Gebruiker:Martix/Kladblok/Verklarende wiki-woordenlijst

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Hieronder volgt een niet-uitputtende verklarende woordenlijst voor woorden, (technische) termen en lingo zoals die regelmatig tot veelvuldig op verschillende Wikimedia – zoals, maar niet uitsluitend op Wikipedia – worden gebruikt.[noot 1]

Verklarende termen-, woorden- en afkortingen-lijst[bewerken | brontekst bewerken]

NL-wiki's
term of
afkorting
Engelstalige
equivalent
Betekenis Toelichting
AUT,
copyvio
-copyvio-
copyright (violation) (Schending van) auteursrechten Deze term verwijst naar auteursrechten, of vermeende/veronderstelde schending daarvan. Het wordt bijvoorbeeld gebezigd wanneer een artikel/pagina is genomineerd op de #TBP op vermoedens of aangetoonde constatering van copyvio; dat wil zeggen dat in een artikel geheel of gedeeltelijk tekst is overgenomen uit door auteursrechten beschermde/niet vrijgegeven bronnen. Hoewel strikt genomen op foto's en/of filmpjes (ook) andere rechten als beeld- en portretrecht kan rusten, wordt in het algemeen AUT of copyvio (als tag vaak omsloten door koppeltekens en geschreven als -copyvio-) als verzamelterm gebruikt voor alle mogelijke (schendingen) van rechten op intellectueel eigendom, creatieve, creatie-en/of auteursrechten.
AC,
ArbCom
Arbitragecommissie De arbitragecommissie behandeld bijzondere zaken en verzoeken die buiten de verantwoordelijkheid of bevoegdheid van moderators vallen.
ban ban,
banned
Een opgelegde beperkende maatregel – bijvoorbeeld een uitspraak van de Arbitragecommissie – die (rand)voorwaarden stelt aan hetgeen een gebruiker wel en niet (meer) mag bewerken ten gevolge van "verstorend gedrag" van betreffende gebruiker. Afhankelijk van de gestelde voorwaarden, kan deze ban proactief worden bekrachtigd door technische blokkades of beveiligingen te bewerkstelligen, in andere gevallen wordt de betreffende gebruiker geacht zich aan de voorwaarden van de uitgesproken ban of maatregel te houden, waarbij in geval van overtreding of schenden van deze voorwaarden, achteraf correctieve maatregelen (zoals blokkade's) worden bewerkstelligd door moderatoren wanneer zij oordelen dat een gebruiker de voorwaarden van een ban of maatregel niet eerbiedigt.
blok block Een (technische) blokkade:
Blokkade of blokkering van de mogelijkheid tot het bewerken van pagina's of artikelen met het (geblokkeerde) gebruikersaccount en/of vanaf het geblokkeerde IP-adres (of reeks van IP-adressen).
Door deze technische blokkade zijn bewerkingen door de betreffende gebruiker (of via de betreffende gebruikersnaam) en/of vanaf het betreffende (of bijbehorende) IP-adres niet meer mogelijk. Blokkades kunnen ingesteld worden voor een bepaalde tijd (uren, dagen, weken, ...) of voor onbepaalde tijd (OT). Een geblokkeerd(e) gebruikersnaam of IP-adres kan de wiki's nog wel gewoon raadplegen/lezen.
block,
IP-block,
IP-reeks,
IP-range
IP-block,
IP-range
Blok of reeks van IP-adresen:
.....
Niet te verwarren met een blok.
IP-adres IP-address Het adres – op laag 3 van het OSI-model – dat (al statisch of dynamisch) bij een met het internet verbonden device.[noot 2] Wanneer men niet met een gebruikersnaam inlogt, maar anonieme raadplegingen en bewerkingen uitvoert, wordt het IP-adres – dat kan zowel een IPv4- als IPv6-adres zijn – ter identificatie wordt gebruikt.
slot,
"slotje"
lock Beveiliging of semi-beveiliging van een pagina zodat Een 'slot' is een (semi-)beveiliging van een specifieke pagina waardoor deze (afhankelijk van het type) deze alleen nog maar door moderators kan worden bewerkt, of alleen nog maar door ingelogde gebruikers die bovendien al langere tijd[noot 3] een account hebben; deze laatste vorm wordt wel 'semi-beveiliging' genoemd, en voorkomt bewerking vanaf anonieme IP-adressen of nieuwe, net aangemaakte accounts[noot 3], en wordt veelal ingezet op plots en intensief oplaaiend vandalisme op specifieke artikelen en pagina's snel en effectief te stoppen. Volledige beveiliging[noot 4] wordt veelal gebruikt om bewerkingsoorlogen[noot 5] per direct te beëindigen. Locks of 'slotjes' kunnen voor een bepaalde duur (uren, dange, weken, ..) of onbepaalde tijd worden toegepast.
