Overleg:Cranberry

Wat is de nederlandse plantnaam:

• Kleine veenbes? (volgens www.plantennamen.nl)
• Amerikaanse veenbes (volgens www.medic-info.nl)

TeunSpaans 23 apr 2005 18:35 (CEST)

Zie en:Cranberry. Kleine veenbes (smal cranberry) = Vaccinium microcarpum; Amerikaanse veenbes (American cranberry) = Vaccinium macrocarpon; Gewone veenbes (common cranberry) = Vaccinium oxycoccus. Deze namen worden ondersteund door te zoeken op cranberry in google. Er zijn dus meerdere soorten veenbes. Vinnie 18 mei 2005 14:06 (CEST)

Het woord Cranberry is zo ingeburgerd. Wellicht verwijst in het Engels naar een aantal (onder)soorten. Binnen NL noemen biologen de Cranberry kennelijk Grote Veenbes. Maar als gewas, als vrucht, als jam of ander fabricaat heet het Cranberry. Ga naar de winkel voor Grote Veenbessen en ze weten niet wat je bedoelt. Misschien denken ze dat je je partner wilt vergiftigen of zo ;-).... Enfin, Cranberry gewoon in tekst noemen. Eros 11 jul 2005 20:05 (CEST)

epicatechine is een stof die in thee erg veel zit, maar ik heb nog nooit gehoord dat thee goed zou zijn tegen blaasontsteking. Of dit dus de verbindng in cranberries is die hier invloed op heeft waag ik te betwijfelen. Bart (Evanherk) 12 mrt 2007 15:53 (CET)

Foute benaming

Dikke van Dalen geeft aan dat Cranberry synoniem staat voor en verwijst naar Vossenbes en niet naar de Veenbes die in dit artikel wordt geschreven. De titel Cranberry is dus fout.

De Vossenbes, waarvoor Cranberry synoniem is, wordt ook wel Rode bosbes genoemd. Check het op de Dikke van Dalen en zie dat deze voor Cranberry de beschrijving vossenbes geeft. Dat in de naam van de twee verschillende planten in het Engels Cranberry voorkomt, klopt niet voor het Nederlands.

De pagina is waarschijnlijk dubbel met de pagina die je krijgt als je direct Veenbes opzoekt. Ik heb niets gewijzigd, omdat ik eerst een antwoord wil afwachten op deze pagina van iemand die op dit terrein thuis is. Dus de fout staat er nog. Xfactor 10 dec 2007 17:23 (CET)

In de Nederlandse Wikipedia wordt Heukels' flora van Nederland gevolgd. Hierin staat de naam Cranberry. Veenbes verwijst naar de oude naam voor het geslacht. Nieuwe naam is bosbes. Het artikel is dus niet fout, maar in de Dikke van Dalen staat het fout.Rasbak 10 dec 2007 17:51 (CET)

In mijn Dikke Van Dale^{12e druk, 1995} staat bij cranberry niets over veenbes of vossenbes, maar wordt cranberry gedefinieerd als 1. naam voor de donkerrode besvruchten van de lepeltjesheide; 2. de plant zelf. Mvg, Trewal 10 feb 2015 20:03 (CET)

Etymologiebank.nl geeft twee Nederlandse synoniemen voor cranberry: duinbes en grote veenbes. Geen van beide lijken echter tegenwoordig erg gangbaar, m.n. duinbes komt bijna niet voor. Blijkbaar is cranberry dus beter Nederlands? De Wikischim (overleg) 11 feb 2015 11:13 (CET)

Of het "beter" Nederlands is, is niet de vraag die hier aan de orde is. Cranberry is een in de Nederlandse taal ingeburgerd geraakte naam voor Vaccinium macrocarpon. Pogingen om de soort een nieuwe Nederlandstalige naam te geven, zoals 'lepeltjeheide', 'kraanbes', 'Amerikaanse veenbes' (een letterlijke vertaling van de naam die in het Verenigd Koninkrijk gangbaar is, waar met 'cranberry' de kleine veenbes wordt bedoeld) en dus 'grote veenbes', zijn tot nu toe mislukt. De naam 'duinbes' ben ik nog nergens in de literatuur over de Nederlandse en Belgische flora tegengekomen, terwijl ik daar, naar aanleiding van deze zaak toch redelijk in ben gedoken. Op de 21e en 22e druk van Heukels' flora na, wordt overal de naam cranberry genoemd, meestal als geaccepteerde naam, soms als alternatieve naam. Lepeltjeheide is een naam die bij veel floristen wel bekend zal zijn maar dan vooral als de mislukte poging om deze soort een Nederlandstalige naam te geven. En zo heel ontoepasselijk is het toch ook niet als een exoot behalve zichzelf ook z'n naam uit het buitenland meebrengt.

