IJzer(III)jodide

IJzer(III)jodide
Algemeen
Molecuulformule
IUPAC-naam	IJzer(III)jodide
Andere namen	Ferrijodide
Molmassa	436.56 g/mol
SMILES	[Fe+3].[I-].[I-].[I-]
CAS-nummer	15600-49-4
PubChem	85017
Wikidata	Q18235375
Beschrijving	Zwarte vaste stof
Oplosbaarheid in water	ontleedt g/L
Matig oplosbaar in	Dichloormethaan
Portaal	Scheikunde

IJzer(III)jodide, vroeger ook bekend onder de naam ferri-jodide, is een anorganische verbinding met de formule ${\ce {FeI3}}$ . Het is een thermodynamisch instabiele verbinding die lastig te maken is. In afwezigheid van vocht en lucht is het echter in kleine hoeveelheden bereid.^[1]

Synthese[bewerken | brontekst bewerken]

Het koppel ijzer(III)/ijzer(II) heeft een hogere E°-waarde dan het koppel jood/jodide zodat ijzer(III) en jodide met elkaar een redoxreactie kunnen aangaan^[1] waarin ${\ce {Fe^{3+}}}$ gereduceerd wordt tot ${\ce {Fe^{2+}}}$ en ${\ce {I-}}$ geoxideerd wordt tot ${\ce {I2}}$ .

{\ce {2Fe^{3+}\ +\ 2I^{-}\ ->\ 2Fe^{2+}\ +\ I2}}

Door gebruik te maken van een fotochemische reactie kan deze reactie voorkomen worden, waardoor de synthese van ijzer(III)jodide mogelijk wordt. IJzerpentacarbonyl reageert met een overmaat jood in hexaan onder argon waarbij koolstofmonoxide vrijkomt en een licht rode oplossing van het complex tetracarbonyldi-joodferraat(II) ontstaat.^[1]^[2]

{\ce {Fe(CO)5\ +\ I2\ ->\ Fe(CO)4I2\ +\ CO}}

In aanwezigheid van meer jood ondergaat dit complex bij -20 °C onder invloed van actinisch licht een oxidatieve fotodecarbonylatie. Een zwarte film van ijzer(III)jodide slaat neer als meer koolstofmonoxide vrijkomt.^[1]^[2]

{\ce {2Fe(CO)4I2\ +\ I2\ ->[{\ce {h\nu }}]\ FeI3\ +\ 4CO}}

Reacties[bewerken | brontekst bewerken]

In dichloormethaan is ijzer(III)jodide slechts matig oplosbaar. De stof is extreem hygroscopisch en gevoelig voor fotodissociatie naar ijzer(II)jodide en jood.^[2]^[3]^[4]

{\ce {2FeI3\ ->[{\ce {h\nu }}]\ FeI2\ +\ I2}}

Oplosmiddelen als tetrahydrofuraan, acetonitril, pyridine en water, in het algemeen: oplosmiddelen die als Lewisbase kunnen optreden, bevorderen deze reactie ook. Met jodide wordt het tetrajoodferraat(III)-ion, ${\ce {FeI4^{-}}}$ , gevormd.^[2]

{\ce {FeI3\ +\ I^{-}\ ->\ FeI4^{-}}}

Met een aantal chlooralkanen ondergaat ${\ce {FeI3}}$ ligand-uitwisseling of metathese. In een reversibele reactie worden ijzer(III)chloride en het corresponderende joodalkaan gevormd.^[2]

{\ce {FeI3\ +\ 3RCl\ _{\longleftarrow }^{\longrightarrow }\ FeCl3\ +3RI}}

Adducten van ${\ce {FeI3}}$ zijn welbekend. Zo kan een oranjegekleurd complex uit ${\ce {FeI2}}$ en ${\ce {I2}}$ gemaakt worden in aanwezigheid van thioureum.^[5]^[6] IJzerpoeder reageert met jood-houdende pro-liganden tot adducten van ijzer(III)jodide.^[7]

