Overleg:Privatisering

Het lijkt mij toch dat het opheffen van buslijnen op het platteland, wel degelijk een gevolg is van de privatisering. Uiteraard niet de enige oorzaak, maar wel de belangrijkste. jeroenvrp 15 dec 2003 20:04 (CET)

Leg maar uit dan (wil altijd wel wat bijleren als het over OV gaat) Lennart 15 dec 2003 20:18 (CET)

Ho ho :-) Jij eerst. Jij kwam met de verandering. jeroenvrp 15 dec 2003 20:50 (CET)

Ik wil anders wel een uitleg geven. Immers, ik schreef het er in eerste instantie in. Veel buslijnen op het platteland zijn onrendabel. Er wonen simpelweg niet genoeg mensen om deze lijnen kostendekkend te houden. Wanneer een busmaatschappij in publieke handen is kan de overheid redeneren dat dit openbaar vervoer een dermate belangrijke sociale functie vervult, dat dit verlies genomen wordt en de lijn blijft bestaan. In een privaat bedrijf stelt men over het algemeen winst boven sociale functies. Wanneer een lijn meer kost dan deze lijn opbrengt zal men proberen hier iets aan te veranderen. Bijvoorbeeld minder frequent bussen laten rijden of de lijn schrappen. Uiteraard zijn er meerdere oorzaken voor het verdwijnen van buslijnen (zoals Jeroen terecht opmerkt), maar privatisering is zeker een belangrijke. SanderSpek 16 dec 2003 08:53 (CET)

Ik denk niet dat privatisering de oorzaak is van het verdwijnen van buslijnen. Er blijft namelijk ook bij privatisering subsidie op buslijnen bestaan. De hoogte of laagte van de subsidie bepaalt uiteindelijk of een buslijn voor een bedrijf rendabel is. De overheid beschikt dan ook uiteindelijk toch over het bestaan van buslijnen. Elly 16 dec 2003 09:45 (CET)

Inderdaad Elly, zo is het. Lennart 16 dec 2003 11:40 (CET)

Misschien. Maar dan bepaalt de subsidie dus de winst die een bedrijf gaat maken? Is dat niet nog veel krommer? Volgens mij is het de bedoeling dat de subsidies in de loop van tijd helemaal afgeschaft gaan worden. Anders zou het toch van de gekke zijn om te privatiseren? Dan zorgt de staat ervoor dat bedrijven winst kunnen maken! Guaka 16 dec 2003 13:42 (CET)

Nee. De exploitatiesubsidie voor de vervoerder is grotendeels (84%) afhankelijk van de prestatie van de vervoerder. Voor de berekening wordt immers een vaste suppletiefactor gebruikt (in 2003: 1,3903). Dus: opbrengsten vervoerbewijzen * 1.3903 = exploitatiesubsidie. Hoe meer (betalende) reizigers je dus vervoert, des te meer (subsidie)inkomsten voor de vervoerder.
Bij de meeste openbare aanbestedingen zit er ook nog eens een bonus-malus regeling in het contract: de OV-autoriteit die de exploitatiesubsidie normaal gezien direct doorsluist naar de vervoerder, stelt dan een eigen prestatieregeling op: een extra beloning voor meer reizigers en een korting op de subsidie als je minder reizigers vervoert dan te verwachten was.
De meeste winst proberen de vervoerders overigens te behalen met het wegbezuinigen van de overhead (het zoveel mogelijk ontslaan van iedereen die geen buschauffeur is). Nadeel hiervan is dat jarenlang opgebouwde OV-expertise daardoor afneemt.
En over het afschaffen van de exploitatiesubsidie: Het ministerie van V&W bouwt de rijkssubside wel af, maar is niet van plan de subsidie af te schaffen. Stads- en streekvervoer kan anno 2003 namelijk niet (meer) functioneren zonder subsidie. Groeten Lennart 16 dec 2003 22:20 (CET)

Nou daar komt ie dan, Jeroen:

Het wel of niet verdwijnen van deze lijnen staat geheel los van de privatisering van een vervoerder.

1. Het snijden in het OV-aanbod door de vervoerder kan alleen met toestemming van de opdrachtgever (OV-autoriteit) of in opdracht van de opdrachtgever.
2. Het is echt niet zo dat BBA-Connex of Arriva (geprivatiseerd) meer in het OV-aanbod zou snijden dan bijv. Connexxion (eigendom Ministerie van Financiën). En als het wel zo is, dan heeft dat vooral te maken met de OV-autoriteit (zie punt 2 hier zo beneden) en niet met de vervoerder.

In het stads- en streekvervoer speelt het thema privatisering (het verkopen van busmaatschappijen aan marktpartijen) eigenlijk geen rol. De manier van werken van Connexxion verschilt immers nauwelijks met die van BBA of Arriva. Het gaat veel meer om de marktwerking (het openbaar aanbesteden van buslijnen en gunnen van de concessie aan de beste/laagste bieder). Maar marktwerking in het OV is niet hetzelfde als privatisering in het OV!

