Overleg:Oerknal

opvallende nauwkeurigheid

In de tabel staan een paar getallen met drie cijfers significant (378000 en 13.7) . Waar komt deze opvallende nauwkeurigheid vandaan? Mij lijkt dat de grootte orde alleen al prachtig zou zijn....
Bemoeial 26 sep 2003 11:38 (CEST)

de term 'Big Bang'

Gebruik van term Big Bang geeft voor Nederlandse sites volgens Google ruim 48.000 hits. Oerknal bijna 6000. Het lijkt mij niet overbodig om de term Big Bang te gebruiken in een tussenzinnetje. Jan Lapère 12 sep 2004 11:09 (CEST)

We duiden een toetsenbord ook vaak aan met keyboard en luidsprekers met speakers. Vermelding van Big Bang zou betekenen dat in de artikelen daarover ook de Engelse naam vermeld moet worden. Big Bang staat verder niet in woordenboeken, in tegenstelling tot veel andere leenwoorden. Als het vermeld wordt dan is het met aanduiding "Engels:", maar gezien we een encyclopedie zijn en geen woordenboek zou ik dat alleen doen als er binnen het Nederlands enige verwarring bestaat. Danielm 12 sep 2004 11:21 (CEST)

Het woord Big Bang wordt zo veel gebruikt in het nederlands, dat het weglaten ervan uit de eerste zin mij een onverantwoorde vorm van taalpurisme lijkt. Dan kan je net zo goed videoband vervangen med 'beeld-en-geluidsband' en computer met 'rekenaar'. Er is toch niemand die dat serieus zou nemen? Nee, ik stem ervoor om de oorspronkelijke formulering (Oerknal of Big Bang is...) te herstellen. Wie is er nog meer voor? Fedor 13 sep 2004 12:50 (CEST)

ik ben er ook voor beide termen te noemen, dat is ook vollediger. daarenboven is Big Bang ook als niet-overbodige redirect aanwezig en dus aanvaard. oscar 13 sep 2004 13:03 (CEST)

Computer en videoband zijn beiden geaccepteerde leenwoorden en zijn de Nederlandse aanduiding voor de betreffende begrippen geworden. Big Bang is overduidelijk de engelse benaming, is overduidelijk niet de Nederlandse benaming, en heeft (waarschijnlijk hierom) de woordenboeken nog niet gehaald. Danielm 13 sep 2004 13:05 (CEST)

En wie bepaalt of iets 'overduidelijk' of 'geaccepteerd' is? 'Big bang' wordt ook in het Nederlands gebruikt, en dan is het naar mijn mening logisch om dat ook in het artikel te noemen. En verwarrend vind ik het juist om 'Big Bang' niet te noemen - dan wordt er geklikt op 'Big Bang', en komen mensen op een pagina dat die hele term niet noemt. - André Engels 13 sep 2004 13:23 (CEST)

Er is een verschil tussen "taal neemt voor nieuw begrip buitenlands woord over" en "buitenlands woord is populair in gebruik". Bij "computer" is het eerste het geval, bij "Big Bang" het tweede. Wie bepaalt is de spraakmakende gemeenschap. Bij gebrek aan autoritatieve middelen als woordenboeken zal je om aan te tonen dat Big Bang geaccepteert Nederlands is de term aan moeten treffen in spraakmakende bronnen (algemeen en/of op dit gebied).

Er zijn in deze kwestie naar mijn mening twee zaken die beantwoord dienen te worden:

1. Willen we bij zoveel mogelijk termen ook de Engelse term vermelden. Antwoord is waarschijnlijk nee.
2. Willen we indien in het Nederlands meerdere termen in gebruik zijn deze allen vermelden. Antwoord is waarschijnlijk ja.

De vraag is dan of "Big Bang" als geaccepteerd Nederlands aangeduid kan worden.

