Overleg:Romeinse Curie

Fout? Pauselijk vs Pontificaal

Deze discussie hebben we al eens gehad. We hadden toen besloten dat Pauselijk als gewoon afgeleide dient, maar als het slaat op de leer en theorie van de Heilige Stoel, gebruiken we pontificaal. Pauselijke is een afgeleide, terwijl pontificaal een soort titel is, vergelijkbaar met de twee betekenissen van koninklijk (koninklijk Paleis/vs Koninklijke Harmonie). Ik weet enkel niet waar deze discussie zich bevind. Dit is hier duidelijk het geval, overigens doen de meeste anderstalige wiki's dit wel. Het gaat hier over organen die zich enkel bezighouden met de inhoud van de Roomse Leer. Carolus 20 mei 2007 12:39 (CEST)

Maarre..wat is precies je probleem? De rode links met 'pauselijk' mag je m.i. vervangen vervangen door een titel die je juister lijkt. Als je ze invult, nog beter..Michiel1972 21 mei 2007 01:52 (CEST)

ok dat zal ik morgen eens doen, allez vervangen dan he. Carolus 21 mei 2007 02:00 (CEST)

Fouten & Omissies

Beste Carolus. Het is waar dat het huidige Wikipedia-overzicht van de Romeinse curie, zoals weergegeven in het lemma waarvan dit de Overleg-pagina is, een aantal omissies vertoont, terwijl van sommige wel opgevoerde instellingen de naamgeving afwijkt van die welke door de RK Kerk zelf gebezigd wordt.

Ik hoop echter niet, dat je voornemens bent het bijvoeglijk naamwoord "pauselijk" in dit overzicht te gaan vervangen door "pontificaal", want de benamingen die DAN zouden ontstaan hebben geen enkele basis in de werkelijkheid.

Er bestaan twee bekende Nederlandstalige boeken over de organen van de Romeinse curie, te weten:

• Dr. W.F. Akveld, De Romeinse Curie: De geschiedenis en het bestuur van de wereldkerk ( Nijmegen, 1997)
• Thomas J. Reese, In het Vaticaan: De organisatie van de macht in de katholieke kerk ( Amsterdam, 1998)

Deze boeken, maar ook allerlei stukken die door organen in de Nederlandse RK-Kerkprovincie zelf worden verspreid, zijn al met al opvallend eensgezind voor wat betreft de tenaamstelling van de tot de Romeinse Curie behorende organen.

Een redelijk complete lijst met correcte benamingen ziet er volgens deze bronnen dan ongeveer als volgt uit:

• Staatssecretariaat

• Congregaties
  • Congregatie voor de Geloofsleer
  • Congregatie voor de Oosterse Kerken
  • Congregatie voor de Goddelijke Eredienst en de Discipline van de Sacramenten
  • Congregatie voor de Zalig- en Heiligverklaringen
  • Congregatie voor de Bisschoppen
  • Congregatie voor de Evangelisatie van de Volkeren
  • Congregatie voor de Clerus
  • Congregatie voor de Instituten van het Gewijde Leven en de Sociëteiten van het Apostolisch Leven
  • Congregatie voor de Katholieke Vorming

• Tribunalen/Gerechtshoven
  • Hoog Gerechtshof van de Apostolische Signatuur
  • Romeinse Rota
  • Apostolische Penitentiarie

• Pauselijke Raden
  • Pauselijke Raad voor de Leken
  • Pauselijke Raad ter bevordering van de Eenheid van de Christenen
  • Pauselijke Raad voor het Gezin
  • Pauselijke Raad 'Justitia et Pax'
  • Pauselijke Raad 'Cor Unum'
  • Pauselijke Raad voor de Pastorale Zorg voor Migranten en Reizigers
  • Pauselijke Raad voor het Pastoraat in de Gezondheidszorg
  • Pauselijke Raad voor de Interpretatie van Wetsteksten
  • Pauselijke Raad voor de Interreligieuze Dialoog
  • Pauselijke Raad voor de Cultuur
  • Pauselijke Raad voor de Sociale Communicatiemiddelen

