Overleg:Evenredige vertegenwoordiging/Archief

Evenredige vertegenwoordiging

Is een kiessysteem waarbij het percentage behaalde zetels evenredig is met het percentage behaalde stemmen. Een partij die 20% van de stemmen haalt, heeft in dit systeem dus recht op (ongeveer) 20% van de te begeven zetels.

Om het aantal zetels per partij te bepalen, wordt meestal toch het geldig & niet het totaal aantal uitgebrachte stemmen gedeeld door het aantal te vergeven zetels. Dit getal wordt de kiesdeler genoemd. Het aantal zetels dat een partij krijgt is het aantal keren dat de kiesdeler afgerond is gehaald. Zetels die overblijven, worden restzetels genoemd en verdeeld over de partijen die de kiesdeler gehaald hebben.

Nederland kent bij de verkiezingen een bijna volledig of net niet absoluut systeem van evenredige vertegenwoordiging. In tegenstelling tot sommige andere landen kent Nederland ook geen kiesdrempel.

Ook in België wordt het systeem van evenredige vertegenwoordiging toegepast bij verkiezingen, zij het minimaal omdat in België dit systeem wordt gecombineerd met een districtenstelsel en een kiesdrempel.

Belangrijk voordeel van een kiessysteem van evenredige vertegenwoordiging is dat ook relatief kleine groeperingen die territoriaal verspreid zijn, toch vertegenwoordigd zijn of kunnen worden. Omdat het aantal zetels doorgaans over veel partijen is verdeeld moeten er eerder coalities gesloten worden om te kunnen regeren. Dit maakt een regering democratie rijker omdat er alzo meer doordachte compromissen gesloten worden over de inhoud.

Soorten

via de belangrijkste berekeningswijzen zijn dat:

• met een kiesdeler: de stemmen van elke lijst worden gedeeld door een getal, de kiesdeler. Zo krijg je een getal, het kiesquotient. Elke lijst krijgt minstens zoveel zetels als het kiesquotient, naar beneden afgerond. De overblijvende zetels worden toegekend aan de lijsten met de grootste rest. Dit systeem wordt in België gebruikt om zetels over de kieskringen te verdelen.
• met delerreeksen: de stemmen van elke lijst worden gedeeld door een reeks getallen. Deze kiesquotiënten worden in volgorde van neerwaartse grootte gezet, evenveel als er zetels te verdelen zijn. Elke lijst krijgt voor elk kiesquotiënt een zetel.

Er bestaan verschillende delerreeksen. Deze zijn, van meer naar minder voordelig voor kleinere lijsten:

• Sainte-Lagüe: 1, 3, 5, 7, ...
• D'Hondt: 1, 2, 3, 4, ...
• Imperiali: 2, 3, 4, 5, ...

In België wordt D'Hondt gebruikt bij de meeste verkiezingen. Voor de gemeenteraadsverkiezingen gebruikt men echter Imperiali (en voor de districtsraadsverkiezingen in Antwerpen opnieuw D'Hondt).