Danielm 13 sep 2004 13:36 (CEST)

big bang staat wel in mijn groene boekje hoor! oscar 13 sep 2004 13:26 (CEST)

Ok! Van Dale heeft het niet. Nou, dan is de zaak rap beslist, er kan het erbij staan. Danielm 13 sep 2004 13:36 (CEST)

In mijn Kramer's woordenboek Nederlands uit 1990 (20e druk) staat het ook. Fedor 13 sep 2004 18:43 (CEST)

In mijn Van Dale (12e druk uit 1992) wordt Big Bang wel genoemd. Jan Lapère 13 sep 2004 19:10 (CEST)

Big Bang zeker noemen! Dick Bos 13 sep 2004 14:25 (CEST)

Het woord "Oerknal" komt van het Duitse "Urknall". Dus ook niet Nederlands. Wel klinkt het inheemser en dus beter. 178.4.151.236 30 dec 2022 15:42 (CET)

Voor de oerknal

Maar wat was er dan voor de oerknal? Ribos 11 jan 2007 19:36 (CET)

Wat was er voor de big bang? Wel: niets. Uit niets is door een toevallige schommeling energie ontstaan en daaruit alles. Als de big rip theorie juist is, dan keren we ook terug naar niets.

Ik heb het artikel wat bijgewerkt. In het bijzonder zat er een fout in de tabel: symmetrieverbreking stond er 2x in. Er zit nog een fout in de tabel: de vorming van waterstof en helium staat er 2x in, maar ik weet zelf niet welke juist en welke fout is. Drirpeter 25 mrt 2007 12:38 (CEST)

Het gaat in het eerste geval om de vorming van waterstof- en heliumkernen. Er stond een link naar nucleosynthese die je hebt weggewerkt. Ik zal hem terugplaatsen. Overigens heeft het artikel in zijn geheel zo te zien nog heel wat aanpassingen en correcties nodig. -rikipedia 1 apr 2007 23:21 (CEST)

Beste Rikipedia, kernen of ionen of atomen is hier nagenoeg hetzelfde. Het gaat namelijk niet om chemische wisselwerkingen, dus met elektronen, maar om fusiereacties, dus met kernen. In een ster komen ze hoe dan ook als plasma voor. Het is dus fout zoals het er nu staat. Als je hier naar nucleosynthese kijkt, dan zie je dat ze er triple alfa mee bedoelen, dus vorming van koolstof tot ijzer uit H en He isotopen. In de engelstalige wikipedia hebben ze een afzonderlijk lemma BBN big bang nucleosynthesis, waarmee ze de vorming van H He en Li uit p en n bedoelen. Inderdaad, het artikel heeft nog werk nodig. Dat geldt trouwens ook voor de engelstalige wikipedia, zoals ook uit het overleg daar blijkt. In sommige opzichten is het artikel hier zelfs beter dan het engelstalige. Zo b.v. de zwakke wisselwerking die CP symmetrie breekt bij betaverval en zo verantwoordelijk is voor het overwicht materie op antimaterie is hier duidelijker dan ginder. Ik heb trouwens nog een fout gevonden: de kosmische achtergrondstraling is volgens WMAP pas van 379000 jaar na de oerknal en staat hier vroeger. Voordien was er geen boson-fermion evenwicht volgens de wet van Planck. Drirpeter 2 apr 2007 11:09 (CEST)

Ik citeer uit je antwoord : kernen of (...) atomen is hier nagenoeg hetzelfde. Het gaat namelijk (...) om fusiereacties, dus met kernen. In een ster komen ze hoe dan ook als plasma voor. Het is dus fout zoals het er nu staat. Bij de oerknal-nucleosynthese (er zijn dus nog geen sterren) gaat het om het vormen van waterstof-, helium- en lithiumkernen, zoals er terecht al stond, niet om het vormen van atomen. Kernen of atomen is niet nagenoeg hetzelfde (het scheelt meer dan 300.000 jaar). Nu is de aanpassing die je maakte wel goed, want nauwkeuriger, maar vanuit een verkeerde conclusie. Deuterium- en tritiumkernen zijn ook waterstofkernen, zoals er al stond. Lithiumkernen ontbraken in de vorige versie.