OT TBD Onbepaalde tijd Heeft in de regel betrekking op de duur van actieve bans, blokkades en locks/slotjes.
mod,
modje
mod,
moderator
Moderator: Een gebruiker met (meer/speciale) privileges en/of bevoegdheden (dan "conventionele" gebruikers). Moderators (equivalent met "sysops" kunnen gebruikers en/of IP-adressen blokkeren, pagina's beveiligen of verwijderen (en hernoemen bij naamconflicten), beveiligde pagina's bewerken en bewerkingen (en bewerkingsomschrijvingen) verbergen (bijvoorbeeld in geval van privacy-schending.
wiki wiki Een Wiki is specifiek(e) Wikimedia-project of site die onderdeel is van, of deel uitmaakt van de Wikimedia-organisatie (en/of gemeenschap) Onder meer "Commons[.wikipedia.org]" en elke taal-specifieke Wikipedia-site worden elk een "wiki" genoemd, maar ook Wikiwoordenboek, MetaWiki, enzovoorts, zijn alle (een afzonderlijke) "wiki".
bigdelete bigdelete Verwijdering van een pagina op een Wikemedia site die meer dan 5.000 keer is bewerkt Pagina's met meer dan 5.000 bewerkingen kunnen – ondanks hun extra privileges –niet (meer) door de lokale moderators worden verwijderd. Wanneer zo'n pagina toch verwijderd moet worden, is men aangewezen op stewards.[noot 6]
Ontsnappings-
clausule
escape clause Clausule t.b.v. verzoek tot opheffing van een ban of blokkade Een clausule die een geblokkeerde gebruiker de mogelijkheid biedt om een – met valide argumenten gepaard gaand – verzoek in te dienen om de blokkade op te heffen/ongedaan te maken.
permblok,
permban
permblock,
permban,
permanente
blok
Permanente (definitieve) ban/blokkade Permanente blokkades zijn blokkades van een gebruiker en/of IP-adres voor onbepaalde tijd (OT), en die in principe definitief zijn (en geen gebruik meer gemaakt kan worden van de ontsnappingsclausule.
commons commons Aanduiding van de – voor alle Wikimedia-projecten – gemeenschappelijke wiki "commons.wikipdia.org" waarop verschillende (multi)media bestanden centraal en zonder doublures worden opgeslagen en aangeboden Door mediabestanden als foto's, tekeningen, filmpjes, PDF-files op dee centrale, 'gedeelde' wiki op te slaan, behoeven zij niet meer afzonderlijk op elke taal-specifieke wiki gekopieerd en/of opgeslagen te worden. Behalve dat dit netto veel opslagruimte bespaart, ontsluit het bovendien deze mediabestanden wereldwijd en zijn zij gemakkelijker toegankelijk.
revert,
ongedaan
maken
revert,
reversal
Het ongedaan maken van een – doorgaans laatste – bewerking op een pagina. Een revert heeft meestal betrekking op de laatste bewerking van een artikel of pagina, die ongedaan wordt gemaakt zodat het artikel/de pagina weer 'hersteld' wordt tot de voorlaatste versie. Dit kan worden gedaan om vandalisme ongedaan te maken, maar ook het corrigeren van oprechte vergissingen, of bewerkingen die feitelijk onjuiste beweringen of ongewenste formuleringen of opmaak te 'herstellen'.
terugdraaiing,
terugdraaien
rollback,
rollbacking
Het ongedaan maken van een gehele serie bewerkingen ineens, of het herstellen van de pagina naar een (doorgaans) eerdere versie dan de voorlaatste versie. Dit wordt uitgevoerd wanneer (bijvoorbeeld door vandalisme of een bewerkingsoorlog) inmiddels meerdere beweringen zijn gepleegd zodat een enkele revert/ongedaan maken niet voldoende is om de pagina te herstellen, of als het wenselijk is om wegens andere redenen een eerdere versie van het artikel terug te zetten.
rollbacker rollbacker Terugdraaier Een conventioneel gebruikersaccount met de extra bevoegdheid om rollbacks uit te voeren/meerdere bewerkingen op een pagina met één handeling ongedaan kan maken (een eerdere dan de voorlaatste versie van een pagina terug te zetten). Elke (ingelogde) gebruiker kan verzoeken om deze bevoegdheid te krijgen ten behoeve van vandalismebestrijding.
bureaucraat bureaucrat Bureaucraat:
Een (lokaal) gebruiker(saccount) met administratieve privileges.
Bureaucraten kunnen rechten en privileges van lokale gebruikers – op een lokale wiki – toekennen, verwijderen, beheren of anderszins aanpassen.
sysop sysop System operator,
systeembeheerder
Synoniem voor moderator; zie aldaar.