Het is in geen geval aan de encyclopedie om op basis van wenselijkheid of persoonlijke voorkeur, een keuze voor een naam te maken. Wij volgen wat in de literatuur gebruikelijk is, en dan dienen we de naam cranberry te gebruiken. En tot slot, naar aanleiding van wat Xfactor ruim 7 jaar geleden schreef: we gaan toch gvd niet de Dikke Van Dale als gezaghebbende bron opvoeren voor namen van organismen? Hoe ondeskundig ze daar zijn blijkt wel als ze echt de cranberry hebben aangezien voor de rode bosbes. Snel weer vergeten, die opmerking. Taalkundigen mogen zich uitlaten over de schrijfwijze van namen; de keuze voor een van meerdere beschikbare is er een die maar beter niet aan hen kan worden overgelaten, zo blijkt ook hier weer. WIKIKLAAS overleg 11 feb 2015 17:03 (CET)

Van Dale is dus per definitie onbetrouwbaar op het vlak van organismen? Ah, weet ik dat ook weer. De Wikischim (overleg) 11 feb 2015 20:17 (CET)

Waarom gelijk zulke grote woorden als "per definitie onbetrouwbaar"? Dat heb ik niet gezegd. Maar voor namen van organismen moet je er niet op blindvaren en dus vooral ook de gespecialiseerde literatuur raadplegen. Het is gewoon een kwestie van gezond verstand: voor een broodrecept ga je niet naar de slager. Een naam correct spellen is één (kunnen ze bij Van Dale ongetwijfeld heel goed) maar twee soorten uit elkaar houden is een ander vak. WIKIKLAAS overleg 11 feb 2015 21:48 (CET)

Toevallig zag ik dat in het Taalcafé in februari 2015 eveneens uitgebreid hierover is gediscussieerd. Deze discussie is terug te vinden op Wikipedia:Taalcafé/Archief/201502#Cranberry of grote veenbes. Itsme (overleg) 13 dec 2017 23:18 (CET)

Interwiki link-gedoe

zie mijn vraag in Biologiecafé
groet, ArjanHoverleg 20 dec 2007 15:59 (CET)

Zoals hierboven staat heeft nl een artikel over veenbes (Vaccinium subgenus Oxycoccus): dat komt overeen met het lemma Cranberry (Vaccinium subgenus Oxycoccus) op en. Die twee horen dus iw-s te hebben.

Noch op en, noch op nl is er een lemma "Cranberry (fruit)". - Brya 21 dec 2007 18:08 (CET)

Onduidelijkheid

Zonder op overleg te kijken had ik een interwiki gemaakt naar en.wiki, mijn excuus. Maar kan er iets in de inleiding om de verschillen duidelijk te maken? Joepnl 17 nov 2008 19:44 (CET)

Notitie van lezer

Er zijn 3 soorten veenbessen: Europese Veen Bessen, (Europese) Kleine Veenbessen en Amerikaanse Veenbessen (Zie Engelse, Duitse, etc "entries" voor Cranberries). Als de (Grote) Veenbes in NL een exoot is (dus de Amerikaanse Veenbes) kan dat bewezen worden met genetisch materiaal. Misschien moet dit maar eens bewezen worden in plaats van een veronderstelling te blijven herhalen. Misschien is de veronderstelling helemaal niet juist...? Misschien zijn de veenbessen gewoon heel Europees want hij komt in door ons omliggende landen gewoon natuurlijk voor. – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 82.35.28.62 (overleg · bijdragen)

Notitie van redacteur

Misschien is het een goed idee als lezers alleen kritiek uiten als ze goed weten waar ze het over hebben, en zich anders gewoon beperken tot het stellen van een vraag.

