Gebruiker:Wikicluck44/Kladblok

Jan Poolman

Dr. Jan T. Poolman (1951) is een van de meest succesvolle en productieve ontwikkelaars en uitvinders van bacteriële vaccins van deze tijd.

In de periode 1996-2011 heeft Dr. Poolman als Hoofd & Vice-president van de R&D afdeling van GlaxoSmithKlein (GSK) Biologicals in België, bijgedragen aan de ontwikkeling en het licenseren van het indrukwekkende aantal van acht pediatrische vaccins tegen de belangrijkste bacteriële pathogenen bij kinderen: Haemophilus influenzae type B (Hib), kinkhoest/pertussis (Bordetella pertussis), meningococcen (Neisseria meningitidis) en pneumococcen (Streptococcus pneumoniae). Deze door Dr. Poolman en zijn team ontwikkelde vaccins vormen het merendeel van de bacteriële vaccins die momenteel wereldwijd in nationale vaccinatie programma’s worden gebruikt. Het zijn de volgende acht vaccines: DTaP-HB-IPV-Hib (Infanrix-Hexa®), DTwP-HB-Hib (Tritanrix®), DTaP-HB-IPV (Pediarix®), Tdap (Boostrix®), Hib-MenC-TT (Menitorix®), 10-valent pneumococcal conjugate (Synflorix®), Hib-MenCY-TT (Menhibrix®), en MenACWY-TT (Nimenrix®). (Verklaring van de gebruikte afkortingen: D/d=Difterie; T=Tetanus; aP/ap=acellulair Pertussis (kinkhoest); HB=Hepatitis B; IPV=Geinactiveerd Polio Vaccin; Hib=Haemophilus influenzae type B; wP=’geinactiveerd’ cellulair Pertussis (kinkhoest, ‘whole cell Pertussis’); MenACWY=Meningococcen type A/C/W/Y; TT=Tetanus Toxoïde ‘drager’ eiwit).

In de daaropvolgende periode, van 2011 tot heden, richtte Dr. Poolman zich bij Johnson & Johnson (J&J) in Nederland op de ontwikkeling van bacteriële vaccins tegen extra-intestinale pathogene Escherichia coli (ExPEC) en Staphylococcus aureus (S. aureus) voor (oudere) volwassenen. ExPEC en S. aureus zijn wereldwijd de twee belangrijkste bacteriële pathogenen die de oorzaak zijn van de levensbedreigende ziekten bacteremie en sepsis. Er zijn tegen beide pathogenen geen vaccins beschikbaar. In de periode bij J&J heeft Dr. Poolman met succes vanuit het niets een R&D team opgebouwd en een 9-valent Escherichia coli (E. coli)/ExPEC vaccin kandidaat (ExPEC9V) ontwikkeld. De werkzaamheid van deze vaccin-kandidaat wordt nu getest in een klinische fase 3 studie met de naam E.mbrace (NCT04899336 - https://nl.embracevaccinestudy.com/#clinical-research-important). Ook hebben Dr. Poolman en zijn team gewerkt aan een S. aureus vaccin-kandidaat .

Dr. Poolman is een zeer productieve uitvinder geweest. Er zijn gedurende zijn hele carrière op basis van zijn research en development werk meer dan 30 intellectuele octrooifamilies gecreëerd, waarbij Dr. Poolman één van de uitvinders is.

Jeugd en opleiding

Jan Poolman is geboren op 16 juni in 1951 in Broek in Waterland in Nederland. Zijn vader overleed op jonge leeftijd, toen Jan Poolman nog maar 2,5 jaar oud was. Hij groeide samen met zijn moeder en zus op de veehouderij van zijn oom op. De combinatie van het verlies van zijn vader en het leven op de boerderij, waar hij als kind ook geconfronteerd werd met zieke en dode dieren, maakte dat Poolman gefascineerd raakte door leven en gezondheid en door de vijanden van die gezondheid: de ziekteverwekkende bacteriën. Het was daarnaast hard werken op de boerderij en hij zag al op jonge leeftijd in dat hard werken een vereiste was om je doelen te bereiken.

Poolman studeerde Scheikunde aan de Universiteit van Amsterdam (UVA) (1969-1975). Poolman studeerde af in 1975, na zijn specialisatie in Microbiologie, waarin hij zijn interesse in Scheikunde, Biologie en bacteriële pathogenen combineerde.

Onderzoek en carrière als bacterioloog en bacterieel vaccinoloog

1976 – 1986 Het laboratorium van de Medische Microbiologie en Infectieziekten in Amsterdam

Academisch - Diagnostiek en Epidemiologie – Focus: Meningitis

Poolman startte in 1976 als assistant-Professor Microbiologie met zijn promotie (PhD) onderzoek met als onderwerp diagnostiek en epidemiologie van meningitis onder de begeleiding van Professor Dr. H. C. (Bob) Zanen, hoofd van de afdeling Medische Microbiologie en Infectieziekten aan de UVA. Door dit research team is in die tijd een grote collectie van stammen van de drie bacteriële pathogenen die meningitis veroorzaken: meningococcen, pneumococcen en Hib, gekoppeld aan epidemiologische data door alle klinische isolaten te serotyperen, opgezet.

Hij promoveerde met zijn proefschrift getiteld “Surface structure of Neisseria meningitidis: some implications for the epidemiology and pathogenesis of meningococcal diseases” bij de faculteit geneeskunde van de UVA op 17 december 1981.

In 1982 ontving Dr. Poolman een Fogarty beurs voor een één-jarige post-doctorale onderzoeks positie aan de Universiteit van Washington in Seattle, gefinancierd door het Amerikaanse nationale instituut voor gezondheid (‘National Institute of Health, NIH’). In Seattle werkte Dr. Poolman aan de ontwikkeling van de monoclonale antistoffen tegen Neisseria gonorrhoeae, in het laboratorium dat was gespecialiseerd in sexueel overdraagbare infectie ziekten.

Na zijn terugkomst uit Amerika bleef hij nog enkele jaren, tot 1986, werkzaam op de UVA. Hij heeft 10 jaar op het Laboratorium Medische Microbiologie en Infectieziekten van de UVA gewerkt. In die tijd heeft hij het internationaal erkende Nederlands Referentie Laboratorium voor Bacteriële Meningitis helpen opbouwen. Daarnaast hebben Dr. Poolman en zijn team in 1985 de internationale standaard van Meningococcen type B serotypering geintroduceerd. Deze serotypering-standaard is tegenwoordig nog steeds de meest gebruikte methode. En in 1989 identificeerden Dr. Poolman en zijn team PorA als belangrijk bacterieel antigeen voor een groep-B meningococcen vaccin.

