Brits protectoraat

Een Brits protectoraat (Engels: British protectorate) was een protectoraat dat onderdeel was van het Britse Rijk. Anders dan bij de Britse kolonies waren de protectoraten geen onderdeel van de Britse kroongebieden. Veel protectoraten waren ontstaan door verdragen die lokale heersers sloten met de Britten ter protectie, in ruil voor een Britse controle over internationale relaties.

De Britse wet maakte een onderscheid tussen de daadwerkelijke protectoraten (protectorates) en zogenaamde protected states. In beide gevallen werden internationale relaties en defensie geregeld door de Britten, maar bij een protectoraat werd de lokale overheid ook door de Britten ingericht, terwijl er bij een protected state een eigen lokale overheid was die het gebied bestuurde. De protected states hadden dan ook een veel grotere controle over de interne aangelegenheden dan de andere protectoraten.

Lijst van Britse protectoraten

Naam	Periode	Tegenwoordig onderdeel van
Aden	1873-1967	Jemen
Anglo-Egyptisch Soedan	1899-1956	Soedan
Barbados	1627-1652	Barbados
Basutoland	1868-1966	Lesotho
Beetsjoeanaland	1884-1966	Botswana
Brits Centraal-Afrika  Nyasaland	1893-1907 1907-1964	Malawi
Cyprus	1878-1914	Cyprus /  Akrotiri en Dhekelia / ( Noord-Cyprus)
Brits-Oost-Afrika  Kenia*	1895-1920 1920-1963	Kenia /  Somalië
Brits-Somaliland	1884-1960	Somalië
Britse Goudkust* (Ashanti en de Northern Territories)	1902-1957	Ghana
Cookeilanden	1888-1901	Cookeilanden
Egypte	1914-1922	Egypte
Gambia*	1894-1965	Gambia
Gilbert- en Ellice-eilanden	1892-1916	Kiribati /  Tuvalu
Miskitokust	1655-1860	Nicaragua /  Honduras
Noord-Nigeria  Zuid-Nigeria  Nigeria*	1900-1914 1900-1914 1914-1954	Nigeria
Niue	1900-1900	Niue
Noord-Rhodesië Barotseland	1924-1964 1897-1964	Zambia
Oeganda	1894-1962	Oeganda
Brits-Nieuw-Guinea	1884-1888	Papoea-Nieuw-Guinea
Britse Salomonseilanden	1893-1978	Salomonseilanden
Sarawak	1888-1946	Maleisië
Sierra Leone*	1896-1961	Sierra Leone
Sikkim	1809-1947	India
Swaziland	1902-1968	Swaziland
Tokelau	1877-1916	Tokelau
Walvisbaai	1878-1884	Namibië
Zanzibar	1890-1964	Tanzania

Protectoraten die behoorden bij een kolonie zijn aangegeven met een *.

Lijst van Britse protected states

Naam	Periode	Tegenwoordig onderdeel van
Afghanistan	1879-1919	Afghanistan
Bahrein	1880-1971	Bahrein
Brunei	1888-1984	Brunei
Bhutan	1910-1947	Bhutan
Gefedereerde Maleise Staten Negeri Sembilan Pahang Perak Selangor Johor Kedah Kelantan Perlis Terengganu  Malakka	1896-1946 1888-1895 1888-1895 1874-1895 1874-1895 1914-1946 1909-1946 1909-1946 1909-1946 1909-1946 1948-1957	Maleisië
Koeweit	1899-1961	Koeweit
Maldivische Eilanden	1887-1965	Malediven
Muscat en Oman	1892-1971	Oman
Nepal	1815-1923	Nepal
Noord-Borneo	1888-1946	Maleisië
Qatar	1916-1971	Qatar
Tonga	1900-1970	Tonga
Verdragsstaten	1820-1971	Verenigde Arabische Emiraten