Na 300.000+ jaar ontstaan waterstof, helium en lithium. Daar wordt je met je aanpassing dan weer minder nauwkeurig, omdat je nu deze elementen niet meer noemt. Dat zal ik aanpassen. Pas in de sterren ontstaan later de zwaardere elementen. -rikipedia 3 apr 2007 22:28 (CEST)

Ik ben het eens met wat je zegt. Er zijn nog een paar nuances. Natuurlijk zijn deuterium- en tritiumkernen ook waterstofkernen, maar de 'gewone' waterstofkernen zijn protonen en die bestaan al veel langer. Er klopt nog iets niet met de tijdlijn. In feite worden neutronen instabiel als de temperatuur daalt. Ze hebben dan 2 mogelijkheden: uiteenvallen tot proton, elektron en antineutrino, of binden aan een proton (of een kern) met vorming van deuterium (of hoger). Wat later gebeurt is in essentie niet zozeer de vorming van atomen, maar vooral de binding van elektronen. We komen er nog. Drirpeter 4 apr 2007 12:07 (CEST)

Vierde argument voor de Big Bang

Is dit wel een argument? Een bepaling van de minimumleeftijd van het heelal geeft nog geen oorzaak voor het ontstaan.--BertS 21 jun 2007 10:23 (CEST)

tijdlijn voorlopig verwijderd

Ik heb de tijdlijn voorlopig verwijderd, omdat deze te veel onduidelijkheden en onjuistheden bevatte. Daarnaast kwam de tijdlijn ook nauwelijks overeen met die op en:wp. Totdat ik of iemand anders dit heeft uitgezocht, lijkt geen informatie me beter dan onjuiste informatie. Paul B 27 aug 2007 15:56 (CEST)

Recente revert

1. Tegenwoordig is men echter geneigd te denken dat in het vorige heelal aanvankelijk de zwaartekracht ervoor zorgde dat alles zich samentrok tot één bepaald punt, waarin de dichtheid weliswaar zeer groot maar niet oneindig groot was. Vervolgens zorgde diezelfde zwaartekracht er zo'n 13,7 miljard jaar geleden voor dat het heelal begon uit te dijen en zo en nieuw heelal werd. - Dat is nogal wat zonder bronvermelding! Wie is deze "men". Het hele gedoe over "voor de oerknal" is vanuit ons perspectief zowiezo onzinnig aangezien er geen "voor" was volgens onze tijdrekening.
   1. Toch staat het zo in de hieronder genoemde editie van Scientific American
      1. Een artikel in Scientific American maakt het nog niet dat "men" hier zo over denkt.--Kalsermar 14 jan 2009 17:09 (CET)
         1. Er is zoveel dat niemand zeker weet op dit gebied, zelfs niet of de Oerknal er überhaupt geweest is. Dus volgens mij kan dit er ook best bij, desnoods met de vermelding dat het maar een van de vele speculaties omtrent de oerknal is.
2. Als ze meer over het heelal te weten willen komen, zullen onze verre nazaten - als ze er dan nog zijn - moeten afgegaan op het overgeleverde materiaal. - Hopeloos NE, nogmaals geen lyrische proza AUB.
   1. OK, haal dit maar weer weg.
3. Verder is het hele idee van een oneindig grote dichtheid natuurlijk in strijd met de quantummechanica. - natuurlijk?
4. Scientific American, oktober 2008, p. 28 - 33. - Een artikel in een tijdschrift gaat tegenwoordig voor (de enig vermelde) literatuur door op een complex onderwerp als deze? Het verklaart wel de schrijfstijl en oorsprong van de "we" en "men" die allerlei dingen meent te weten.--Kalsermar 13 jan 2009 20:08 (CET)

Ik heb de auteur tot overleg opgeroepen. Reageert die niet binnen enkele dagen, dan mag je wat mij betreft de boel weer ongedaan maken. --.....jeroen..... 14 jan 2009 16:10 (CET)

Tijdreizen

Als je naar het licht van het Heelal reist, dus naar een gebied waar bijna nog amper sterren zijn.. reis je dan terug in de tijd? --JetskiTradeCenter 31 dec 2009 13:45 (CET)--84.25.138.95 31 dec 2009 13:44 (CET)

