Overleg:Bijgeloof

Bijgeloof en volksgeloof is niet hetzelfde

Ter Info, Uit de grote Van Dale 14e (laatste)

volksgeloof

• 1.geloofsvoorstelling die onder het volk algemeen gangbaar is.
• 2.volksgodsdienst

Bij 1 (in ’t bijzonder/ Dus alleen maar een ondergeschikt lid van de algemene betekenis.) bijgeloof of mythische voorstellingen, geloof aan alven, geesten, voortekenen, het boze oog, toverij enz.

bijgeloof het; bijgeloven. (1595) vgl. Mnd. bi(ge)love

• 1.niet op een godsdienst stoelend geloof aan bovennatuurlijke werkingen of verschijnselen, m.n. zulke die in het menselijk leven ingrijpen

synoniem: superstitie

1a(ook) daaruit voortvloeiende praktijk

• 2.(minachtend) benaming voor een ander godsdienstig geloof dan van spreker of schrijver

Groet,--Lidewij 29 feb 2008 13:30 (CET)

Inhoudsopgave

Waarom ontbreekt er op deze pagina een inhoudsopgave?

dat snap ik evenmin :-( oscar 19 jan 2005 17:45 (CET)

Bijgeloof een zonde of niet?

Het stukje over bijgeloof binnen het christendom vind ik persoonlijk enigszins gekleurd en is ontstaan uit het feit dat de schrijvers van het stukje, namelijk Servien en ik, beiden een mening hebben die lijnrecht op elkaar staat met betrekking tot de vraag of bijgeloof een zonde is of niet. Graag inmenging van iemand anders die een goede kijk op de zaak heeft. Liefst met bronvermelding. Ik meen dat er in elk geval in de Heidelbergse Catechismus iets staat over bijgeloof (al ben ik persoonlijk niet zo'n fan van het stellen van de HC boven de bijbel). Sietske _Reageren? 10 feb 2006 23:57 (CET)

Jao, grege. Ik zal ondertussen ook de PKN ook even een berichtje sturen :) Sεrvιεи | Overleg » 11 feb 2006 09:25 (CET)

In het kopje Ambigu begrip. Bijgeloof vs. volksgeloof staat dat Christenen neerkijken op hindoes, maar volgens mij is het juist precies omgekeerd.

Mij is volstrekt onduidelijk dat bijgeloof geaccepteerd zou zijn binnen het christendom. Bijgeloof is bij uitstek een term, waarmee praktijken als ontoelaatbaar worden aangemerkt. Is iets toelaatbaar, dan noem het in elk geval niet bijgeloof. Occultisme en bijgeloof liggen trouwens wel degelijk dicht bij elkaar, omdat occultisme en bijgeloof allebei oorzaak en gevolg omkeren. De Katholieke Catechismus zegt bijvoorbeeld "Het bijgeloof is een ontsporing van de eredienst die wij aan de ware God bewijzen. Het manifesteert zich vooral in de afgodendienst alsook in de verschillende vormen van waarzeggerij en magie." (KKK2138) en "Verder moet ieder bijgeloof bij de aanroeping van heiligen, bij verering van relikwieën en het heilig gebruik van afbeeldingen weggenomen worden." (Decreet over de verering van relikwieën van heiligen en over de afbeeldingen van heiligen, Concilie van Trente). Ik denk dat het protestantisme dezelfde visie deelt. Besednjak 11 feb 2006 22:43 (CET)

De Heidelbergse catechismus (voor het gereformeerde volksdeel) zegt in zondag 34:

Vr.94. Wat gebiedt God in het eerste gebod?

Antw. Dat ik, zo lief als mij mijner ziele zaligheid is, alle afgoderij, toverij, waarzegging, superstitie of bijgeloof, aanroeping van de heiligen of van andere schepselen, mijde en vliede, en den enigen waren God recht lere kennen, Hem alleen vertrouwe in alle ootmoedigheid en lijdzaamheid mij Hem alleen onderwerpe, van Hem alleen alles goeds verwachte, Hem van ganser harte liefhebbe, vreze en ere, alzo, dat ik eer van alle schepselen afga en die varen late, dan dat ik in het allerminste tegen Zijn wil doe.