1986 – 1996 Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu – RIVM Bilthoven, NL

Rijksoverheid, publieke gezondheids instituut - Bacteriële Vaccinologie – Focus: Pertussis & meningitis

Om zijn dromen over het ontwikkelen van vaccins tegen bacteriële meningitis waar te maken, vertrok Dr. Poolman in 1986 naar het RIVM, dat in die tijd nog de nationale vaccin producent van Nederland was. In de 10 jaar dat Dr. Poolman bij het RIVM heeft gewerkt, heeft hij als hoofd Laboratorium Vaccinontwikkeling en Immuniteitsmechanismen een team opgebouwd en gewerkt aan de ontwikkeling van een DTaP-(HB)-IPV-Hib vaccin om het DTwP-IPV vaccin (in het Nederlands DKTP vaccin) te vervangen en richtte hij zich op het ontwikkelen van vaccins tegen meningococcen, pneumococcen en Hib.

Door het opzetten van samenwerkingsverbanden met enerzijds het Amerikaanse bedrijf Praxis Biologics, dat een van de eerste Hib conjugaat-vaccins had ontwikkeld en anderzijds met het Italiaanse bedrijf Sclavo dat een acellulair kinkhoest vaccin bezat, kon door Dr. Poolman’s team het uitgebreide pediatrische combinatie-vaccin DTaP-(HB)-IPV-Hib worden ontwikkeld.

Dr. Poolman en zijn team zijn de grondleggers geweest van de introductie van de ‘outer membrane vesicle’ (OMV) technologie bij het RIVM. De OMV technologie is tegenwoordig nog steeds in gebruik bij het Nederlandse onderzoeksinstituut IntraVacc. IntraVacc is in 2013 ontstaan uit het R&D gedeelte van het voormalige Nederlandse Vaccin Instituut (NVI), dat in 2003 het R&D gedeelte overnam van het RIVM. Dr. Poolman en zijn team waren succesvol in het ontwikkelen van een hexa(6)-valent PorA bevattend meningococcen OMV vaccin tegen serogroup B meningococcen. Dit vaccin is nadien verder ontwikkeld tot een 9-valent vaccin en is uiteindelijk verkocht.

In het boek “Fighting a fearful disease: controlling New Zealand’s meningococcal B epidemic” geschreven door Tyson en Norman wordt Dr. Poolman op pagina 52 geciteerd over het onderwerp hoe deze epidemie te controleren: (Nederlandse vertaling) ‘Gegeven dat er stam-specifieke bescherming nodig is om de epidemie te bestrijden, zou ik vertrouwen op de al bewezen “oude” technologie van buiten-membraan vesicle vaccins, en zou ik een producent proberen te vinden die zo een vaccin kan produceren specifiek voor de Nieuw-Zeelandse stam.’ (Het originele Engelse citaat: “Given that what you need is strain-specific protection to quell an epidemic, I would go with the tried and true, the old technology of the outer membrane vesicle vaccine, and try to get one of the producers to make one for the New Zealand strain.”). Uiteindelijk hebben de Nieuw-Zeelandse autoriteiten de ontwikkeling van een OMV vaccin dat specifiek was voor een Nieuw-Zeelandse meningococcen B stam gesponsord. Dit vaccin heeft een belangrijke rol gespeeld bij het onder controle brengen van de meningitis epidemie, die meer dan een decennium had geduurd.

Bijdrage aan het ontwikkelen van pneumococcen vaccins – het “Dutch Nordic Consortium” (DNC)

In 1990 werd het “Dutch Nordic Consortium” (DNC) opgericht. Het DNC was een samenwerkingsverband tussen publieke gezondheids-instituten van Nederland, Zweden, Denemarken, Noorwegen en Finland en had als doel om samen te werken in de ontwikkeling van nieuwe vaccins voor ontwikkelingslanden. Het DNC startte met een door projectleider Dr. Poolman van het RIVM geleid project om een 4-valent pneumococcen conjugaat vaccin voor ontwikkelingslanden te ontwikkelen en te testen in de kliniek. Dit project werd gesubsidieerd door de Europese Unie.

De ontwikkeling van de productie op laboratorium schaal van de polysaccharide-eiwit conjugaten startte gelijktijdig in het team van Dr. Poolman op het RIVM in Nederland en op het Zweeds Bacteriologisch Laboratorium (SBL) in 1993.

In 1996 besloot Dr. Poolman om te gaan werken in de private sector, de farmaceutische industrie. Toendertijd was zijn conclusie dat (Nederlandse vertaling) ‘Ontwikkeling en productie van vaccins niet langer mogelijk is in de publieke sector vanwege onvoldoende middelen, gebrek aan infrastructuur en te weinig wil om er een succes van te maken.’ (Het originele Engelse citaat: “Vaccine development and production is no longer possible in the public sector due to inadequate resources, lack of infrastructure and too little will to make it a success”).

Een goed voorbeeld hiervan was dat het DNC erin slaagde om een 4-valent PCV te ontwikkelen. Dit PCV4 vaccin is getest in twee fase 1 klinische studies in volwassen en peuters in Finland, en was aantoonbaar veilig en immunogeen. Nadat de geplande studie om de werkzaamheid van het vaccin te testen in kinderen in Azie niet werd goedgekeurd en daardoor niet kon doorgaan, eindigde het DNC PCV4 project in 2000.

Issue met de werkzaamheid van het kinkhoest (pertussis) vaccin van het RIVM in de periode 1996-2004

Kort voordat Dr. Poolman het RIVM in 1996 zou verlaten, heeft hij een melding gemaakt bij de Nederlandse Geneeskundige Hoofd Inspectie (GHI) over een issue betreffende de werkzaamheid van het ‘geinactiveerde’ cellulaire kinkhoest vaccin van het RIVM. Dr. Poolman is daarna door de Nederlandse Gezondheisraad als deskundige om advies gevraagd voor de Commissie Herziening Rijksvaccinatieprogramma. In April 2004 was het advies van de Gezondheidsraad om het Nederlandse rijksvaccinatie programma te herzien, om te stoppen met het Nederlandse ‘geinactiveerde’ cellulaire kinkhoest vaccin en over te stappen op een acellulaire kinkhoest vaccin combinatie. Later dat jaar besloot Dr. Poolman om de Nederlandse samenleving te informeren over de verminderde werkzaamheid van het Nederlandse kinkhoest vaccin door het verhaal op 19 November 2004 te publiceren in het dagblad “De Telegraaf”.

