Gebruiker:Sikjes/Kladblok
| Politieke crisis in Madagaskar van 2009 | ||
|---|---|---|
| ||
Protesten in Madagaskar, januari 2009
| ||
| Plaats | Madagaskar | |
| Periode | 2009 | |
| Doel(en) | Aftreden van president Marc Ravalomanana | |
| Kenmerken | Politieke tegenwerking, protesten | |
| Resultaat | Aftreden van de president, aanstelling van Andry Rajoelina als president van de Hoge Overgangsautoriteit | |
| Doden | 135[1] | |
De politieke crisis in Madagaskar van 2009 begon op 26 januari van dat jaar met het ontstaan van een politieke oppositiebeweging onder leiding van de burgemeester van Antananarivo, Andry Rajoelina, die als doel had de regerend president Marc Ravalomanana af te zetten. De crisis bereikte haar hoogtepunt toen Andry Rajoelina tot president werd benoemd van de Malagassische Hoge Overgangsautoriteit, vijf dagen nadat Ravalomanana zijn macht had overgedragen aan een militaire raad en naar Zuid-Afrika was gevlucht.
De internationale gemeenschap veroordeelde de nieuwe leider en zijn greep naar de macht als zijnde ongrondwettelijk. Financiële hulp aan Madagaskar en buitenlandse investeringen in het land werden stopgezet, waardoor het land in een van de ergste economische crises van zijn bestaan stortte. De SADC en de Afrikaanse Unie werden aangewezen om het politiek herstel te overzien.
Alhoewel het doel van de overgangsregering was om zo snel mogelijk presidentsverkiezingen te houden om de rust terug te doen keren (ondanks geregelde vertragingen), bleek de grootste opgave overeenstemming te bereiken tussen de vier belangrijkste politieke groeperingen (Rajoelina, Ravalomanana, Zafy en Ratsiraka), waarvan sommige negatief tegenover de overgangsregering stonden. Op 11 december 2010 werd een nieuwe grondwet formeel goedgekeurd, waarmee de Vierde Republiek een feit werd. Op 28 oktober 2011 werd Omer Beriziky met brede steun aangewezen als minister-president. Eind 2013 werden er presidents- en parlementsverkiezingen gehouden waarna Hery Martial Rakotoarimanana Rajaonarimampianina met 53,5 procent van de stemmen werd verkozen tot president.[2]
Achtergrond[bewerken | brontekst bewerken]
In december 2007 werd Andry Rajoelina verkozen tot burgemeester van Antananarivo. De politieke spanningen tussen president Ravalomanana en de jonge burgemeester groeiden snel in de loop van 2008 toen Rajoelina kritiek had op een serie impopulaire maatregelen die de president doorvoerden.[3] Hij veroordeelde maatregelen die volgens hem de vrijheid inperkten en had kritiek op het plan grote stukken land te leasen aan het Zuid-Koreaanse industriebedrijf Daewoo.[4]
Op 13 december 2008 besloot de regering van Ravalomanana Viva TV, een televisiezender van Rajoelina[3], uit de lucht te halen na het uitzenden van een interview met de voormalig president in ballingschap Didier Ratsiraka. Andere televisie- en radiostations die het interview ook uitzonden werden niet uit de lucht gehaald.[3]
Andry Rajoelina organiseerde in januari 2009 een aantal bijeenkomsten die uitdrukking gaven aan de groeiende onvrede over het steeds autoritairder wordende beleid van de president en de algemene opvatting dat alleen een eliteminderheid, waar de president het gezicht van was, had geprofiteerd van de ontwikkeling van het land.[3] De vijandige stemming ten opzichte van de overheid sloeg om in onrust onder de bevolking toen twee televisiestations van de staat door demonstranten in brand werden gestoken. Ten minste 130 mensen kwamen om tijdens de crisis in Madagaskar.[1] De protesten werden gezien als de grootste uitdaging voor de regering onder leiding van Ravalomanana sinds het begin van diens regeerperiode in 2002.[3] President Ravalomanana deed volgens een overheidsverklaring de belofte de orde te herstellen ongeacht wat daarvoor nodig is.[5]
Protesten[bewerken | brontekst bewerken]
Rajoelina riep op tot een algemene staking tegen Ravalomanana, die hij een dictator noemde, in de hoofdstad Antananarivo tijdens het weekend van 24 en 25 januari 2009.[3] Ravalomanana, die in Zuid-Afrika was, onderbrak zijn bezoek aan een regionale top in Pretoria, en vloog terug naar Madagaskar. In een verklaring beschuldigde Ravalomanana de burgemeester ervan een staatsgreep te willen plegen. Hij zei dat de roep om een opstand en burgerlijke ongehoorzaamheid de waarden van de grondwet en de instituten van de republiek met voeten trad.