Bij uit de buurt blijven dus. Letterlijk is het bijgeloof bij name genoemd overigens niet terug te vinden in de bijbel, maar de gedachte dat in het christendom gesteld wordt dat God de enige God is, en er daarmee geen plaats is voor een bij-geloof, lijkt het me duidelijk dat bijgeloof niet past binnen het christendom. Ook niet binnen de islam trouwens. Sietske _Reageren? 15 feb 2006 16:11 (CET)

Servien vroeg mijn input over de vraag of bijgeloof (ook) in de islam niet past. De vraag of dat relevant is binnen deze discussie laat ik graag aan jullie over. Bijgeloof wordt wel betiteld met de term sjirk (of shirk). Dat houdt eigenlijk in partners aan God toeschrijven, dus aan iets gelijke waarde toeschrijven als aan God. Dat kan in de vorm van meerdere goden aanbidden, geloven dat iets anders dan God invloed op de schepping heeft, dat er een dualisme is (goed-kwaad) zoals in de oud-Perzische cultuur (Ahoera Mazda vs. ???) of veronderstellen dat God drie is (Vader, Zoon, Heilige Geest). Over dat laatste ga ik hier niet in discussie. Er wordt ook wel gezegd dat rijk worden of genieten als het hoogste doel in het leven beschouwen een vorm van sjirk is. (Bij-)geloof in amuletten, voortekenen en het (overdreven) vereren van heiligen komt in de (volks)islam overigens veelvuldig voor. De islam kent geen religieuze autoriteit als de Paus die dit soort dingen kan verbieden, dus ieder is min of meer vrij om zelf te bepalen wat wel en niet acceptabel is. Er is voortdurend discussie tussen islamgeleerden over allerlei zaken. Ik hoop dat dit wat duidelijkheid schept.--Abubakker 15 feb 2006 16:36 (CET)

Bedankt voor je reactie! Ik denk dat het hierdoor wel redelijk duidelijk is dat bijgeloof binnen - in ieder geval - christendom en islam niet als iets "onschuldigs" gezien wordt. Sietske _Reageren? 15 feb 2006 16:45 (CET)

Op dit moment lijkt het net alsof volksdevotie een vorm van bijgeloof is. Kan me iemand vertellen waarom het bidden van de rozenkrans bijgeloof is? Besednjak 17 feb 2006 15:53 (CET)

Hmmm... da's niet helemaal goed geformuleerd van mij... ik zal nog eens kijken. Sietske _Reageren? 17 feb 2006 15:59 (CET)

Gekeken. Is moeilijk om te zeggen. Verering van relieken, de eerste in het rijtje, is natuurlijk puur bijgeloof, maar de uitleg die bij het gebruik van de Rozenkrans wordt gegeven, heeft daar weinig mee te maken. In dat geval dient het artikel over volksdevotie dus uitgebreid te worden, om aan te geven dat "volksdevotie" twee kanten heeft:

• deels ontstaan uit het verspreiden van versimpelde kennis voor ongeletterden (zoals de reden achter de rozenkrans) en daarmee een onderdeel van cultuur geworden waar niks mis mee is
• deels ontstaan uit elementen die weinig tot niets met het christendom te maken hebben of er zelfs lijnrecht tegenin gaan (zoals het vereren van relieken en andere objecten), en vanuit het christendom bekeken dus als "bijgeloof" te beschouwen

Zoiets? Sietske _Reageren? 17 feb 2006 16:10 (CET)

Dat verering van relieken bijgeloof zou zijn, is uiteraard een typisch protestantse karikatuur van wat verschillende kerken over relieken en reliekenverering te zeggen hebben. Besednjak 14 mrt 2006 10:06 (CET)

Wat wordt er over relieken en reliekenverering dan zoal gezegd? Vier jaar geleden had ik "Mariaverering" waarschijnlijk ook in het rijtje gezet, maar nadat een rooms-katholiek een aannemelijk verhaal gaf waarom dat toch niet als "bijgeloof" te beschouwen is, ben ik daar van teruggekomen. Een aannemelijk verhaal over reliekenverering ben ik echter tot dusver nog niet tegengekomen. Als je zin hebt in het geven van een uitleg ben ik daar wel in geinteresseerd. Sietske _Reageren? 14 mrt 2006 10:13 (CET)