• Bisschoppensynodes
  • Bisschoppensynode

• Pauselijke Commissies en Comités
  • Pauselijke Commissie voor Vaticaanstad
  • Pauselijke Commissie voor de Culturele Goederen van de Kerk
  • Pauselijke Commissie voor de sacrale Archeologie
  • Pauselijke Bijbelcommissie
  • Pauselijke Commissie 'Ecclesia Dei'
  • Internationale Theologische Commissie
  • Pauselijke Commissie voor de Internationale Eucharistische Congressen
  • Pauselijke Commissie voor de historische Wetenschap
  • Pauselijke Commissie voor de plechtigheden van een Zaligverklaring
  • Pauselijke Commissie voor de Archieven

• Curie Bureaus
  • Apostolische Kamer
  • Administratie van de goederen van de Apostolische Stoel
  • Prefectuur van de economische aangelegenheden van de Heilige Stoel
  • Raad van Kardinalen ter bestudering van de organisatorische en economische problemen van de H. Stoel

• Bijzondere Instellingen
  • Prefectuur van het Pauselijk Huis
  • Bureau voor de Pauselijke Ceremonies
  • Centraal bureau voor de Statistiek

• Pauselijke Academies
  • Pauselijke Academie voor het Leven
  • Pauselijke Academie voor de Sociale Wetenschappen
  • Pauselijke Academie voor het erfgoed van de Martelaren (Cultorum Martyrum)
  • Pauselijke Kerkelijke Academie
  • Pauselijke Academie van Wetenschappen
  • Pauselijke Academie voor Kunst en Literatuur "dei Virtuosi al Pantheon"

• Toegevoegde Academies
  • Pauselijke Internationale Maria Academie
  • Pauselijke Academie van de Onbevlekte

• Andere Instellingen die met de Romeinse Curie in verbinding staan
  • Zwitserse Garde
  • Gendarmerie van Vaticaanstad
  • Persdienst van de Heilige Stoel
  • Vaticaans Geheim Archief
  • Vaticaanse Apostolische Bibliotheek
  • Vaticaanse Drukkerij
  • L'Osservatore Romano
  • Vaticaanse Uitgeverij - Libreria Editrice Vaticana
  • Radio Vaticana
  • Centrum van de Vaticaanse Televisie (CTV)
  • Kerkfabriek van de Sint Pieter ("Fabrica di St. Pietro")
  • Pauselijke Caritas
  • Instituut voor de kerkelijke Inrichtingen (IOR)
  • Vaticaanse Musea
  • Vaticaanse Telefoondienst
  • Bureau van het Pensioenfonds
  • Pauselijke Universiteit "Gregoriana"
  • Pauselijke Universiteit van Lateranen
  • Pauselijke Universiteit van Thomas van Aquino
  • Pauselijke Salesianer Universiteit
  • Pauselijk Internationaal Instituut van San Anselmo
  • Pauselijke Universiteit van het Heilig Kruis
  • Arbeidsbureau van de Apostolische Stoel
  • Archief van het Tweede Vaticaans Concilie
  • Gezondheidsdiensten van het Vaticaan
  • Pauselijk Instituut "Notre Dame of Jerusalem Centre" te Jeruzalem

I hope this helps...

Met vriendelijke groet,

Tom Ordelman --Thor NL^{AMAZE ME} 21 mei 2007 03:52 (CEST)

neen, dit helpt niet echt, geeft hij een goede reden voor pauselijk? Carolus 21 mei 2007 09:55 (CEST)

Hoe bedoel je dat? --Thor NL^{AMAZE ME} 21 mei 2007 10:09 (CEST)

ik wil dit misverstand de wereld uithelpen, zoals ht misverstand van de Dag van de Dynastie. Het is Pontificale Academie voor het ...; tenzij een kerkelijke bron dit anders vermeld, het is een katholieke titel, geen afgeleide van de paus. Carolus 21 mei 2007 10:26 (CEST)

Het valt mij op dat in veel Nederlandse teksten een expliciet onderscheid gemaakt wordt tussen gevallen waarin men pauselijk zegt, en die waar men juist weer pontificaal gebruikt. Het meest saillante voorbeeld daarvan trof ik aan op de website van het Bisdom Roermond, waar de mis van 9.30 uur van aanstaande 1e Pinksterdag als volgt wordt aangekondigd:

-

Zondag 27 mei - Hoogfeest van Pinksteren

-

09.30 uur - Pontificale eucharistieviering door mgr. J. Clemens, secretaris van de Pauselijke Raad voor de Leken, en mgr. F. Wiertz in de Sint-Servaasbasiliek te Maastricht.