Hoe bedoel jij deze vraag precies? bedoel je dat jij fysiek (in een ruimteschip) naar een gebied aan de andere kant van het zichtbare heelal wilt gaan reizen ? In dat geval reis je niet terug in de tijd. Als je aan de andere kant op aarde het opgevangen licht van de eerste sterren gaat analyseren, dan bekijk jij een plaatje van hoe dit, aan de andere kant van het zichtbare heelal gelegen gebied, er misschien wel 11 of 12 miljard geleden heeft uitgezien. Dat is ook een vorm van in de tijdreizen, jij hoeft er echter je huis niet voor uit te komen. Mvg JRB 1 jan 2010 02:29 (CET)

Ligt eraan of je met het voertuig waarmee je reist, sneller dan het licht bent. Als het voertuig sneller dan het licht is (nu nog niet mogelijk), reis je inderdaad terug in de tijd. Als je sowieso al aan het eind van het heelal wilt komen, moet je tijdreizen, want met de hedendaagse voertuigen duurt het miljarden jaren voordat je bij het einde van het heelal bent aangekomen. M.v.g. «BKannen» 1 jan 2010 02:54 (CET)

Klopt wat jij zegt. Met een ruimtevoertuig sneller dan het licht reizen is binnen de huidige natuurwetten echter onmogelijk. Mvg JRB 1 jan 2010 09:30 (CET)

"Als het voertuig sneller dan het licht is (...), reis je inderdaad terug in de tijd." O ja? Hoezo?--Kalsermar 4 jan 2010 15:40 (CET)

Sommige nagenoeg algemeen aanvaarde ideeën zijn zuiver speculatief, maar ze zijn niettemin leuk om te denken. "Tijdreizen" is uiteraard volkomen fictief, maar SciFi is erg boeiend. Urgert (overleg) 6 apr 2013 12:17 (CEST)

Oerknal visie

Stel dat het helal oneindig IS waarom zouden er niet meerdere oerknallen hebben of nog plaats vinden. Mischien 1 of 10 of een miljoen of miljarden? – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 77.165.171.138 (overleg · bijdragen)

Als het heelal (in tijd en ruimte) oneindig zou zijn valt daar zeker wat voor te zeggen. Het voor ons zichtbare heelal is echter niet oneindig en al het zichtbare bewijs binnen dit (in tijd en ruimte) begrenste zichtbare heelal wijst op één oerknal. Mvg JRB 25 dec 2010 23:57 (CET)

Als tijd en ruimte er gewoon zouden zijn (oneindig) en een oerknal zou een botsing zijn van 2 giganten van compacte materie (0°Kelvin), dan zou dat ook kunnen verklaren waarom tijdens de beginfase, vlak na de oerknal, er een snellere expansie zich heeft voorgedaan (nu verklaard door inflatie, met een tot nu toe onverklaarbare beginsveronderstelling). En, eens de kracht van de botsing is uitgewerkt (m.a.w. de gezamelijke zwaartekracht de snellere expansie heeft afgeremd), dan zou het vaccuum van de open ruimte erbuiten zorgen voor het versnellend uitdijen(*) erna (nu verklaard door de tot nu toe onverklaarbare donkere energie). Lijkt mij logischer, dan te blijven centrumgericht redeneren (eerst: onze aarde is het centrum van't heelal, dan: ons zonnestelsel centrum van't heelal, en nu: onze oerknal is het centrum van't heelal). Ik ben het dus eens met hierboven, dat er elders ook oerknallen kunnen zijn. – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 78.22.60.213 (overleg · bijdragen) 6 sep 2012 10:01‎ (CEST)

(*) Het versnellend uitdijen is niet noodzakelijk het enige resultaat van een botsing van 2 giganten natuurlijk: Hier geldt als voorwaarde dat de botsing hard genoeg moet zijn geweest om de massa ver genoeg uit te spreiden, zodat, net voor dat de spreiding tot een halt komt, de vacuümkracht de gezamelijke zwaartekracht overstijgt. Anders zou de ganse boel weer imploderen uiteraard. Mvg, HomoTriSapien – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 78.22.60.213 (overleg · bijdragen) 6 sep 2012 15:00‎ (CEST)

singulariteit

In het artikel wordt beweerd dat de oerknal een singulariteit was, maar op de pagina "singulariteit(natuurkunde)" staat dat dit waarschijnlijk niet het geval is. Kan iemand hier naar kijken?

