Menno Hertzberger

Menno Hertzberger
Algemene informatie
Volledige naam	Emanuel Hertzberger
Geboren	1 oktober 1897 Sneek
Overleden	26 april 1982 Breda
Nationaliteit	Nederland
Beroep	antiquaar
Bekend van	Menno Hertzbergerprijs

Emanuel (Menno) Hertzberger (Sneek, 1 oktober 1897 - Breda, 26 april 1982) was een Nederlands antiquaar, medeoprichter van de Nederlandsche Vereeniging van Antiquaren en insteller en naamgever van de Menno Hertzbergerprijs.

Leven en werk

Hertzberger is een directe afstammeling van en werd vernoemd naar de Stratumse Em. Hertzberger (1836-1917) die een confectiefabriek in Eindhoven oprichtte. Hertzberger werd geboren als zoon van een bekende arts, filantroop en bibliofiel dr. Leopold Hertzberger (1871-1933), zoon van de genoemde Emanuel, en Elisabeth Kuyt (1878-1940). Hij ging naar het gymnasium in Sneek, later in Den Haag. Hoewel door zijn ouders eerst voorbestemd als arts, werd vanwege zijn zwakke gezondheid later gekozen voor het beroep van bibliothecaris. Daartoe liep hij stages bij de befaamde firma van R.W.P. de Vries en de Haagse firma Martinus Nijhoff. Na bibliotheekcursussen in Londen besloot hij geen bibliothecaris maar antiquaar te worden.

Hertzberger opende op 17 mei 1923 zijn Internationaal Antiquariaat in Amsterdam. In nog datzelfde jaar hield hij zijn eerste boekenveiling. In 1935 was hij medeoprichter en eerste voorzitter van de Nederlandsche Vereeniging van Antiquaren; nadat hij het voorzitterschap had neergelegd, werd hij benoemd tot erevoorzitter. In 1947 nam hij ook het initiatief tot oprichting van de International League of Antiquarian Booksellers (ILAB).

Bij Hertzbergers 65e verjaardag werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Door de Franse regering was hij al benoemd tot Chevalier de I'Ordre des Arts et des Lettres. Bij die laatstgenoemde verjaardag stelde hij ook de Menno Hertzbergerprijs in, te financieren door het geldbedrag dat hij voor die verjaardag had ontvangen; deze prijs wordt sinds 1963 om de 3 tot 4 jaar uitgereikt om de bestudering van de boekgeschiedenis en de beoefening van de bibliografie te stimuleren.

Hertzberger trouwde vier keer: de eerste keer in 1923 te Londen met Clarice (Klara) Spanjer met wie hij twee zonen en een dochter kreeg; Klara Spanjer (1895-1942) werd in Auschwitz vermoord. Hun oudste zoon Leopold (1924-1943) kwam om in Schoppinitz, hun dochter Sarah (1926-1942) en hun zoon Philip Ivan (1928-1942) werden eveneens in Auschwitz vermoord. Na de oorlog trouwde hij nog drie keer, in 1946 met Dora Haverkamp Begemann (1916), met Alice Dutot en de laatste keer met Sjollina J. Nieuwsma (1913-2004). Deze laatste legateerde fl. 25.000 ten behoeve van de naar haar man genoemde prijs.

Bibliografie

• Menno Hertzberger, 'The Origin of the International League of Antiquarian Booksellers and Its First Few Years', in: Aus dem Antiquariat 9 (1977), en op: website ILAB.

Externe link

• Virtual International Authority File (VIAF): 7528919

Bronnen, noten en/of referenties

• Gezin Hertzbeger, op: joodsmonument.nl.
• Profiel op: jodeninnederland.nl.
• Bob de Graaf, 'In Memoriam Menno Hertzberger (1897 - 1982)', in: ILAB Newsletter 34 (1982).
• Offeren aan Mercurius en Minerva. Nederlandsche Vereeniging van antiquaren 1935-1995. Amsterdam, 1995.
• A.G. van der Steur, 'De dertiende Menno Hertzberger prijs', in: De Boekenwereld 22 (2005-2006) 4, p. 323-324.
• Menno Hertzberger, Boeken, veel boeken, en mensen. Herinneringen aan Internationaal Antiquariaat Menno Hertzberger, 1920-1970. Nijmegen, 2008 (verschenen bij het afscheid van Ton Croiset van Uchelen als bestuurslid van de Stichting Vrienden van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam).
• Vincent van de Vrede in gesprek met Bob de Graaf, op: antiqbook.com (2008).
• Persbericht van de KB over toekenning Hertzbergerprijzen 2012.

Noot