-

Zie je wat ik bedoel? Een zeer bewuste keuze om de eucharistieviering pontificaal te noemen terwijl in dezelfde zin de Raad voor de Leken al even bewust pauselijk heet te zijn.

-

Kijk je evenwel naar Belgische sites, dan zie je een lichte voorkeur voor het gebruik van pontificaal in de benamingen van instellingen behorende tot de Romeinse curie. Niet echt overal, maar wel duidelijk meer dan in Nederland. Ik denk dat de reden daarvoor wellicht gezocht moet worden in het feit dat in Franstalige teksten natuurlijk ALTIJD en UITSLUITEND pontificale gebruikt wordt, zoals in Conseil pontifical pour les Laïcs of Académie pontificale pour la vie en Préfecture de la Maison pontificale om er maar een paar willekeurige te noemen. Het Vlaams kent immers wel meer duidelijke invloeden vanuit het Frans, die een Nederlander zó nooit zou gebruiken... --Thor NL^{AMAZE ME} 21 mei 2007 10:49 (CEST)

Inmiddels ook nog even verschillende talen vergeleken op de eigen website van het Vaticaan. Die hebben weliswaar geen Nederlandse vertaling, maar ze hebben wel Engels en Duits. En wat denk je? In de Engelse teksten zijn alle curie-instellingen pontifical, terwijl in de Duitse teksten diezelfde instellingen allemaal päpstlich zijn... Kijk maar: Duitse versie van het overzicht over de Romeinse Curie op de website van het Vaticaan. --Thor NL^{AMAZE ME} 21 mei 2007 11:16 (CEST)

neen, ik ga alles veranderen pauselijk is geen titel. Tijd om dat misverstand uit de werld te helpen. Pontificaal bestaat wel degelijk, we moeten het dan ook correct gebruiken. anders kunnen we dat afschaffen wat niet de bedoeling is. Wat er in nederland gebruikelijk is, is niet van belang. zoals zovaak gebruiken de nederlanders dit als excuus om iets door te drukken. merk op dat het duitse de uitzondering is.Carolus 21 mei 2007 11:36 (CEST)

Bijkomende bron

Ik sluit me volledig aan bij Thor. Een andere bron op het internet is een uitvoerig artikel uit Kerk en Leven van 18 mei 2005, zie [1]. Van Dale (negende druk, uitgave 1970) omschrijft het als volgt :

pauselijk, bn., 1. tot de paus behorende, op de paus betrekking hebbend : de pauselijke waardigheid; de pauselijke stoel; het pauselijk gebied, de Vaticaanse Staat; de pauselijke kroon, de driekroon of tiara; - de pauselijke familie, geestelijken en leken die door de persoonlijke dienst van de paus en zijn hof zijn aangewezen; - de pauselijke kleuren, wit en geel; - 2. van de paus afkomstig, van hem uitgaande : een pauselijk decreet, een pauselijke bul, encycliek.

pontificaal, bn., opperpriesterlijk, bisschoppelijk, pauselijk; een pontificale mis, mis waarbij de dienst door een bisschop verricht wordt

apostolisch, bn. bw., 3. van de paus afkomstig of betrekking tot hem hebbende: apostolische zegen, zendbrief; het apostolisch paleis; de apostolische kanselarij; - Apostolische Stoel, het pauselijk hof, de paus zelf; - apostolische nuntius, zie Nuntius; - apostolisch delegaat, vertegenwoordiger van de Heilige Stoel in landen waarmee geen geregelde diplomatieke betrekkingen wordt onderhouden; - apostolisch vicariaat, rechtsgebied van een door de paus benoemde vicaris in de missielanden; - Apostolische Kamer, lichaam voor het beheer van de goederen en rechten van de H. Stoel; - Apostolische Majesteit, eertijds titel der koningen van Hongarije en sedert 1758 ook van de keizer van Oostenrijk

mvg----Tom 22 mei 2007 19:40 (CEST)

Wat het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken erover zegt...