Reliekenverering wordt niet anders gezien dan het branden van een kaars voor een heilige. Een heilige wordt vereerd omdat-ie een voorbeeldfunctie heeft en anderzijds omdat-ie voorspraak is bij God voor allerlei intenties. Wanneer relieken vereerd worden, dan wordt het erachterliggende beeld vereerd, niet de afgehakte voeten en uitgestoken ogen. Wanneer het evangelie spreekt over de mensen die Jezus' kleed wilde aanraken om weer gezond te worden (Matt 14), dan is dat een voorafbeelding of oerbeeld van elke latere reliekenverering. Dat neemt niet weg dat de reliekenverering, net als de heiligenverering, waarschijnlijk in grote mate beïnvloed is door het Noord-Afrikaanse christendom (m.n. de donatisten) en de martelarencultuur vanaf de 3e eeuw. Besednjak 14 mrt 2006 10:21 (CET)

Bungeejumper

Dit laatste zou eens aan een illegale bungeejumper het leven hebben gekost, toen hij bij de lengte van zijn elastiek de dertiende verdieping meerekende.

Lijkt me sterk, aangezien een verdieping met nummer 14 dan alsnog de 13e verdieping is (volgens de 'Amerikaanse telling' van verdiepingen). Je kunt dus onmogelijk een verdieping teveel tellen. Tenzij er bedoeld wordt Dit laatste zou aan een illegale bungeejumper het leven hebben gekost, toen hij bij de lengte van zijn elastiek slechts rekening hield met de nummering van de verdiepingen in plaats van het aantal verdiepingen. maar dan heb je het mogelijk niet langer over dezelfde mythe. - Maarten (Overleg) 22 apr 2006 23:38 (CEST)

Woensdag

Er staat: Woensdag [...]Het is tevens de dag waarop Judas zijn Meester verraadde, en dat voorspelt niet veel goeds Volgens mij vond dat verraad op in de nacht van Witte Donderdag op Goede Vrijdag plaats?? Guss 9 okt 2006 19:39 (CEST)

Kleine toevoeging

Leuk artikel zeg! Over heksenzalf valt wel wat meer te melden... vandaar dat ik even een externe link heb toegevoegd. liefs LVX 23 feb 2007 18:52 (CET)

Spin

De zin dat de 8-potige spin welvaart brengt, lijkt me wat overbodig. Een spin heeft altijd acht poten. Ziggy 10 jun 2008 21:26 (CEST)

Dit zou natuurlijk iets met het getal 8 te maken kunnen hebben. Encyacht 10 jun 2008 21:33 (CEST)

Ladders

Wanneer er iemand op die ladder staat, kan diegene per ongeluk een emmer of gereedschap laten vallen. En degene die onder de ladder doorloopt zou per ongeluk tegen de ladder aan kunnen stoten. Wellicht is dit bijgeloof wel ontstaan doordat diegenen die er in geloven een grotere overlevingskans hebben dan diegenen die dat niet doen. Zie ook Evolutie.

Als ik het goed begrijp, staat hier:
Mensen die hier niet in geloven, lopen wel onder landders door, waarbij ze veelal dodelijk verongelukken. Dit heeft tot gevolg dat er maar weinig mensen leven die er niet in geloven.

Dat lijkt me toch wel erg ver gezocht...

Jitse Schipper 14 dec 2008 21:03 (CET)

Inderdaad, dit komt voort uit totaal onbegrip van de werking van evolutie: het is onzin dat er natuurlijke selectie heeft plaatsgevonden op mensen die al dan niet onder ladders doorlopen2003:4D:2F82:2C01:CC47:B179:AD4F:2D72 12 sep 2013 15:50 (CEST)

Afsplitsen

Is het een idee om van de sectie Overige bijgelovige zaken op alfabet een apart artikel te maken? Dan kan dat verder uitgebreid worden en kan dit artikel meer beschrijvend blijven zonder een grote lijst er in. MrBlueSky 30 nov 2009 18:42 (CET)

Handelingen, voorwerpen en gebeurtenissen die ongeluk zouden brengen

Ik zou van een flink aantal dingen die in deze lijst staan toch wel een bron willen zien. Ik heb zo mijn twijfels bij het een en ander... Lexw (overleg) 13 mei 2011 12:21 (CEST)

Beste Lexw, je kunt gelijk hebben of ongelijk, maar je houdt het wel heel algemeen waardoor het moeilijk is om hierop goed te reageren. Kun je wat specifieker zijn? Ik heb niet meteen de indruk dat er iets volledig uit de duim gezogen is (veel komt me bekend voor, hoewel niet alles), maar ik wil eventueel helpen om bronnen te zoeken. mvg, Beachcomber (overleg)