BWO,
bwo
edit war,
EW,
ew
Bewerkingsoorlog Een conflict of verschil van mening tussen twee of meer gebruikers, met als gevolg dat zij bij herhaling elkaars bewerkingen ongedaan maken en/of eigen bewerkingen opnieuw doorvoert (waarbij meestal in de emotie van het moment over en weer dit blijft voortduren, soms veelvuldig in korte tijd met korte tussenpozen, maar ook met (steeds in duur toenemende) langere tussenpozen. Veelal is hier ingrijpen door een moderator, bijvoorbeeld door de pagina tijdelijk 'op slot' te zetten, noodzakelijk.
BWC,
bwc
edit conflict,
EC,
wc
Bewerkingsconflict:
gelijktijdige (poging tot) bewerking dezelfde pagina – of paginakopje – door verschillende gebruikers.
Dit is geen conflict in de zin van een meningsverschil, maar de situatie waarbij twee of meer gebruikers – vrijwel – gelijktijdig een (deel van een) pagina proberen te bewerken, waarbij de gebruiker die zijn bewerking later dan de andere gebruiker of als laatste van de gebruikers de bewerking probeert op te slaan, waarbij dan ondertussen de bewerkte tekst van de gebruiker die met de bewerkingsconflict-boodschap wordt geconfronteerd niet meer gelijk is of mogelijk geheel of gedeeltelijk is verwijderd, zodat diens bewerking niet meer van toepassing is op de huidige staat van de pagina (en het toch doorvoeren van deze bewerking een eerdere versie van de pagina zou terugzetten/onderwijl gepleegde wijzigingen en/of verbeteringen ongedaan zouden worden gemaakt. De Wiki-interface/wiki-software is – vergeleken met zoals deze jaren geleden was – bijzonder geavanceerd geworden en biedt mogelijkheden om het bewerkingsconflict en/of de relatieve verschillen automatisch (slim) en/of (gemakkelijker) handmatig op te lossen. Bewerkingsconflicten komen vooral voor op druk bezochte en bewerkte (overleg)pagina's, pagina's die over actuele onderwerpen gaan, of als een gebruiker en relatief uitgebreide bewerking aan het plegen is (en daar relatief lang mee bezig is), waarmee de kans dat een andere gebruiker (of meerdere gebruikers) ondertussen de pagina al één of meerdere keren hebben gewijzigd.[noot 7]
steward steward Een steward is een gebruiker meer meerdere, bijzondere en globale privileges en bevoegdheden op alle wiki's en projecten die onder Wikimedia vallen (zoals de meta-wiki, commons, en alle taal- Wikipedia's, waaronder bevoegdheden/technische privileges die (lokale) moderators niet hebben. Stewards kunnen onder meer bewerkingen uitvoeren en gebruikersrechten aanpassen die normaal door lokale bureaucraten (of lokale moderators) zouden worden afgehandeld of beheerd, maar kunnen dan bijvoorbeeld handelen op wiki's waar nog geen bureaucraten en/of moderators zijn aangesteld.[noot 8]
E, e,
EW, ew
E, e,
encyclopedic
encyclopedisch of [van] encyclopedische waarde – het tegengestelde van "NE" (zie ook aldaar) Deze afkorting wordt gebruik in zowel lopende teksten alsook in het {{NE}}-nominatie-sjabloon, om te duiden dat een onderwerp dat in een pagina wordt beschreven juist wel voldoende encyclopedische waarde of relevant is [om te behouden] (en dat de pagina niet verwijderd zou mogen of moeten worden omdat het niet-NE is of geen 'NE-onderwerp' is. Deze E-waarde en/of relevantie moet dan blijken uit de tekst in het artikel of uit de bronnen waarnaar in het artikel wordt verwezen, of door het opvoeren van valide argumenten tijdens een overleg of discussie hierover in overlegruimte en/of waar nominatie is opgevoerd en besproken wordt.
NE,
ne,
-ne-
NE, ne,
non-encyclopedic
Niet encyclopedisch Deze afkorting wordt gebruik in zowel lopende teksten alsook in het {{NE}}-nominatie-sjabloon, om te duiden dat een onderwerp dat in een pagina wordt beschreven niet voldoende encyclopedische waarde of relevant is om te behouden (maar dat de pagina wegens het 'NE-onderwerp' verwijderd zou moeten worden, of dat de betreffende pagina zodanig aangepast moet worden opdat de E-waarde (en relevantie) wel wordt aangetoond, of dat deze argumenten bij de nominatie-beoordeling moet worden aangevoerd/aangetoond.
WIU,
wiu,
-wiu-
WIP, under construction Werk in uitvoering Lorelei ipsum....
