Overleg:Monistisch stelsel

Ik dacht dat de EU-lidstaten geen keuzerecht hadden, maar dat het in feite gaat om een meningsverschil tussen het Europees Hof van Justitie en sommige grondewettelijke hoven, met name het Duitse. - Karel Anthonissen 8 jan 2008 18:40 (CET)

Uit Internationaal en Europees Recht - Een verkenning van grondslagen en kenmerken, door Wouter Werner en Ramses Wessel

Bij een monistisch systeem behoeven regels van internationaal recht niet te worden omgezet om ook in de nationale rechtsorde te kunnen gelden en door nationale rechters kan worden toegepast, bij een dualistisch systeem moeten de regels eerst worden omgezet of getransformeerd in nationaal recht.

Staatsrechtelijke betekenis monisme

"In het staatsrecht worden de begrippen dualisme en monisme in een verschillende betekenis gebruikt. Zo wordt bijvoorbeeld de doorwerking van het internationaal recht in de nationale rechtsorde aan de hand van de begrippen monisme en dualisme omschreven." Van der Pot, Handboek van het Nederlandse Staatsrecht, 15e druk, pagina 853.

Daarnaast wordt de term monistisch stelsel gebruikt om de relatie tussen het vertegenwoordigend orgaan en het uitvoerend orgaan weer te geven. In een monistisch stelsel is het het vertegenwoordigend orgaan dat de belangrijkste bevoegdheden in handen heeft.

Mark Groenewoud 17 feb 2008 18:18 (CET)

Het concept-artikel is een onoverzichtelijke vergaarbak van correcte en minder correcte opmerkingen. Zoals boven opgemerkt heeft een lidstaat bij toetreden tot de Unie niets te kiezen uit monisme en dualisme, de nieuwe lidstaat heeft het acquis zoals het ligt te accepteren, eventueel met een overgangstermijn.

De term monisme komt dan ook juist niet voor in het Europees recht. Van het Europese recht heeft het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen vastgesteld, dat het rechtstreeks werkt in alle lidstaten (Costa/ENEL arrest). In dit kader wordt ook wel het Van Gend & Loos arrest genoemd, maar dat is minder overtuigend, want Italië heeft, anders dan Nederland, een dualistisch stelsel.

Het termenpaar monisme/dualisme wordt in internationaal recht gebruikt om de verhouding tussen nationaal recht en internationaal recht aan te geven. Het zijn extremen - de monistische stelsels beperken dit monisme vaak tot Self-Executing bepalingen uit verdragen. Ook verschillen zij in het antwoord of een verdrag prevaleert boven de Grondwet (NL ja, US neen) en of een verdrag prevaleert boven een latere wet (NL ja, US, FR en UK neen)

In NL staatsrecht wordt het termenpaar ook gebruikt om de verhouding tussen vertegenwoordigend orgaan en bestuursorgaan aan te geven. Monistisch is de relatie wanneer er een monsterverbond is tussen de meerderheid van het vertegenwoordigend orgaan en het bestuursorgaan, dualistisch wanneer het vertegenwoordigend orgaan zijn controletaken serieus neemt. – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 94.209.176.204 (overleg · bijdragen) 20 mrt 2009 18:50

Duitsland voorbeeld bij uitstek van dualistisch systeem

Ter aanvulling en ondersteuning van het bovenstaande: binnen de Duitse Bondsrepubliek hebben internationale verdragen alleen werking als zij in Duitse wetgeving zijn omgezet. Gevolg is o.a. dat het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens in Duitsland minder belangrijk is. Daat staat tegenover dat de Duitse grondwet veel belangrijker is dan de Nederlandse. Terwijl de Nederlandse grondwet toetsing aan de grondwet verbiedt, maakt de Duitse grondwet dit juist uitdrukkelijk mogelijk. Het Bundesverfassungsgericht is hiermee belast. Rbakels 20 apr 2009 02:43 (CEST)