Op 26 januari 2009 vond er een explosie van geweld plaats. Demonstranten staken het radiogebouw dat in handen van de overheid was in de fik, vielen een privaat televisiestation van Ravalomanana aan en plunderden door de hele stad winkels en bedrijven. Diezelfde dag maakte gewapende veiligheidsagenten van de overheid de zender van Viva Radio, een radiostation van Rajoelina, onklaar.
Demonstranten zetten twee televisiestations die aan de hand van de overheid waren volledig op z'n kop. Rond één uur 's middags (lokale tijd) bestormden en plunderden duizenden demonstranten de hoofdgebouwen van Radio Nationale Malgache en Télévision Nationale Malgache. Ongeveer een uur later brandden ze het Malagasy Broadcasting System (MBS), een privéstation van president Ravalomanana, volledig af. Bij de confrontaties bij het MBS-gebouw kwamen naar verluidt een politieagent en een 14-jarige demonstrant om het leven.[6]
Brandweerlieden vonden de lichamen van ten minste 25 mensen in de restanten van een afgebrand en geplunderd warenhuis in de binnenstad van Antananarivo.[7] De lichamen waren vermoedelijk van plunderaars die vast kwamen te zitten in de brandende winkel waarna het dak het begaf.[8] In totaal kwamen 44 mensen om het leven. Hun lichamen werden naar een mortuarium gebracht waar bleek dat 34 van de 44 lichamen zwaar verbrand waren.
In een poging de regering tegen te werken, riep Rajoelina alle inwoners van Antananarivo op om op 29 januari 2009 thuis te blijven. Dit "spookstad"-protest zorgde ervoor dat vrijwel alle winkels en bedrijven in de hoofdstad gesloten waren, alhoewel niet iedereen thuis bleef.[9]
Op 31 januari zei Rajoelina dat hij de macht zou overnemen, omdat Ravalomanana en zijn regering erin waren gefaald hun verantwoordelijkheden te vervullen.[10] Hij zei dat bij het parlement een verzoek voor het onmiddellijke ontslag van Ravalomanana zou worden ingediend. Daarnaast vroeg hij de centrale bank geld van de overheid in te houden, de ministeries vroeg hij te sluiten en de veiligheidsdiensten vroeg hij zich bij hem te voegen. Rajoelina zei dat hij de grondwet wilde respecteren en dat Ravalomanana die had geschonden. Onder zijn leiderschap zou snel een nieuwe overgangsregering worden aangesteld en zouden binnen twee jaar nieuwe presidentsverkiezingen worden gehouden. Ravalomanana meldde diezelfde dag dat hij nog steeds de president van het land was en dat hij zou doen wat nodig was om het land vooruit te helpen.[11] De Afrikaanse Unie waarschuwde Rajoelina direct dat het een ongrondwettelijke machtsgreep in Madagaskar niet zou accepteren.[12]
Bondgenoten van Rajoelina dienden op 2 februari een verzoek in bij het Hoog Constitutioneel Hof om Ravalomanana uit zijn ambt te zetten. Inmiddels begon de opkomst bij Rajoelina's bijeenkomsten af te nemen. Op 3 februari zei Rajoelina dat hij op 7 februari zijn nieuwe regering zou aankondigen. Diezelfde dag besloot het Hoog Constitutioneel Hof dat het niet de macht had de president uit zijn ambt te zetten, omdat die macht bij het parlement lag. Ook werd Rajoelina die dag van zijn taak als burgemeester ontheven en vervangen door een speciale delegatie onder leiding van Guy Randrianarisoa.[13] Rajoelina veroordeelde die beslissing en zei dat er geen valide reden voor was. Hij zei voorbereid te zijn op een eventuele arrestatie en hij zei dat de stad de beslissing niet zou accepteren.
Rajoelina hield een andere bijeenkomst op 4 februari waar ongeveer vijftienhonderd mensen op af kwamen. Hij noemde de aanstelling van Randrianarisoa een belediging aan het adres van het Malagassische volk. Hij wees Michele Ratsivalaka aan als zijn opvolger en gaf haar zijn burgemeesterssjaal.
Bronnen, noten en/of referenties
|