Van de website van het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken (toch ook een redelijk onverdachte bron in deze en bovendien natuurlijk uiterst diplomatiek) het volgende fragment. Alles pauselijk hier, zover het oog reikt. Nergens een curie-instelling die pontificaal genoemd wordt...:

3.2 Staatsinrichting

De term Heilige Stoel is de formele benaming van de staatsrechtelijke positie van het Vaticaan en duidt de Paus aan tezamen met het Staatssecretariaat en de verschillende congregaties en pauselijke raden. De Heilige Stoel kan worden beschouwd als het centrale bestuursorgaan van de Rooms-Katholieke kerk.

De Heilige Stoel en Vaticaanstad zijn twee verschillende begrippen. De staat Vaticaanstad ontstond in 1929, met de Verdragen van Lateranen, gesloten tussen de Rooms- Katholieke Kerk en Italië. Vaticaanstad is het territorium waarover de Heilige Stoel soevereiniteit heeft en wordt als zodanig ook geleid door de Heilige Stoel. Beide organen worden verenigd in de persoon van de Paus, de Bisschop van Rome, die zowel staatshoofd van Vaticaanstad is als hoofd van de Rooms-Katholieke kerk.

Internationaal-rechtelijk is algemeen erkend dat de Heilige Stoel (in tegenstelling tot Vaticaanstad) rechtspersoonlijkheid bezit. De internationale rechtspersoonlijkheid van de Heilige Stoel is uniek. De Heilige Stoel is ook lid van enkele internationale organisaties (OVSE, UNHCR, IAEA) en waarnemer bij anderen (RvE, VN).

Veel landen hebben een vertegenwoordiging bij de Heilige Stoel. Ambassadeurs en Ministers worden geaccrediteerd bij de Heilige Stoel. De Heilige Stoel stuurt diplomatieke vertegenwoordigers (Nuntii) naar meer dan 120 staten en waarnemers en afgevaardigden naar de Verenigde Naties en andere internationale organisaties. De Heilige Stoel onderhoudt diplomatieke relaties met 173 landen.

Vaticaanstad staat onder jurisdictie van de Paus, die gekozen wordt voor het leven door een conclaaf van het College van Kardinalen. In de Regimini Ecclesiae Universae (soort grondwet) wordt de Paus de volledige wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht toegekend. Een Commissie van Kardinalen met aan het hoofd de kardinaal-staatssecretaris draagt zorg voor de bestuurlijke taken van Vaticaanstad. De centrale 'regering' van de rooms-katholieke kerk berust bij de Paus en het College van Kardinalen. Het Staatssecretariaat is het belangrijkste politieke instituut van de Heilige Stoel. Daarnaast bestaan er congregaties en pauselijke raden. De congregaties zijn naar de diverse vakgebieden ingedeelde uitvoeringsorganen van de pauselijke regering, een soort ministeries.

3.3 Binnenlandse politiek

De standpunten van de Heilige Stoel ten aanzien van maatschappelijke vraagstukken worden regelmatig neergelegd in zogenaamde Encyclieken. Een Encycliek is een brief van de Paus aan de bisschoppen, priesters, diakens, gewijde mensen en gelovige leken waarin de Rooms- Katholieke lijn op een bepaald onderwerp wordt besproken.

In maart 1995 verscheen de Pauselijke Encycliek "Evangelium Vitae", waarin Paus Johannes Paulus II zich met name keerde tegen abortus en hulp bij zelfdoding. Omdat de Rooms-Katholieke kerk stelt dat het meest fundamentele menselijke recht het recht op leven is, maakt de Heilige Stoel onderwerpen als abortus en euthanasie tot speerpunten van de mensenrechtenproblematiek.