1997 – 2011 SmithKline Beecham Biologicals, nu GSK – Rixensart en Wavre-Nord België

Private sector/Farmaceutische industrie - Bacteriële Vaccinologie – Focus: Meningitis & pertussis

In 1996 startte Dr. Poolman als Hoofd Bacteriële Vaccins bij Smith Kline Beecham Biologics (SBBio) in Rixensart te België. In 2000 fuseerde SBBio met Glaxo Wellcome tot het bedrijf GlaxoSmithKline (GSK).

Onder de leiding van Dr. Jean Stephenne (President) en Dr. Jean-Paul Prieels (Wereldwijd Hoofd van R&D) droegen Dr. Poolman en zijn team bij aan de research en ontwikkeling van acht nieuw geregistreerde vaccins: DTaP-HB-IPV-Hib (Infanrix-Hexa®), DTwP-HB-Hib (Tritanrix®), DTaP-HB-IPV (Pediarix®), Tdap (Boostrix®), Hib-MenC-TT (Menitorix®), 10-valent pneumococcal conjugate (Synflorix®), Hib-MenCY-TT (Menhibrix®), en MenACWY-TT (Nimenrix®). Deze vaccins vormen de basis van nationale vaccinatie programma’s wereldwijd en dragen nog continue bij aan het voorkomen van verscheidene ernstige bacteriele ziektes. GSK schreef met het ontwikkelen van het DTwP-HB Tritanrix® geschiedenis met een vaccin voor de midden- en lage-inkomenslanden. Zij bouwden voort op het bestaande Difterie, Tetanus, en ‘geinactiveerde’ cellulaire kinkhoest (‘whole cell Pertussis’) (DTwP) vaccin, de hoeksteen van wereldwijde pediatrische vaccinaties. Door hier een Hepatitis B (HB) en een Hib vaccin aan toe te voegen konden deze toevoegingen wereldwijd worden geintroduceerd. En door het introduceren van een gestaffelde prijsstelling, d.w.z. geen of slechts marginale winsten op de vaccins die verkocht werden lage-inkomenslanden, bleven de vaccins betaalbaar.

Bij GSK heeft Dr. Poolman zijn dromen waargemaakt wat betreft zijn bijdrages aan het ontwikkelen en licenseren van vaccins tegen meningitis, hoewel hij zich er van bewust was dat er zeker nog onopgeloste uitdagingen over waren gebleven zoals bijvoorbeeld het ontwikkelen van een effectief meningococcen B vaccin. Tijdens deze periode in zijn carriere als vaccin ontwikkelaar heeft hij een zeer betekenisvolle bijdrage geleverd aan de wereldgezondheid door middel van het ontwikkelen van de hierboven genoemde serie preventieve vaccins.

2011 – heden Johnson & Johnson Bacteriële Vaccins – Leiden, Nederland

Private sector/Farmaceutische industrie - Bacteriële Vaccinologie – Focus: E. coli/ExPEC en S. aureus voor oudere volwassenen

In 2011 startte Johnson en Johnson (JnJ) met het opzetten van een vaccin bedrijf door het kleine, in Leiden gevestigde, Nederlandse vaccin-bedrijf Crucell op te kopen. In het zelfde jaar, 2011, werd Dr. Poolman aangesteld als Hoofd Bacteriële Vaccins van JnJ in Leiden. In zijn tijd bij JnJ heeft Dr. Poolman zijn focus van pediatrische vaccins verlegd naar de ontwikkeling van vaccins voor oudere volwassenen en gericht op extra-intestinale pathogene Escherichia coli (E. coli) (ExPEC) en Staphylococcus aureus (S. aureus).

ExPEC en S. aureus zijn de belangrijkste bacteriële pathogenen die bacteremie/sepsis, gezondheids-zorg-geassocieerde infecties en wereldwijde sterfte geassocieerd met antimicrobiële resistentie (AMR) veroorzaken. Een wereldwijd uitgevoerde analyse van de incidentie van E. coli bacteremie in volwassenen in hoog-inkomens landen schatte een toename van de incidentie bij 60-plussers. De gerapporteerde incidentiecijfers waren 110, 154 en 319 per 100.000 persoons-jaren van personen in de leeftijd van 60-69, 70-79 en 80-plussers respectievelijk. Deze ziektes zijn vooral belangrijk en bedreigend omdat de wereldpopulatie vergrijsd en er dus steeds meer vatbare ouderen zijn. Tegen beide pathogenen zijn nog geen preventieve vaccins beschikbaar.

In twaalf jaar tijd heeft Dr. Poolman vanuit het niets een R&D team en de afdeling Bacteriële Vaccins opgericht en heeft hij samen met zijn team een O-antigeen glycoconjugaat E. coli/ExPEC vaccin kandidaat ExPEC9V ontwikkeld, om oudere volwassenen te beschermen tegen invasieve E. coli ziekten, zoals bacteremie/sepsis. ExPEC9V wordt momenteel op werkzaamheid getest in de fase 3 E.mbrace klinische studie (NCT04899336) en in de fase 3 E.ngage klinische studie in combinatie met een vaccin tegen griep (NCT06134804).

Dr. Poolman en zijn team hebben verder gewerkt aan een S. aureus vaccin kandidaat om S. aureus infectieziekten te voorkomen.

Overige activiteiten van Dr. Poolman op het gebied van vaccins en bacteriële infectieziekten:

2016-2019 - Tuberculosis Vaccine Initiative (TBVI)

In de periode 2016-2019, was Dr. Poolman actief als lid van de Adviescommissie van de non-profit stichting ‘Tuberculosis Vaccine Initiative’ (TBVI). - Het ‘TuBerculosis Vaccin Initiatief’ (Tuberculosis Vaccine Initiative (TBVI)) is een onderzoeks- en innovatie partnerschap dat de ontdekking en ontwikkeling van nieuwe, veilige en effectieve TB-vaccins mogelijk maakt die voor alle mensen wereldwijd toegankelijk en betaalbaar zijn. TBVI werkt via het mondiale TB vaccine partnerschap (Global TB Vaccine Partnership (GTBVP)) met mondiale belanghebbenden om de wereldwijde en Europese samenwerking en coördinatie te versterken en hiaten te identificeren om zo het TB vaccin veld verder vooruit te helpen.