Het snijden in het aanbod heeft volgens mij te maken met:

1. Verlaging van de suppletiefactor (en dus daling van de exploitatiesubsidie) door het ministerie van V&W, waardoor snijden in het OV-aanbod onvermijdelijk wordt.
2. Slecht opdrachtgeverschap van de OV-autoriteit. Voorbeelden: in de concessie worden te lage eisen opgenomen ten aanzien van het OV-aanbod op het platteland. Bij openbare aanbestedingen kiest de opdrachtgever voor de goedkoopste in plaats van beste bieder (en dit komt dan weer voornamelijk door de dalende exploitatiesubsidies bij punt 1).

Lennart 16 dec 2003 11:40 (CET)

Bedankt voor het heldere antwoord Lennart. Toch gaat in mijn optiek marktwerking hand in hand met privatisering. Uiteraard kan de overheid beslissen om ook minder of niet geprivatiseerde ov-bedrijven aan de marktwerking over te laten, maar dat heeft als oorzaak dat de overheid die bedrijven op een 'eerlijke' manier wilt laten deelnamen aan de ov-markt. Het is inderdaad zo dat het overheidsbeleid, dmv subsidie en nieuwe regelgeving, erg veel invloed heeft op het sluiten van onredabele lijnen. Het is echter datzelfde overheidsbeleid die dmv privatisering de ov-sector meer en meer uit handen geeft, in de handen van de markt. We kunnen het ook nog zo zeggen; privatisering kan (uiteindelijk) niet zonder marktwerking, maar publieke diensten wel.
Dat de overheid (lees politiek) de onrendabele buslijnen probeerde te redden door privatisering, is een grote fout geweest. Het heeft juist de situatie nog erger gemaakt en ja, dat is niet alleen maar de schuld van die private bedrijven en de marktwerking, maar vooral van de overheid, die na de privatisering, zichzelf en zijn wetten ook liet mee doen in de marktwerking. Dit is echter allemaal met elkaar verbonden. Dus ik wil Lennart op veel punten gelijk geven, maar privatisering is wel degelijk een belangrijk aspect. Groeten, jeroenvrp

Bij alvast excuses voor dit langdradige verhaal.
Je hebt eigenlijk wel gelijk dat er enig verband is tussen privatisering en marktwerking. De privatisering was (in Nederland) noodzakelijk om de marktwerking mogelijk echt mogelijk te maken.

Privatisering

De marktwerking, zoals die er nu is, had er niet kunnen zijn zonder privatisering: er was immers maar 1 (groot) busbedrijf in Nederland (VSN-Groep). Daarom zijn sommige vervoerbedrijven van de VSN-Groep verkocht aan buitenlandse ondernemingen (BBA aan het Franse Connex en VEONN aan het Britse Arriva) zodat er marktwerking kon ontstaan tussen "de grote drie" (Connexxion, Arriva en BBA-Connex). Een andere reden voor de verkoop was: centjes verdienen.

Marktwerking

Met de invoering van de marktwerking (de Wet Personenvervoer 2000) en de decentralisatie van bevoegdheden, kwam de macht juist veel meer bij de provinciale/regionale overheid (=regionale politiek) te liggen in plaats van bij de vervoerder zelf.
Er zijn OV-autoriteiten die nog niet goed met deze nieuwe macht overweg kunnen en tegen de (winnende) vervoerder iets zeggen als: "Nou, hier heb je je subsidie. Doe er maar mee wat jij denkt wat het beste is, want wij hebben er geen verstand van.". Gevolg: Een vervoerder (Van Connexxion tot Arriva) zal dan toch zeggen "Die kleine dorpjes kunnen stikken, want daar valt toch niets te verdienen!"
Als deze OV-autoriteiten zich daadwerkelijk in de OV-materie gaan verdiepen dan zou de regionale overheid inzien dat een vervoerder andere (=tegengestelde) belangen heeft en dat een OV-autoriteit dus goed dient vast te leggen in het PvE (Programma van Eisen) wat men van een vervoerder zoal verlangt.

Schematisch gezien wordt het dan:

• Privatisering >
• was noodzakelijk voor >
• Marktwerking en decentralisatie >
• zorgde voor >
• Opdrachtgevende OV-autoriteiten >
• voeren wanbeleid en/of krijgen te maken met dalende rijkssubsidies >
• Snijden in OV-aanbod.

En wat ik dus eigenlijk wil zeggen is: "Het opheffen van lijnen door de privatisering is veel te kort door de bocht."

Groeten, Lennart 16 dec 2003 22:20 (CET)

---

Volgens mij staan hier intussen al aardig wat stukjes tussen om het artikel zelf mee op te fleuren :) Guaka 16 dec 2003 22:47 (CET)