Overleg:Catharina Parr

Extreem en gematigd protestantisme - inzichten gezocht

Enkele citaten uit dit artikel:

Zij had extreme godsdienstige inzichten en maakte ruzie met Hendrik over wat hij beschouwde als extreem protestantisme.

verderop

Zij was gematigd protestants en deed veel om de Engelsen tegen de geloofsijver van de koning te beschermen.

Vragen:

• Wat zijn "godsdienstige inzichten" ? Begreep zij veel van godsdienst?
• Wat zijn "extreme inzichten"? Is dat een ongelofelijk vergaand begrip van een moeilijk onderwerp? - Als in "de nieuwe coach van Manchester United werd geroemd om zijn exreme inzichten in het tactisch voetbal"?
• Wat is eigenlijk "een inzicht"?

Ik vermoed dat het woord 'inzichten' hier terecht is gekomen door een vertaalfout.

Voorts:

• Wat is "extreem protestantisme? Waren de opvattingen Catharina Parr vergelijkbaar met die van de SGP? Waarschijnlijk niet, maar wat dan wel?
• Wat is "gematigd protestants? Is dat zoiets als Nederlands Hervormd? Waarschijnlijk niet, maar wat dan wel?

En tenslotte:

• Hoe is het mogelijk dat Hendrik ruzie met haar had over wat Hendrik beschouwde als extreem protestantisme, terwijl zij toch gematigd protestants was? Was Hendrik VIII het slachtoffer van begripsverwarring of de schrijver van dit artikel?
• Door welke geloofsijver van de koning werden de Engelsen bedreigd? Moesten ze drie keer op een zondag naar de kerk? Of werden ze soms in de gevangenis gegooid of ontslagen als ze andere opvattingen hadden als de Koning? Welke opvattingen?

Johan Lont (voorbehoud) 31 aug 2007 11:30 (CEST)

---

Ik heb enkele aanwijzingen gevonden in de Engelse wikipedia.

In en:Catherine Parr staat:

Her religious views were complex, and the issue is clouded by the lack of evidence. Although she must have been brought up as a Catholic, given her birth before the Protestant Reformation, she later became sympathetic and interested in the "New Faith".

We can be sure that she held some strong reformed ideas after Henry's death, when the Lamentacions of a Sinner were published in late 1547. However, her work on commissioning the translation of Desiderius Erasmus' Paraphrases shows her more as a MacConica-style Erasmian Pietist.

Verderop stond iets, dat betrekking lijkt te hebben op die ruzies tussen Catharina en Hendrik:

She was reformist enough to be viewed with suspicion by Catholic and anti-Protestant officials such as Bishop (...) who tried to turn the king against her in 1546. An arrest warrant was drawn up for her, but she managed to reconcile with the King after vowing that she had only argued about religion with him to take his mind off the suffering caused by his ulcerous leg.

Ten aanzien van de genoemde "geloofsijver" van de koning, las ik in en:Henry VIII of England:

The Ecclesiastical Appointments Act 1534 required the clergy to elect bishops nominated by the Sovereign. The Act of Supremacy 1534 declared that the King was "the only Supreme Head in Earth of the Church of England";

en een paar regels verder:

Opposition to Henry's religious policies was quickly suppressed in England. A number of dissenting monks were tortured and executed. The most prominent resisters included (...), both of whom (...) were convicted of high treason and beheaded...

---

HansVanF: Uit mijn hoofd en dus schetsmatig: Het is onjuist om Hendrik VIII aan te duiden als een protestant (wat sommigen wel doen, als zij hem vergelijken met andere kerkhervormers). De afscheiding van de Engelse kerk van de R.K. kerk was veel meer een politieke actie dan een godsdienstige. Daarnaast bestonden er in Engeland ook stromingen die een godsdienstige hervorming van de kerk nastreefden; die waren er in verschillende gradaties. Catharina Parr was een vrouw die een goede vorming had ontvangen, met Humanistische invloeden. Die zullen ook geleid hebben tot haar tendens om de protestantse stroming aan te gaan hangen. Religie was voor haar een belangrijk onderwerp, zij las niet alleen over dit onderwerp, maar schreef er ook over. Met steun van Hendrik VIII werd zelfs een gebedenboek van haar hand gepubliceerd, en later werd nog een werk van haar hand gepubliceerd. Er wordt aangenomen dat zij ten tijde van haar huwelijk met de koning als een aanhanger van het nieuwe geloof gekenschetst kon worden. Ook zijn er aanwijzingen dat haar overtuiging in de loop van de tijd steeds strenger werd. Dit zal mede een oorzaak vinden in haar vriendschap met de Seymours, die aanhangers waren van een strengere protestantse ideologie. Hendrik probeerde een evenwicht te vinden tussen de verschillende stromingen binnen het land. Aan de ene kant handhaafde hij de hervormingsgezinde aartsbisschop Cranmer, maar opp andere momenten gaf hij weer toe aan de partij geleid door de hertog van Norfolk en bisschop Stephen Gardiner, die als zeer anti-protestant mogen gelden. Als die laatste partij de overhand had, dan werden belemmerende maatregelen tegen de protestanten weer sterker. Dit leidde in 1546 ook tot een gevaarlijke periode voor Catharina, die bijna werd gearresteerd. Zij wist echter Hendrik te overtuigen van haar goede bedoelingen en verzoenden zij zich weer. Het woord "ruzie" voor de discussies die zij met Hendrik voerde over religieuze onderwerpen is wellicht wat slecht gekozen. Als iemand met anderen discussieert over een bepaald onderwerp, dan kan dit tot ruzie leiden. Beter zou zijn te kiezen voor het woord discussiëren.

Extreem protestantisme is een vreemde term om hier te kiezen, het is een impliciet waardeoordeel. Er was godsdienst, variërend van mensen die volmondig aanhangers waren van de kerk van Rome, en er waren mensen in Engeland die hervorming van de kerk in de zin van de leer van Calvijn nastreefden, en daartussen was van alles mogelijk. Afhankelijk van het eigen inzicht kun je de aanhangers van de kerk van Rome aanduiden als "extreem katholiek", en de aanhangers van Calvijn als "extreem protestant". Ik zou daar zelf nooit voor kiezen in een artikel dat geschreven is voor een encyclopedie. Ik ben dan ook van mening dat een andere omschrijving beter zou zijn. Je kunt aan Catharina Parr een paar eigenschappen toedichten: tact en behendigheid. Die eigenschappen gebruikte zij toen zij en haar tweede echtgenoot in gevaar kwamen in verband met beschuldigingen van steun aan een opstand tegen het gezag van Hendrik VIII (de zogenaamde Pilgrimage of Grace), maar ook om te proberen de invloed van de protestantse partij aan het hof zoveel mogelijk invloed te laten houden. Naar mijn mening is de term "gematigd protestant" in de zin bij de bescherming van de Engelse bevolking dan ook niet juist. Beter is: "Als aanhanger van het protestantisme spande zij zich steeds in om haar geloofsgenoten te beschermen tegen de macht en invloed van de katholieke partij aan het hof." Je laat dan in het midden of zij extreem of gematigd was in haar opvattingen. Dat weten we gewoon niet... Ook het "extreme inzichten" kan beter vervangen door een andere zin: "Zij discussieerde vaak met de koning over godsdienstige onderwerpen. Haar protestantisme kon dan in botsing komen met zijn ideëen over godsdienst, die veel meer naar het katholicisme neigden." Het is maar een mogelijke suggestie. – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door HansVanF (overleg · bijdragen) 19 sept 2009