Bronnen, noten en/of referenties

Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Iron(III) iodide op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

↑ ^a ^b ^c ^d Greenwood, Norman N.; Earnshaw, Alan (1997). Chemistry of the Elements (2nd ed.). Butterworth-Heinemann. pp. 1083–1084. ISBN 978-0-08-037941-8
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Yoon, K. B., Kochi, J. K. (1990). Ferric iodide as a nonexistent compound. Inorg. Chem. 29 (4): 869–874. DOI: 10.1021/ic00329a058.
↑ Šima, Jozef, Brezová, Vlasta (2002). Photochemistry of iodo iron(III) complexes. Coordination Chemistry Reviews 229 (1–2): 27–35. DOI: 10.1016/S0010-8545(02)00018-8.
↑ Housecroft, C. E.; Sharpe, A. G. (2008). Inorganic Chemistry (3rd ed.). Prentice Hall. p. 716. ISBN 978-0-13-175553-6.
↑ Pohl, Siegfried, Bierbach, Ulrich, Saak, Wolfgang (1989). FeI₃SC(NMe₂)₂, a Neutral Thiourea Complex of Iron(III) Iodide. Angew. Chem. Int. Ed. 28 (6): 776–777. DOI: 10.1002/anie.198907761.
↑ Pohl, S., Opitz, U., Saak, W., Haase, D. (1993). Komplexe von FeI₂ und FeI₃ mit Tetramethylharnstoff. Z. Anorg. Allg. Chem. 619 (3): 608–612. DOI: 10.1002/zaac.19936190329.
↑ Barnes, Nicholas A., Godfrey, Stephen M., Ho, Nicholas, McAuliffe, Charles A., Pritchard, Robin G. (2013). Facile synthesis of a rare example of an iron(III) iodide complex, [FeI₃(AsMe₃)₂], from the reaction of Me₃AsI₂ with unactivated iron powder 55: 67–72. DOI: 10.1016/j.poly.2013.02.066.

[G&E-1] Greenwood, Norman N.; Earnshaw, Alan (1997). Chemistry of the Elements (2nd ed.). Butterworth-Heinemann. pp. 1083–1084. ISBN 978-0-08-037941-8

[Yoon&Kochi-2] Yoon, K. B., Kochi, J. K. (1990). Ferric iodide as a nonexistent compound. Inorg. Chem. 29 (4): 869–874. DOI: 10.1021/ic00329a058.

[3] Šima, Jozef, Brezová, Vlasta (2002). Photochemistry of iodo iron(III) complexes. Coordination Chemistry Reviews 229 (1–2): 27–35. DOI: 10.1016/S0010-8545(02)00018-8.

[4] Housecroft, C. E.; Sharpe, A. G. (2008). Inorganic Chemistry (3rd ed.). Prentice Hall. p. 716. ISBN 978-0-13-175553-6.

[5] Pohl, Siegfried, Bierbach, Ulrich, Saak, Wolfgang (1989). FeI₃SC(NMe₂)₂, a Neutral Thiourea Complex of Iron(III) Iodide. Angew. Chem. Int. Ed. 28 (6): 776–777. DOI: 10.1002/anie.198907761.

[6] Pohl, S., Opitz, U., Saak, W., Haase, D. (1993). Komplexe von FeI₂ und FeI₃ mit Tetramethylharnstoff. Z. Anorg. Allg. Chem. 619 (3): 608–612. DOI: 10.1002/zaac.19936190329.

[7] Barnes, Nicholas A., Godfrey, Stephen M., Ho, Nicholas, McAuliffe, Charles A., Pritchard, Robin G. (2013). Facile synthesis of a rare example of an iron(III) iodide complex, [FeI₃(AsMe₃)₂], from the reaction of Me₃AsI₂ with unactivated iron powder 55: 67–72. DOI: 10.1016/j.poly.2013.02.066.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]