2023 - heden ‘Jenner Vaccine Foundation’ (JVF)

Sinds 2023 is Dr. Poolman actief als trustee van de ‘Jenner Vaccine Foundation’ (JVF). - De stichting JVF streeft ernaar de filantropische ondersteuning van de vaccinologie te vergroten en evalueert momenteel opties voor verbeterde fondsenwervende activiteiten. De stichting ondersteunt momenteel vaccinonderzoek en -ontwikkeling via het Jenner Instituut van de Universiteit van Oxford. Het stichtingbestuur benoemt de directeur van het Jenner Instituut, kiest de onderzoekers van het Jenner Instituut (momenteel 29) en heeft ruimte en faciliteiten gefinancierd voor vaccinonderzoek en -ontwikkeling voor humane vaccins aan de Universiteit van Oxford en voor veterinaire vaccins aan het Pirbright Instituut.

2018 – heden - ‘World Vaccine Congress Europe, AMR and Bacterial Vaccine sessions’

Sinds 2018 is Dr. Poolman actief als voorzitter en spreker van de AMR en Bacteriële Vaccins sessies van het ‘World Vaccine Congress Europe’.

2019 – heden - ‘WHO Technical Advisory Group on Vaccines and Antimicrobial resistance’

Sinds 2019 is Dr. Poolman actief als waarnemer bij de Technische adviesgroep over vaccins en antimicrobiële resistentie van de Wereld Gezondheids-Organisatie (World Health organization WHO). (‘WHO Technical Advisory Group on Vaccines and Antimicrobial resistance’).

Onderscheidingen

1982 NIH Fogarty Fellowship - Dr Poolman heeft in 1982 een één-jarige post-doctorale ‘NIH Fogarty’ beurs (‘NIH Fogarty Fellowship’) aan de Universiteit van Washington in Seattle ontvangen. Deze werd gefinancierd door het Amerikaanse nationale instituut voor gezondheid (‘National Institute of Health, NIH’). 1989 W.R.O. Goslings-prijs - Dr. Poolman heeft in 1989 de W.R.O. Goslings-prijs van de Nederlandse Vereniging voor Infectieziekten ontvangen.

Publicaties van Dr. Poolman

Dr. Poolman is een zeer productieve bacteriële vaccinoloog en bacteriële vaccin ontwikkelaar en hij is auteur of co-auteur van meer dan 300 wetenschappelijke publicaties in zijn al langer dan 45 jaar durende carriere.

Bron: https://www.researchgate.net/profile/Jan-Poolman

Geselecteerde publicaties van Dr. Poolman

Meningococcen B publicaties

Frasch, C. E., Zollinger, W. D. and Poolman, J. T. (1985) Serotype Antigens of Neisseria meningitidis and a Proposed Scheme for Designation of Serotypes. Reviews of Infectious Diseases Vol. 7 (4) pp 504-510. Doi: 10.1093/clinids/7.4.504.

Poolman, J. T. et al. (1986) Meningococcal serotypes and serogroup B disease in North-West Europe. The Lancet Vol. 2 (8506) pp 555-558. Doi: 10.1016/s0140-6736(86)90123-6. Cartwright, K. et al. (1999) Immunogenicity and reactogenicity in UK infants of a novel meningococcal vesicle vaccine containing multiple class 1 (PorA) outer membrane proteins. Vaccine Vol. 17 (20-21) pp 2612-2619. Doi: 10.1016/s0264-410x(99)00044-4.

Tappero, J. W. et al. (1999) Immunogenicity of 2 serogroup B outer-membrane protein meningococcal vaccines: a randomized controlled trial in Chile. JAMA vol. 281 (16) pp 1520-1527. Doi: 10.1001/jama.281.16.1520.

MenACWY en HibCY publicaties Knuf, M. et al. (2010) A dose-range study assessing immunogenicity and safety of one dose of a new candidate meningococcal serogroups A, C, W-135, Y tetanus toxoid conjugate (MenACWY-TT) vaccine administered in the second year of life and in young children. Vaccine Vol. 28 (3) pp 744-53. Doi: 10.1016/j.vaccine.2009.10.064.

Nolan, T. et al. (2011) Immunogenicity and safety of an investigational combined Haemophilus influenzae type B-Neisseria meningitidis serogroups C and Y-tetanus toxoid conjugate vaccine. The Pediatric infectious disease journal Vol. 30 (3) pp 190-196. Doi: 10.1097/INF.0b013e3181fcb2bf. Poolman, J. & Borrow, R. (2011) Hyporesponsiveness and its clinical implications after vaccination with polysaccharide or glycoconjugate vaccines. Expert review of vaccines Vol. 10 (3) pp 307-322. Doi: 10.1586/erv.11.8.

Harrison, O.B. et al. (2013) Description and nomenclature of Neisseria meningitidis capsule locus. Emerg Infect Dis Vol. 19 (4) pp 566-73. Doi: 10.3201/eid1904.111799.

Hib-DTaP publicaties

Peeters, C. C. A. M. et al. (1992) Synthetic trimer and tetramer of 3-beta-D-ribose-(1-1)-D-ribitol-5-phosphate conjugated to protein induce antibody responses to Haemophilus influenzae type b capsular polysaccharide in mice and monkeys. Infection & Immunity Vol. 60 (5) pp 1826-1833. Doi: 10.1128/iai.60.5.1826-1833.1992

Poolman, J. T. et al. (2001) Clinical relevance of lower Hib response in DTPa-based combination vaccines. Vaccine Vol. 19 (17-19) pp 2280-2285. Doi: 10.1016/s0264-410x(00)00517-x.

Capiau, C. et al. (2003) Development and clinical testing of multivalent vaccines based on a diphtheria-tetanus-acellular pertussis vaccine: Difficulties encountered and lessons learned. Vaccine Vol. 21 (19-20) pp 2273-2287. Doi: 10.1016/s0264-410x(03)00107-5

Poolman, J. T. & Hallander, H. O. (2007) Accellular pertussis vaccines and the role of pertactin and fimbriae. Expert Review of Vaccines Vol. 6 (1) pp 47-56. Doi: 10.1586/14760584.6.1.47.