Veenbessen is één woord. Dat lijkt wat flauw maar we hebben het hier over namen en die moeten dan correct gespeld worden. Lokale namen zijn meestal niet uniek, in de zin dat er vaak meerdere namen bestaan voor een soort, en soms worden met één naam meerdere soorten aangeduid. Onduidelijk is welke soorten met de bovenstaande drie namen worden bedoeld, en ik vermoed dat Europese veenbessen en kleine veenbessen dezelfde soort zijn: Vaccinium oxycoccos. Amerikaanse veenbes is een in het Nederlands weinig gebruikte naam voor de cranberry (Vaccinium macrocarpon), die ook wel eens lepeltje(s)heide wordt genoemd, en in de 21e en 22e editie van de Heukels onder de naam grote veenbes werd vermeld. Die naam Amerikaanse veenbes is eigenlijk niet meer dan een letterlijke vertaling uit het Engels, omdat in die taal Vaccinium oxycoccos ook cranberry wordt genoemd.

Of een plant een exoot is, bewijst men niet met genetisch materiaal. Hooguit is het mogelijk om aan de hand van genetische variatie in een populatie iets te zeggen over de introductie als exoot: of er slechts enkele exemplaren of juist een veel grotere groep geïntroduceerd is. Van de cranberry is gewoon bekend dat die is geïntroduceerd. Dat gebeurde min of meer per ongeluk op Terschelling, en met opzet in Duitsland en Engeland, om de plant te kweken om de vitaminerijke vruchten, die vrij goed houdbaar waren, en hielpen bij het voorkómen van scheurbuik. Introductie in Europa vond plaats in de 19e eeuw. Van andere exoten, die al langer geleden werden geïntroduceerd, kan men het achterhalen doordat in afzettingen van vóór een bepaalde datum geen stuifmeel van de soort wordt aangetroffen, of resten van de plant in veenpakketten. Dat een plant ook voorkomt in de ons omringende landen, is geen bewijs dat het een hier van nature voorkomende soort betreft. WIKIKLAAS overleg 10 feb 2015 19:04 (CET)

Terschellinger Cranberry-historie

Ik parkeer het verwijderde stukje cranberryhistorie even hier. Het is in ieder geval een zeer bekend verhaal. Groet, ArjanHoverleg 24 jun 2010 17:10 (CEST)

===Verspreiding===

- De soort komt oorspronkelijk uit Noord-Amerika en is in Nederland een exoot. Het verhaal gaat dat in 1845 een vat bessen op Terschelling aanspoelde, waarna de soort in Nederland inburgerde. De plant is hier in 1868 ontdekt door botanicus Franciscus Holkema. Op Terschelling komen uitgebreide velden van de cranberry voor en de pluk van de bessen is er aan een veenbes-bedrijf verpacht. Ook op Vlieland komen grotere velden voor. Op de overige waddeneilanden is de cranberry een zeldzaamheid. De cranberry wordt ook in kleine aantallen gevonden in het Fochteloërveen en het Eesveen op de grens van Friesland en Drenthe. Op Terschelling staat de plant bekend als 'Pieter-Sipkesheide', naar de vinder van het vat in 1845.

Het stuk staat nog in het artikel: iemand verwijderde dat stuk, waarna ik het weer terugzette, waarna hij het vervolgens ook weer terugzette, op een andere plaats. Het ging blijkbaar om een verplaatsing. Dus heb ik mijn eigen bewerking weer ongedaan gemaakt omdat de tekst er anders twee keer instond.

Dat had ik even in de samenvatting moeten zetten om onduidelijkheid te voorkomen. Excuus! MrBlueSky 24 jun 2010 17:55 (CEST)

OK, geen probleem! - ArjanHoverleg 25 jun 2010 08:49 (CEST)

effectief tegen ontsteking vd urinewegen?

De studie http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD001321.pub5/abstract ondergraaft het in het artikel vermelde effect: nauwelijks waarneembaar effect op ontstekingen. Kan iemand het op zich nemen dat in het artikel te vlechten?! Super48paul (overleg) 25 mrt 2017 13:12 (CET)

Als je de samenvatting beter leest, dan blijkt het over sap van cranberrys te gaan; over andere toedieningsvormen (poeder, pillen) wordt geen uitspraak gedaan. mvrgr. PAvdK (overleg) 25 mrt 2017 15:15 (CET)

Probleem met het archiveren van links in het artikel

Hallo. Tijdens het archiefproces heeft het archief fouten gevonden voor een of meer sites die ik voor archivering heb ingediend. Hieronder heb ik de links opgenomen die een fout blijkt te bezitten met het volgende foutbericht.

• https://dx.doi.org/10.1002/14651858.CD001321.pub2 met fout

Dit is de enige melding met betrekking tot deze links, en er wordt geen verdere poging genomen om de links te archiveren.

Groet.—InternetArchiveBot (Fouten melden) 6 jan 2024 18:52 (CET)