De Term 'Big Bang'

Op de Engelstalige pagina over de Big Bang staat juist dat Hoyle deze term juist niet sarcastisch bedoelde. Bovendien wordt er een ander jaar genoemd:

"De term 'Big Bang' werd voor het eerst door Fred Hoyle in 1950 gebruikt als een sarcastische aanduiding om zijn afkeer van de theorie tot uitdrukking te brengen. Hoyle was zelf voorstander van het concurrerende maar thans verlaten steady statemodel." -Wiki NL

"Fred Hoyle is credited with coining the term Big Bang during a 1949 radio broadcast. It is popularly reported that Hoyle, who favored an alternative "steady state" cosmological model, intended this to be pejorative, but Hoyle explicitly denied this and said it was just a striking image meant to highlight the difference between the two models." -Wiki ENG

Ik ben geen expert dus het enige dat is weet is dat minstens een van deze statements onjuist is.

Zonder op de jaartallen e.d. in te gaan, op de pagina (en) Fred Hoyle wordt wel weer beweerd dat de term sarcastisch bedoeld was: "a term originally coined by him out of ridicule for the main rival of his own theory." Woody_|(?) 4 feb 2012 15:29 (CET)

Goed punt. De versie met bronnen wint meestal. Nu wordt wikipedia gemaakt door en voor niet-experts, dus welkom bij de club. Vertaal het engelse stukje, zou ik zeggen. Kleuske (overleg) 4 feb 2012 15:41 (CET)

zonder materie?

Ik begrijp de volgende zin niet: Het theoretisch model van De Sitter bevatte geen materie maar dijde wel uit Koosg (overleg) 16 jun 2012 01:02 (CEST)

Ik ben ook geen natuurkundige en het is inderdaad moeilijk je een voorstelling te maken van een heelal zonder materie, maar blijkbaar maakte De Sitter berekeningen over de ruimte op zich, waarin de materiedeeltjes en energievelden zich kunnen bevinden. Bever (overleg) 17 jul 2018 15:14 (CEST)

Uitbreiding of uitdijing?

Ik lees op een aantal plaatsen 'in de uitbreiding' maar het is niet zo duidelijk wat hier mee wordt bedoeld. Is het niet beter om te spreken over 'in de uitdijende ruimte' ?

Is de tekst "een paar minuten in de uitbreiding" niet een te letterlijke vertaling van de Engelstalige wikipediapagina waar staat "A few minutes into the expansion" ? – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 84.86.160.68 (overleg · bijdragen) 22 jun 2015 15:38‎

Lijkt me ook. Aangezien het in de voorbeelden om tijd gaat, stel ik 'na het begin van de uitdijing' voor. Bever (overleg) 17 jul 2018 15:16 (CEST)

Is de oerknal een theorie?

Het artikel begint nu met "Oerknal of big bang is de populaire benaming van de kosmologische theorie die ...". Naast dat het beter is om in een artikel X meteen te zeggen wat X ís in plaats van dat het ergens de benaming voor is (tenzij het woord X zélf het onderwerp van het artikel is), roept dit de vraag op: is die theorie niet een theorie óver de oerknal? De oerknal is toch, volgens die theorie, het moment of de periode waarin het heelal en de tijd zoals we die nu kennen ontstonden? Bever (overleg) 17 jul 2018 17:42 (CEST)

Op de Duitse en Spaanse Wikipedia vond men het blijkbaar wat te grof om gewoon iets te zeggen als 'de oerknal is het begin van het heelal', maar heeft men het wel eleganter opgelost:

• "Als Urknall wird in der Kosmologie der Beginn des Universums, also der Anfangspunkt der Entstehung von Materie, Raum und Zeit bezeichnet."
• "La teoría del Big Bang (también llamada Gran explosión) es el modelo cosmológico predominante ..."
• "The Big Bang theory is the prevailing cosmological model for the universe ..." Bever (overleg) 17 jul 2018 17:47 (CEST)