Pneumococcen publicaties

Alexander J.E. et al. (1994) Immunization of Mice with Pneumolysin Toxoid Confers a Significant Degree of Protection against At Least Nine Serotypes of Streptococcus pneumoniae. Infection and Immunity Vol. 62 (12) pp 5683-5688. Doi:10.1128/iai.62.12.5683-5688.1994

Prymula, R. et al. (2006) Pneumococcal capsular polysaccharides conjugated to protein D for prevention of acute otitis media caused by both Streptococcus pneumoniae and non-typable Haemophilus influenzae: A randomised double-blind efficacy study. The Lancet Vol. 367 No. 9512 pp 740-748. Doi: 10.1016/S0140-6736(06)68304-9.

Dagan, R., Poolman, J. & Siegrist, C. A. (2010) Glycoconjugate vaccines and immune interference: A review. Vaccine Vol. 28 (34) pp 5513-23. Doi: 10.1016/j.vaccine.2010.06.026.

Rioux, S. et al. (2011) Transcriptional regulation, occurrence and putative role of the Pht family of Streptococcus pneumoniae. Microbiology (Reading) Vol. 157 (Pt 2) pp 336-348. Doi: 10.1099/mic.0.042184-0.

E. coli/ExPEC publicaties

Poolman, J. T. & Wacker, M. (2016) Extraintestinal Pathogenic Escherichia coli, a Common Human Pathogen: Challenges for Vaccine Development and Progress in the Field. J Infect Dis. Vol. 213 (1) pp 6-13. Doi: 10.1093/infdis/jiv429.

Huttner, A. et al. (2017) Safety, immunogenicity, and preliminary clinical efficacy of a vaccine against extraintestinal pathogenic Escherichia coli in women with a history of recurrent urinary tract infection: a randomised, single-blind, placebo-controlled phase 1b trial. Lancet Infect Dis. 2017 May;17(5):528-537. Doi: 10.1016/S1473-3099(17)30108-1.

Frenck Jr, R. W. et al. (2019) Safety and immunogenicity of a vaccine for extra-intestinal pathogenic Escherichia coli (ESTELLA): a phase 2 randomised controlled trial. Lancet Infect Dis. Vol. 19 (6) pp 631-640. Doi: 10.1016/S1473-3099(18)30803-X.

Fierro, C. A. et al. (2023). Safety, Reactogenicity, Immunogenicity, and Dose Selection of 10-Valent Extraintestinal Pathogenic Escherichia coli Bioconjugate Vaccine (VAC52416) in Adults Aged 60-85 Years in a Randomized, Multicenter, Interventional, First-in-Human, Phase 1/2a Study. Open Forum Infectious Diseases, 10(8), ofad417. doi:10.1093/ofid/ofad417

S. aureus publicaties

Poolman, J. T., & Anderson, A. S. (2018). Escherichia coli and Staphylococcus aureus: leading bacterial pathogens of healthcare associated infections and bacteremia in older-age populations. Expert Review of Vaccines Vol. 17 (7) pp 607-618. Doi:10.1080/14760584.2018.1488590.

Poolman, J. T. (2020) Expanding the role of bacterial vaccines into life-course vaccination strategies and prevention of antimicrobial-resistant infections. NPJ Vaccines. Vol. 5 (84) pp 1-12. Doi: 10.1038/s41541-020-00232-0.

Fernandez, J. et al. (2022) Vaccination With Detoxified Leukocidin AB Reduces Bacterial Load in a Staphylococcus aureus Minipig Deep Surgical Wound Infection Model. J Infect Dis. Vol. 225 (8) pp 1460-1470. Doi: 10.1093/infdis/jiab219.

Jan Poolman

Dr. Jan T. Poolman (1951) is one of the most successful developers and serial inventors of bacterial vaccines of his time.

As Head & Vice President of Bacterial Vaccines R&D at GlaxoSmithkline (GSK) Biologicals, Rixensart, Belgium he contributed to the development and licensure of a plethora of pediatric vaccines against the major bacterial pathogens Haemophilus influenza type B (Hib), pertussis (Bordetella pertussis), meningococcus (Neisseria meningitidis) and pneumococcus (Streptococcus pneumoniae), forming the majority of the bacterial vaccines currently used in national immunization programs globally. These eight vaccines are: DTaP-HB-IPV-Hib (Infanrix-Hexa®), DTwP-HB-Hib (Tritanrix®), DTaP-HB-IPV (Pediarix®), Tdap (Boostrix®), Hib-MenC-TT (Menitorix®), 10-valent pneumococcal conjugate (Synflorix®), Hib-MenCY-TT (Menhibrix®), and MenACWY-TT (Nimenrix®). (Abbreviations: D/d=diphtheria; T=tetanus; aP/ap=acellular pertussis; HB=hepatitis B; IPV=inactivated polio vaccine; Hib= Haemophilus influenzae type B; wP=inactivated whole cell pertussis; MenACWY=meningococcal type A/C/W/Y; TT=tetanus toxoid carrier protein).

In his role as the Head of Bacterial Vaccines at Johnson & Johnson (JnJ) he focused on the development of bacterial vaccines against extraintestinal pathogenic Escherichia coli (ExPEC) and Staphylococcus aureus for adults. ExPEC and S. aureus are two of the leading causes of bacteremia and sepsis, and vaccines to prevent these diseases are urgently needed in developed and developing countries.

During his tenure at Johnson & Johnson he has built and led an expert R&D team from scratch and successfully developed an Escherichia coli /ExPEC vaccine candidate, currently under evaluation in a clinical phase 3 efficacy study (E.mbrace, NCT04899336). In addition, he and his team have worked on a S. aureus vaccine candidate.

Dr. Poolman has been a prolific inventor throughout his career, during which time, numerous intellectual patent families (over 30 in total) were created from his research and development.

Early life & education

Jan Poolman was born on June 16, 1951, in Broek in Waterland in the Netherlands. He lost his father when he was only 2 years old and grew up with his mother and sister on his uncle’s cattle farm. This situation triggered his ongoing fascination with life and its natural enemies, pathogens, already early in life. Moreover, he learned at an early age that one must work hard to achieve one’s goals and dreams.