REL,
rel
REL (?) Relevant(ie):
Is dit onderwerp, deze pagina, dit artikel of gedeelt ervan [of het huidige onderwerp dat (op (overleg)pagina X wordt besproken] voldoende relevant [om te behouden]?
Deze term is (nauw) verwant aan de begrippen E en NE/encyclopedische waarde (zie aldaar), en bij genomineerde pagina's of bij argumenten in overleg of andere discussies gebruikt worden of juits naar gevraagd worden, hetzij om dat aan te tonen, hetzij om andere aangevoerde beweringen of argumenten te bestrijden.[noot 9]
PA, pa, ah,
Ad hominem
PA, pa, ah
personal attack
Persoonlijke aanval Een opmerking (veelal in een verhitte discussie)[noot 10] op een overleg-, nominatie- of discussiepagina. Niet zelden beticht men elkaar over en weer van het plegen van een persoonlijke aanval, en vaak gaat – wanneer PA's in plaats van argumenten worden gebruikt – de discussie of het overleg op dit moment (al lang) niet meer over de inhoud zelf.[noot 11][noot 12]
TBP,
tbp
Te beoordelen pagina's:
Plek op Wikipedia waar men pagina's en/of artikelen genomineerd kunnen worden waar beoordeeld al worden of het behandelde onderwerp voldoende relevant (REL) en encyclopedisch (NE)is om te behouden, dan wel of zij in de huidige vorm (WIU: opmaak, kwaliteit, volledigheid) behouden kunnen worden.
In de praktijk worden in deze sectie van Wikipedia pagina's voorgedragen om te verwijderen omdat het onderwerp niet relevant of encyclopedisch is, of omdat de pagina – in de huidige vorm – nog zijn 'af' of 'klaar' is, of om andere redenen kwalitatief onder de maat zijn. Pagina's die op de TBP worden voorgedragen krijgen dan ten minste twee weken/14 dagen de tijd om verbeterd te worden (door de oorspronkelijke auteur of met hulp van andere gebruikers), maar ook kan er dan 14 dagen worden gediscussieerd en worden overlegd door gebruikers en/of de maker of mede-auteurs van de betreffende pagina('s), waarbij geacht wordt dat men over en weer met inhoudelijke argumenten commentaar geeft of visies deelt. Hoewel de TBP-sectie geen peiling is, of de TBP-procedure een besluitvorming bij consensus is, kunnen (andere) wiki-gebruikers voor de (verwijderings)nominatie hun steun of tegenstem uitspreken, alsook aangeven dat zij een Sjabloon:neutraal standpunt innemen, of met opmerkingen andere duidingen verschaffen. Een moderator velt niet eerder dan na 14 dagen – zodat er gedurende de nominatie-periode aan een artikel kan worden gewerkt, en over de nominatie kan worden gediscussieerd – een oordeel "bij sessie".
PUNT,
WP:PUNT
POINT PUNT-bewerking:
een bewerking die schade toebrengt aan Wikipedia, maar desondanks opzettelijk/willens en wetens wordt uitgevoerd om een standpunt kracht bij te zetten.
Het gaat hierbij om een verstorende of schadelijke bewerking of nominatie die wordt gebruikt om standpunten en argumenten in overleg of een discussie elders – naar al dan niet schijnbare analogie – kracht bij te zetten of zodoende (elders) het gelijk probeert te halen.
BRP,
brp,
{{brp}}
Berisping: Sjabloon om te wijzen op een dubieuze bewerking.
Zie ook: zb, ws, ws-school.
WS
ws
{{ws}}
warn
warning
Waarschuwing: Sjabloon om een gebruiker erop te wijzen dat deze (al dan niet abusievelijk) 'rommel' heeft achtergelaten op een pagina, of schijnbaar/blijkbaar heeft geprobeerd te experimenteren op een artikel in de "Hoofdnaamruimte", waarbij – onder de aanname van ASF – de gebruiker dit onbedoeld of met de beste bedoelingen kan hebben gedaan (en er dus geen zekerheid is dat het om opzettelijk vandalisme gaat).
Zie ook: zb, brp, ws-school.
ZB
zb
{{zb}}
sb
sandbox
Zandbak: Zie ook: brp, ws, ws-school.
HNR
hnr
{{zb}}
' Hoofnaamruimte:
De (virtuele) naamruimte of de 'sectie' waar alle geschreven artikelen (al dan niet nog 'in aanbouw') staan.
Dit is de naamruimte die dus niet tot de (overige) overleg-, help-, gebruikers- of Wikipedia-naamruimte behoort.
Zie ook: OP, WP, Help.

|}

Externe en interwiki-links[bewerken | brontekst bewerken]

  • ...