Volgens mij is alles uit de duim gezogen, als het namelijk niet verzonnen was hoorde het niet thuis op deze pagina. Daarnaast is de herkomst van veel bijgelovige zaken lastig vast te stellen.2003:4D:2F82:2C01:CC47:B179:AD4F:2D72 12 sep 2013 15:48 (CEST)

Inleiding

Naar aanleiding van recent ge-heen-en-weer over de inleiding, hierbij een voorstel voor een betere tekst:

Bijgeloof (ook wel volksgeloof genoemd) is een geloof in bovennatuurlijke of magische causaliteit: dat een gebeurtenis een gevolg kan hebben zonder natuurlijke verklaring. Bepaalde menselijke handelingen zouden deze causaliteit kunnen opwekken, neutraliseren of doorbreken. Meestal heeft bijgeloof betrekking op het verwerven van geluk en het afweren van ongeluk.

Ook is bijgeloof een geringschattende beoordeling van andere religies vanuit de gewoonlijk gepraktiseerde godsdienst in een cultuur. Het hoeft geen deel uit te maken van een traditioneel geloof. In het verleden speelde bijgeloof een belangrijke rol in het dagelijks leven. Bijgeloof verklaarde toevalligheden en gaf de mogelijkheid om risico op ongeluk af te wenden. In West-Europa heeft bijgeloof tegenwoordig een verwaarloosbare invloed op het openbare leven, maar het is nog steeds wijdverbreid in de samenleving. Het komt waarschijnlijk voort uit de menselijke eigenschap om verklaringen voor onbegrijpelijke gebeurtenissen te zoeken. Strikt genomen is het lastig om onderscheid te kunnen maken tussen geloof en bijgeloof.

Ik heb de verwijzing naar Van Dale en de website woorden.org weggelaten, dat lijkt me niet nodig. Glatisant (overleg) 25 sep 2016 18:23 (CEST)

Bijgeloof is een van die heikele onderwerpen om te beschrijven, precies omdat het zo subjectief en cultuurafhankelijk is. Ik vind je inleiding wel een verbetering tegenover de bestaande tekst. Beachcomber (overleg) 25 sep 2016 18:55 (CEST)

Glatisant, twee opmerkingen:

• zou "dat iets kan gebeuren zonder natuurlijke verklaring" niet beter zijn dan "dat een gebeurtenis een gevolg kan hebben zonder natuurlijke verklaring"?
• wat bedoel je precies met de bewering dat bijgeloof een geringschattende beoordeling van andere religies is? Marrakech (overleg) 25 sep 2016 19:17 (CEST)

Aha, wat het eerste aangaat, je formulering is zeker beter. Wat je tweede opmerking betreft, ik heb dat element ontleend aan de inleiding van w:en:Superstition en w:de:Aberglaube. Mede omdat het appelleerde aan de herinnering van mijn katholieke basisschool, waar werd geleerd dat hindoeïsme, islam en zelfs protestantisme vormen van bijgeloof zijn, het enig juiste was natuurlijk het R.K. geloof. Glatisant (overleg) 26 sep 2016 09:56 (CEST)

Nou snap ik het! Misschien iets als "Ook wordt de term 'bijgeloof' in minachtende zin door gelovigen gebezigd om een ander geloof dan het hunne mee aan te duiden"? Marrakech (overleg) 26 sep 2016 12:38 (CEST)

Nog wat: de openingszin hierboven is mogelijk toch wat onduidelijk, omdat onder de voorgestelde nieuwe definitie ook religie valt ('geloof in bovennatuurlijke causaliteit [...] zonder natuurlijke verklaring'). Om dit op te vangen staat er voor het ogenblik in het artikel " is een niet op godsdienst of wetenschap gebaseerd geloof."

Het is eigenlijk wel grappig om te bedenken dat ook religies onderling elkaar 'bijgelovige' aspecten verwijten; zo vinden veel protestanten bijvoorbeeld de heiligenverering van de katholieken een vorm van bijgeloof :) Beachcomber (overleg) 26 sep 2016 15:55 (CEST)

Ladder

Op vrijdag de dertiende augustus 1948 loopt een man onder een ladder door in Raadhuisstraat, Amsterdam .

Lotje kwam deze afbeelding tegen en vroeg zich af of deze hier beter geschikt is dan de bestaande afbeelding. Lotje (overleg) 24 nov 2018 14:24 (CET)