Dr Poolman studied chemistry at the University of Amsterdam (UVA) (1969-1975). After his specialization in microbiology, combining his interest in chemistry, biology and bacterial pathogens he obtained his master’s degree in 1975.

Research & career as bacteriologist and bacterial vaccinologist

1976 – 1986 Laboratory of Medical Microbiology and Infectious Diseases in Amsterdam

Academic - Diagnostics and Epidemiology – Focus: Meningitis

Jan Poolman started his PhD in 1976 as assistant Professor of Microbiology under the supervision of Professor Dr. H. C. (Bob) Zanen, Head of Medical Microbiology and Infectious Diseases at the University of Amsterdam (UVA) on the topic of diagnostics and epidemiology of meningitis. A collection of strains of the three major bacterial pathogens that cause meningitis: meningococcus, pneumococcus and Hib, coupled with epidemiological data obtained by serotyping all isolates, was developed by this research team.

On 17 December 1981 he obtained his PhD in the Medical Faculty for his thesis entitled “Surface structure of Neisseria meningitidis: some implications for the epidemiology and pathogenesis of meningococcal diseases”.

In 1982 Dr. Poolman was awarded a one-year post-doctoral Fogarty Fellowship research position at the University of Washington in Seattle, funded by the National Institutes of Health. The Seattle laboratory specialized in sexually transmitted infectious diseases. He worked on the development of monoclonal antibodies against N. gonorrhoeae.

After his return from the USA, he worked at the UVA until 1986. In the 10 years that he worked at the Laboratory of Medical Microbiology and Infectious Diseases of the UVA, the team built the Reference Laboratory for Bacterial meningitis of the Netherlands, a globally recognized international reference laboratory. In addition, Dr. Poolman and his team introduced the international standard in the field of N. meningitidis serogroup B serotyping in 1985, which is still widely in use today. In 1989, they pinpointed PorA as key bactericidal target for a serogroup B meningococcal vaccine.

1986 – 1996 Dutch National Institute for Public Health and the Environment – RIVM Bilthoven, NL

Governmental public health institute – Bacterial Vaccinology – Focus: Pertussis & Meningitis

Dr. Poolman changed direction in 1986 to follow his ultimate dream:  to develop vaccines that would prevent bacterial meningitis caused by meningococcus, pneumococcus and Hib. He started to work at the RIVM in 1986, at that time still a national vaccine manufacturer in the Netherlands. While at RIVM he created a team as Head of Vaccine Development and Immune Mechanisms and worked on the development of DTaP-(HB)-IPV-Hib to replace the DTwP-IPV vaccine, and the development of vaccines against serogroup B meningococcus, pneumococcus and Hib. Collaborations with the US company Praxis Biologics with respect to one of the first Hib conjugate vaccines and with the Italian company Sclavo regarding an acellular pertussis, were initiated to ultimately develop the extended pediatric combination DTaP-(HB)-IPV-Hib vaccine.  

Dr. Poolman and his team were the founders of the introduction of the outer membrane vesicle vaccine (OMV) technology at the RIVM. The OMV technology is currently still in use at the Dutch vaccine institute IntraVacc, that resulted from the vaccine R&D department of the RIVM in 2013. Dr. Poolman and his team were successful in developing a hexavalent (6-valent) PorA containing meningococcal outer membrane vesicle vaccine against serogroup B meningococci. This vaccine was later further developed at the RIVM into a 9-valent vaccine and externalized in due course.

In the book Fighting a fearful disease: controlling New Zealand's meningococcal B epidemic by Janet Tyson with Richard Norman Dr. Poolman is being cited on the topic of how to control the epidemic (pp 52). “Given that what you need is strain-specific protection to quell an epidemic, I would go with the tried and true, the old technology of the outer membrane vesicle vaccine, and try to get one of the producers to make one for the New Zealand strain.” Ultimately, the New Zealand authorities sponsored the development of a New Zealand strain-specific outer membrane vesicle vaccine that was instrumental in controlling the meningitis epidemic that had continued unchecked for more than a decade.

Contribution to development of pneumococcal vaccines – the Dutch Nordic Consortium

In 1990 the Dutch Nordic Consortium (DNC), a collaboration between public health institutions from the Netherlands, Sweden, Denmark, Norway and Finland was established with the aim to cooperate in the development of new vaccines for developing countries. The DNC started a pilot tetravalent pneumococcal conjugate vaccine (PCV-4) project. Dr. Poolman led this project as project leader  on behalf of RIVM and DNC.

The goal was to develop and clinically assess a pneumococcal conjugate vaccine for the developing world, a project supported by the European Union. The laboratory scale development of saccharide-protein conjugates started at the RIVM in the Netherlands and at the Swedish Bacteriological Laboratory in 1993.

In 1996 Dr. Poolman decided to move to the private sector. His conclusion at that time was that “Vaccine development and production is no longer possible in the public sector due to inadequate resources, lack of infrastructure and too little will to make it a success”. A case in point - the DNC resulted in the development of a 4-valent PCV, that was demonstrated to be safe and immunogenic in two phase 1 studies in adults and toddlers in Finland. An efficacy study that was planned in infants in Asia was never approved and the DNC PCV-4 project ended in 2000.

Pertussis efficacy issue with whole cell Pertussis vaccine of RIVM

In 1996 shortly before leaving the RIVM, Dr. Poolman notified the Dutch National Health Inspectorate of an efficacy issue with the Dutch whole cell pertussis vaccine. Dr. Poolman was asked as expert for advice to the National Health Council. In April 2004 the advice of the Council to the government was to revise the Dutch national vaccination program and stop using the Dutch whole cell pertussis vaccine and switch to an acellular pertussis vaccine combination.

Dr. Poolman decided to make the Dutch public aware of the efficacy issue of the Dutch whole cell Pertussis vaccine. He published the story in “De Telegraaf”, a Dutch newspaper, on November 19, 2004.

1997 – 2011 SmithKline Beecham Biologicals now GSK – Rixensart and Wavre-Nord Belgium

Pharmaceutical industry - Bacterial Vaccinology – Focus: meningitis and pertussis

In 1996, Dr. Poolman commenced his tenure as the Head of Bacterial Vaccines at Smith Kline Beecham Biologics (SBBio) located in Rixensart, Belgium. The company later merged with Glaxo Wellcome to become GlaxoSmithKline (GSK) in 2000.

