nieuw leven meer ingeblazen.
↑ Een klein deel werd uitgegeven door de lokale uitgeverij De Schalmei, of in eigen beheer voor de behoeften van de uitvoerende musici.

Referenties

↑ ^a ^b van Assche & Eyckmans, 1978.
↑ Het belang van Limburg, 1939.
↑ De Tram, 1966.

[3] Bij gelegenheid van het bezoek van Prins Albert aan de Provinciale Tentoonstelling van Limburg in 1907.

[4] Vanaf 1958 in tandem met Edward Loos.

[6] Zijn leermeester viool is onbekend.

[7] Deze schaakclub verviel nadat Anatole van Assche in 1951 zwaar ziek werd. Ondanks het onverwacht herstel van zijn bezieler, werd de club nadien geen nieuw leven meer ingeblazen.

[8] Een klein deel werd uitgegeven door de lokale uitgeverij De Schalmei, of in eigen beheer voor de behoeften van de uitvoerende musici.

[bioboek-1] van Assche & Eyckmans, 1978.

[2] Het belang van Limburg, 1939.

[5] De Tram, 1966.

[1]

[2]

[noot 1]

[noot 2]

[3]

[noot 3]

[noot 4]

[noot 5]