Gebruiker:Stunteltje/Kladblok/Groepletter

Inmiddels verplaatst naar Groepletter

Achterop het schip staat onder het Europanummer het brandmerk en de groepletter in een cirkel

Een groepletter is een in een cirkel geschilderde hoofdletter, die verplicht was aangebracht aan beide zijden of op het achterschip van een binnenschip of sleepboot. Binnenschepen en sleepboten werden zo geclassificeerd als defensie-voorbereiding op een gewapend conflict, in het geval dat de bezetting van Nederland onafwendbaar mocht blijken. Door grootschalige evacuatie naar Engeland van een deel van de vloot, waaraan van militaire zijde groot gewicht werd gehecht, was het niet alleen nodig van te voren vast te stellen welke vaartuigen ervoor in aanmerking kwamen, doch de vaartuigen moesten tevens voor de betrokken autoriteiten gemakkelijk als zodanig te herkennen zijn.

Het was een onderdeel van een plan dat het Comité Verenigde Chefs van Staven kort na de Tweede Wereldoorlog had opgesteld voor de vernieling en afvoer van dat gedeelte van de binnenvloot, dat bij een eventuele bezetting niet nodig zou zijn voor dan nog noodzakelijke verbindingen. Dat plan werd goedgekeurd door de Commissie Civiele Verdedigingsvoorbereiding.

Doel

Beoogd werd:

• het verminderen van het risico van verlies van van belangrijke kapitaalgoederen;
• te voorkomen dat belangrijke Nederlandse scheepstonnage en sleepkracht het oorlogspotentieel van de vijand vergroot;
• de versterking van het geallieerde oorlogspotentieel.

De achterliggende gedachte van het Comité was daarbij, dat het evacueren van strategische betekenis zou zijn als sluitstuk van de ontruiming van de Duitse Rijn. Bij een bezetting zou voor de Rijnvaart nauwelijks nog emplooi zijn, terwijl in Engeland een tekort aan opslaggelegenheid zou ontstaan. Daarin zou Nederland door het verschaffen van drijvende opslagruimte in belangrijke mate kunnen voorzien. En waarvan niet onbelangrijke inkomsten het gevolg zouden zijn. Van Engelse zijde werd aangegeven dat er dan behoefte zou zijn aan lichters voor opslagruimte en vletwerk.

Aantallen

Maximaal te evacueren schepen
	Aantal	Ton
Motortankschepen	115	51.850
Sleeptankschepen	79	80.850
Motorvrachtschepen	358	178.750
Sleepschepen	1019	900.250
Totaal	1571	1.211.700

Maximaal te evacueren sleepboten
	Aantal	P.K.
Stoomsleepboten	333	118.884
Motorsleepboten	463	90.949
Taotaal	1019	900.250

Achterblijvende schepen
	Aantal	Ton
Motortankschepen	218	19.590
Sleeptankschepen	99	35.540
Motorvrachtschepen	5944	705.190
Overige schepen	9390	2.319.180
Totaal	15.651	3.079.500

Achterblijvende sleepboten
	Aantal	P.K.
Stoomsleepboten	567	78.454
Motorsleepboten	1.143	52.377
Totaal	1.710	130.831

Inschatting risico

Het risico van het transport overzee werd laag ingeschat, mits onder de juiste weersomstandigheden. De ervaring had geleerd dat binnenschepen veilig overzee konden worden vervoerd bij het terugvoeren van enkele honderden binnenschepen uit Noorwegen, na de bevrijding, met gebrekkige hulpmiddelen. Met binnenvaartsleepboten van zo'n 200 P.K. en een samengeraapte bemanning, voor het merendeel weinig bekwaam. Dit werd desondanks een groot succes.

Daarnaast werden nog steeds binnenschepen naar Engeland overgebracht voor vredesdoeleinden, zonder dat dit volgens de specialisten op het gebied van de zeesleepvaart tot bijzondere moeilijkheden leidde.

Voorbereiding

Bij de inschrijving in het scheepsregister kreeg een nieuwe eigenaar de mededeling dat hij een groepletter op het schip diende aan te brengen.

Ter voorbereiding van deze maatregel was het niet alleen nodig van te voren vast te stellen, welke vaartuigen ervoor in aanmerking kwamen, doch de vaartuigen moesten tevens voor de betrokken autoriteiten gemakkelijk als zodanig te herkennen zijn. Zo mogelijk door een merk, dat voor niet-ingewijden geen betekenis heeft. Deze motivering komt uit de voordracht aan de Koningin van een concept Koninklijk Besluit gepubliceerd in Staatsblad No. 422 van 1952.

Uitwerking

Daarmee werden alle binnenschepen verplicht een groepletter te voeren, waarbij slechts enkele van de voorgeschreven letters voor het beoogde doel zouden dienen. Ogenschijnlijk zouden de groepletters voor statistische doeleinden worden verleend; maar enig wezenlijk verband met de eigenlijke scheepsboekhouding was er niet. De groepletter werd ingevoerd omdat het verlenen en aanbrengen van een speciaal herkenningsteken minder zou opvallen. De verwachting was dat er zo minder vragen zouden rijzen, omdat het moest als onderdeel van het aanbrengen van de naam en de teboekstellingskentekenen, zoals in de Maatregel Schepen al was voorgeschreven.

Zie ook

• Scheepsregister

Externe links

• Groep(s)letters, Pieter Klein in Binnenvaarttaal
• De Groepletter, Han Visser in Bokkepoot 184, pag. 30
• De Groepletter, Han Visser in Bokkepoot 185, pag. 37

Mediabestanden

Zie de categorie Maatregel Schepen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

Categorie:Nederlandse wet op het gebied van het bestuursrecht Categorie:Scheepvaartterminologie Categorie:Binnenvaart Categorie:Kadaster in Nederland