Dr. Poolman and his team, under the supervision of Dr. Jean Stephenne (president) and Dr. Jean-Paul Prieels (global head of R&D), contributed to the research and development of eight new vaccines: DTaP-HB-IPV-Hib (Infanrix-Hexa®); DTwP-HB-Hib (Tritanrix®), DTaP-HB-IPV (Pediarix®); Tdap (Boostrix®); Hib-MenC-TT (Menitorix®); 10-valent pneumococcal conjugate (Synflorix®); Hib-MenCY-TT (Menhibrix®), and MenACWY-TT (Nimenrix®). These vaccines have constituted, and continue to contribute, to National Immunizations Programs globally.

With the DTwP-HB-Hib Tritanrix® vaccine, GSK re-wrote the course of history for Middle- and Low-income countries. By adding hepatitis B and Hib to the existing DTwP vaccine, the cornerstone of worldwide pediatric immunization, allowed for the worldwide coverage against hepatitis B and Hib. Additionally, by the introduction of tiered pricing, meaning no or only marginal profit on vaccines sold to low-income countries, the price of the new vaccine could remain affordable.

During his time at GSK Dr. Poolman was able to contribute to the development and licensure of the vaccines he had always dreamed of to produce. And while still unsolved challenges remained, such as the development and licensing of an effective serogroup B meningococcus vaccine, he nevertheless made a lasting contribution to global health through prophylaxis.

2011 – current Johnson & Johnson Bacterial Vaccines – Leiden, NL

Pharmaceutical industry - Bacterial Vaccinology – Focus: E. coli/ExPEC and S. aureus for older adults

In 2011 Johnson and Johnson (JnJ) started a vaccine pillar by acquiring Crucell, a small vaccine player with their headquarters located in Leiden, the Netherlands. In that same year 2011, Dr. Poolman was appointed Head of Bacterial Vaccines at JnJ, Leiden, the Netherlands. During his period at JnJ Dr. Poolman changed focus from pediatric vaccines to the development of vaccines for older adults, in particular, vaccines directed against E. coli/ExPEC and S. aureus.

ExPEC and S. aureus are the leading bacterial pathogens causing bacteremia/sepsis, healthcare-associated infections and global deaths associated with antimicrobial resistance.   A global analysis of adult E. coli bacteremia incidence in high-income countries estimated an increasing incidence rate after the age of 60. Estimated incidence rates of 110, 154 and 319 per 100 000 person-years of persons aged 60-69 years old, 70-79 years old and 80 years and older, respectively, has been reported.  These diseases are particularly important given the aging demographic globally.  There are currently no prophylactic vaccines available.

Over a period of twelve years, Dr. Poolman and his team built a bacterial vaccines department from scratch and developed, by way of enzymatic in vivo bioconjugation, the O-antigen glycoconjugate E. coli/ExPEC vaccine candidate ExPEC9V to prevent invasive E. coli disease (bacteremia/sepsis). ExPEC9V is currently being tested in the Phase 3 E.mbrace efficacy study (NCT04899336) and in the Phase 3 E.ngage study in combination with an influenza vaccine (NCT06134804).

In parallel, Dr. Poolman and his team worked on the development of a S. aureus vaccine candidate to prevent S. aureus infectious diseases.

Other activities of Dr. Poolman in vaccines and infectious diseases:

2016 - 2019 - Tuberculosis Vaccine Initiative (TBVI).

From 2016-2019, Dr. Poolman was a member of the Advisory Committee of the non-profit foundation TuBerculosis Vaccine Initiative (TBVI).

The TBVI is a Research and Innovation partnership that facilitates the discovery and development of new, safe and effective TB vaccines that are accessible and affordable for all people. TBVI works through the Global TB Vaccine Partnership with global stakeholders to strengthen global and European cooperation and coordination, and it identifies research gaps to move the field forward.

2023 - current - Jenner Vaccine Foundation (JVF)

Dr. Poolman has been active as Trustee of the Jenner Vaccine Foundation since 2023.

The Foundation seeks to enhance philanthropic support of vaccinology and is currently evaluating options for enhanced fundraising activities. The Foundation currently supports vaccine research and development through the Jenner Institute. The Foundation Board appoints the Director of the Institute, elects Jenner Investigators (currently numbering 29) and has funded space and facilities for vaccine research and development at Oxford University for human vaccines and the Pirbright Institute for veterinary vaccines.

2018 - current - World Vaccine Congress Europe, AMR and Bacterial Vaccine sessions

Dr. Poolman is active as chair and speaker of the AMR and Bacterial Vaccine session at the World Vaccine Congress Europe since 2018.

2019 - current - WHO Technical Advisory Group on Vaccines and Antimicrobial resistance

Dr. Poolman is active as observer to the WHO Technical Advisory Group on Vaccines and Antimicrobial resistance since 2019.

Awards

1982 NIH Fogarty Fellowship - Dr Poolman was awarded a one-year post-doctoral NIH Fogarty Fellowship at the university of Washington in Seattle in 1982.

1989 W.R.O. Goslings-award - Dr. Poolman was awarded the W.R.O. Goslings-award of the Dutch Association of Infectious Diseases in 1989.

Publications Dr. Poolman

Dr. Poolman has been an author or co-author of more than 300 scientific publications in his career over 45 years.

https://www.researchgate.net/profile/Jan-Poolman

Selected publications

Meningococcus B publications

Frasch, C. E., Zollinger, W. D. and Poolman, J. T. (1985) Serotype Antigens of Neisseria meningitidis and a Proposed Scheme for Designation of Serotypes. Reviews of Infectious Diseases Vol. 7 (4) pp 504-510. Doi: 10.1093/clinids/7.4.504.

Poolman, J. T. et al. (1986) Meningococcal serotypes and serogroup B disease in North-West Europe. The Lancet Vol. 2 (8506) pp 555-558. Doi: 10.1016/s0140-6736(86)90123-6.

Cartwright, K. et al. (1999) Immunogenicity and reactogenicity in UK infants of a novel meningococcal vesicle vaccine containing multiple class 1 (PorA) outer membrane proteins. Vaccine Vol. 17 (20-21) pp 2612-2619. Doi: 10.1016/s0264-410x(99)00044-4.