Eind 2004 heeft de Pauselijke Raad voor Gerechtigheid & Vrede een compendium gemaakt, genaamd het 'Compendium van de Sociale Leer'. Dit compendium biedt voor Rooms-Katholieken een helder en consistent naslagwerk omtrent posities van de Heilige Stoel. Dit betreft onder meer onderwerpen als oorlog en vrede, massavernietigingswapens, de doodstraf, abortus, homohuwelijk, globalisering en marktdenken, arbeid en mensenrechten. Voorheen gold de encycliek 'Rerum Novarum' uit 1891 als basis hiervoor. Vele encyclieken, pauselijke toespraken en andere kerkelijke documenten later heeft het thema zich ontwikkeld tot een uitgebreid specialisme binnen de katholieke theologie.

De congregatie voor de geloofsleer heeft in augustus 2004 een document gepubliceerd over de rol van de vrouw, in het geschrift "Over de samenwerking van mannen en vrouwen in de Kerk en de Wereld". Hierin wordt beschreven dat de vrouw gerespecteerd moet worden en dat zij op de werkvloer dezelfde rechten moet hebben als mannen, maar dat de verschillen tussen de seksen moeten worden erkend en geprezen.

In november 2005 heeft de Congregatie voor Katholieke Vorming de langverwachte instructie gepubliceerd over de toelating tot de priesteropleiding en de heilige wijdigen van personen met homoseksuele neigingen. De instructie bepaalt dat deze personen onder bepaalde voorwaarden tot het priesterambt in de Rooms-Katholieke kerk kunnen worden toegelaten. 'Actieve' homoseksuelen vallen hier niet onder. Uiteraard geldt dat alle priesters gehouden zijn aan het celibaat.

In januari 2006 verscheen de eerste Encycliek van Paus Benedictus XVI, 'Deus Caritas est' (God is liefde). In een tijd waarin het begrip 'liefde' steeds meer een uitgehold begrip is geworden, tracht de Encycliek een antwoord te geven op de vraag wat liefde of 'caritas' wezenlijk is en welke functie het in het christendom heeft. Deze Encycliek gaat niet zozeer in op moreel-ethische kwesties of sociale actuele problemen maar geeft eerder een theologische reflectie op de liefde. Met de keuze voor een theologisch thema lijkt de Paus duidelijk zijn eigen stempel te willen leggen en hiermee gelovigen aan te willen zetten tot zelfevaluatie.

--Thor NL^{AMAZE ME} 21 mei 2007 11:40 (CEST) Je mag wel eens ophouden met enkel vernederlandste bronnen te citeren, je punt is duidelijk. Carolus 21 mei 2007 11:43 (CEST)

Rommeltje

Sinds de bewerkingen door Wikix is dit artikel een rommeltje geworden. De lijst van Curie-organen, zie ook hierboven, had een bepaalde hierarchische volgorde, die nu helemaal verstoord is. Graag de oude volgorde weer terugbrengen. Ik ben voornemens hier ook wat meer over te schrijven, maar eerst deze lijst dan maar op orde brengen. Groeten, Paul2 16 feb 2010 21:06 (CET)

Ik ben van mening dat het juist voor mijn wijzigingen een rommeltje was en dat ik daar verbetering in heb aangebracht. Bij mij wijzigingen heb ik me op deze website vermeld in de externe links laten leiden: www.rkdocumenten.nl. Uit een oogpunt van overzichtelijkheid heb ik gekozen voor de alfabetische volgorde. Wikix 17 feb 2010 13:56 (CET)

Jaartallen?

Is het wellicht een goed idee om bij de prefecten en andere hoofden van instellingen toe te voegen sinds welk jaar ze in functie zijn? Dat kan namelijk behoorlijk uiteenlopen en zulke anciënniteit weegt nog steeds tamelijk zwaar in de Curie. Groeten, Paul2 (overleg) 2 sep 2018 02:49 (CEST)