Tappero, J. W. et al. (1999) Immunogenicity of 2 serogroup B outer-membrane protein meningococcal vaccines: a randomized controlled trial in Chile. JAMA vol. 281 (16) pp 1520-1527. Doi: 10.1001/jama.281.16.1520.

MenACWY and HibCY publications

Knuf, M. et al. (2010) A dose-range study assessing immunogenicity and safety of one dose of a new candidate meningococcal serogroups A, C, W-135, Y tetanus toxoid conjugate (MenACWY-TT) vaccine administered in the second year of life and in young children. Vaccine Vol. 28 (3) pp 744-53. Doi: 10.1016/j.vaccine.2009.10.064.

Nolan, T. et al. (2011) Immunogenicity and safety of an investigational combined Haemophilus influenzae type B-Neisseria meningitidis serogroups C and Y-tetanus toxoid conjugate vaccine. The Pediatric infectious disease journal Vol. 30 (3) pp 190-196. Doi: 10.1097/INF.0b013e3181fcb2bf.

Poolman, J. & Borrow, R. (2011) Hyporesponsiveness and its clinical implications after vaccination with polysaccharide or glycoconjugate vaccines. Expert review of vaccines Vol. 10 (3) pp 307-322. Doi: 10.1586/erv.11.8.

Harrison, O.B. et al. (2013) Description and nomenclature of Neisseria meningitidis capsule locus. Emerg Infect Dis Vol. 19 (4) pp 566-73. Doi: 10.3201/eid1904.111799.

Hib-DTaP publications

Peeters, C. C. A. M. et al. (1992) Synthetic trimer and tetramer of 3-beta-D-ribose-(1-1)-D-ribitol-5-phosphate conjugated to protein induce antibody responses to Haemophilus influenzae type b capsular polysaccharide in mice and monkeys. Infection & Immunity Vol. 60 (5) pp 1826-1833. Doi: 10.1128/iai.60.5.1826-1833.1992

Poolman, J. T. et al. (2001) Clinical relevance of lower Hib response in DTPa-based combination vaccines. Vaccine Vol. 19 (17-19) pp 2280-2285. Doi: 10.1016/s0264-410x(00)00517-x.

Capiau, C. et al. (2003) Development and clinical testing of multivalent vaccines based on a diphtheria-tetanus-acellular pertussis vaccine: Difficulties encountered and lessons learned. Vaccine Vol. 21 (19-20) pp 2273-2287. Doi: 10.1016/s0264-410x(03)00107-5

Poolman, J. T. & Hallander, H. O. (2007) Accellular pertussis vaccines and the role of pertactin and fimbriae. Expert Review of Vaccines Vol. 6 (1) pp 47-56. Doi: 10.1586/14760584.6.1.47.

Pneumococcus publications

Alexander J.E. et al. (1994) Immunization of Mice with Pneumolysin Toxoid Confers a Significant Degree of Protection against At Least Nine Serotypes of Streptococcus pneumoniae. Infection and Immunity Vol. 62 (12) pp 5683-5688. Doi:10.1128/iai.62.12.5683-5688.1994

Prymula, R. et al. (2006) Pneumococcal capsular polysaccharides conjugated to protein D for prevention of acute otitis media caused by both Streptococcus pneumoniae and non-typable Haemophilus influenzae: A randomised double-blind efficacy study. The Lancet Vol. 367 No. 9512 pp 740-748. Doi: 10.1016/S0140-6736(06)68304-9.

Dagan, R., Poolman, J. & Siegrist, C. A. (2010) Glycoconjugate vaccines and immune interference: A review. Vaccine Vol. 28 (34) pp 5513-23. Doi: 10.1016/j.vaccine.2010.06.026.

Rioux, S. et al. (2011) Transcriptional regulation, occurrence and putative role of the Pht family of Streptococcus pneumoniae. Microbiology (Reading) Vol. 157 (Pt 2) pp 336-348. Doi: 10.1099/mic.0.042184-0.

E. coli/ExPEC publications

Poolman, J. T. & Wacker, M. (2016) Extraintestinal Pathogenic Escherichia coli, a Common Human Pathogen: Challenges for Vaccine Development and Progress in the Field. J Infect Dis. Vol. 213 (1) pp 6-13. Doi: 10.1093/infdis/jiv429.

Huttner, A. et al. (2017) Safety, immunogenicity, and preliminary clinical efficacy of a vaccine against extraintestinal pathogenic Escherichia coli in women with a history of recurrent urinary tract infection: a randomised, single-blind, placebo-controlled phase 1b trial. Lancet Infect Dis. 2017 May;17(5):528-537. Doi: 10.1016/S1473-3099(17)30108-1.

Frenck Jr, R. W. et al. (2019) Safety and immunogenicity of a vaccine for extra-intestinal pathogenic Escherichia coli (ESTELLA): a phase 2 randomised controlled trial. Lancet Infect Dis. Vol. 19 (6) pp 631-640. Doi: 10.1016/S1473-3099(18)30803-X.

Fierro, C. A. et al. (2023). Safety, Reactogenicity, Immunogenicity, and Dose Selection of 10-Valent Extraintestinal Pathogenic Escherichia coli Bioconjugate Vaccine (VAC52416) in Adults Aged 60-85 Years in a Randomized, Multicenter, Interventional, First-in-Human, Phase 1/2a Study. Open Forum Infectious Diseases, 10(8), ofad417. doi:10.1093/ofid/ofad417

S. aureus publications

Poolman, J. T., & Anderson, A. S. (2018). Escherichia coli and Staphylococcus aureus: leading bacterial pathogens of healthcare associated infections and bacteremia in older-age populations. Expert Review of Vaccines Vol. 17 (7) pp 607-618. Doi:10.1080/14760584.2018.1488590.

Poolman, J. T. (2020) Expanding the role of bacterial vaccines into life-course vaccination strategies and prevention of antimicrobial-resistant infections. NPJ Vaccines. Vol. 5 (84) pp 1-12. Doi: 10.1038/s41541-020-00232-0.

Fernandez, J. et al. (2022) Vaccination With Detoxified Leukocidin AB Reduces Bacterial Load in a Staphylococcus aureus Minipig Deep Surgical Wound Infection Model. J Infect Dis. Vol. 225 (8) pp 1460-1470. Doi: 10.1093/infdis/jiab219.