Overleg:Stadsomwalling van Eindhoven

Situatie is van rond het jaar 1550

Op een kaart uit ca. 1585 tot 1590 zijn slechts twee toegangen tot de stad te zien

Echt een fantastisch mooie kaart! Alleen nog één opmerking: het is wel de situatie van rond 1550. Die bruggen en stadspoorten komen niet nergens vandaan en als het goed is werden er ook bruggen weggehaald (kijk maar eens naar het plaatje hiernaast). Hoe zou dit het beste vermeld kunnen worden? Met vriendelijke groet, S. Perquin (overleg) ^{(ontdek de kracht van dankbaarheid!)} – 2 mei 2024 18:32 (CEST)

Een vierde stadspoort?

Zojuist was ik bezig met het zoeken van informatie voor artikelen over de Stratumse Poort en Gestelse Poort. Op deze website lees ik op pagina 15:

“Figuur 9 toont de kaart van Jacob van Deventer van omstreeks 1560. Op deze kaart is te zien dat het plangebied destijds net ten zuidwesten van de omgrachte stad lag. Hier lag een stadspoort met een brug over de gracht. Ter plaatse van het plangebied geeft de kaart huizen aan met daarachter erven of tuinen. De kaart van Hogenberg uit 1585 laat Eindhoven zien aan het einde van het beleg in 1583 (figuur 10). Deze kaart toont dat de bebouwing buiten de stadspoort toen inmiddels had plaatsgemaakt voor een bastion dat omgeven werd door een gracht. Resten van deze gracht zijn waarschijnlijk aangetroffen tijdens de archeologische opgraving die in 1988 is uitgevoerd door de Archeologische Werkgemeenschap Eindhoven (waarnemingsnummer 53183). De aanzet van de stadspoort is aangetroffen bij de bouw van het huidige pand op het plangebied (waarnemingsnummer 200100).”

Nu begrijp ik er even niets meer van. Lag er op de plek van de cirkel (zie plaatje rechtsboven) nou een stadspoort of niet? Op de genoemde website beweren ze van wel. Een van de stadspoorten van Eindhoven zou namelijk zijn waargenomen in de zestiger jaren in de bouwput van het kantoor van het Eindhovens Dagblad. Maar hoe zit dat dan met die andere drie bouwwerken die duidelijk op stadspoorten lijken? Weet iemand hier een antwoord op? Met vriendelijke groet, S. Perquin (overleg) ^{(ontdek de kracht van dankbaarheid!)} – 3 mei 2024 02:55 (CEST)

Ik heb nu het idee dat de drie stadspoorten (Stratumse, Gestelse en Woenselse Poort) tussen ca. 1550 en ca. 1585 zijn afgebroken en dat er daarna een nieuwe stadspoort is gebouwd ter hoogte van de Wal/Grote Berg/Keizersgracht/Kerkstraat.

Het beleg van Eindhoven vond plaats in 1583. Maarten van Rossum (niet te verwarren met Maarten van Rossem 😉) had Eindhoven in 1543 nog ingenomen en de stad versterkt. In 1552 brandde de stad echter volledig af. Daarna werd de stad weer opgebouwd. Misschien is dat de reden waarom de twee kaarten van ca. 1585-1590 en ca. 1550 met elkaar verschillen? Met vriendelijke groet, S. Perquin (overleg) ^{(ontdek de kracht van dankbaarheid!)} – 3 mei 2024 03:21 (CEST)

Ik heb nog drie plaatjes gevonden. Op het eerste plaatje van Eindhoven rond 1500 zie ik twee stadspoorten: de Woenselse Poort en die ene poort waar onduidelijkheid over is (cirkeltje in de kaart rechtsboven). Op het tweede plaatje van Eindhoven rond 1583 (als ik het goed heb geïnterpreteerd) zie ik ook die twee poorten. Op het derde plaatje zie ik de Woenselse Poort en een gat in de vestingwal (rechts).

• 
  Eindhoven rond 1500
• 
  Eindhoven rond 1583(?)
• 
  Eindhoven rond ????

Schetst die kaart van Jacob van Deventer (dus die kaart rechtsboven) eigenlijk wel Eindhoven in 1550? Ik zie ook helemaal geen vestingwal - slechts een stadsgracht met vijf bruggen. Of het plaatje van ca. 1500 komt niet uit 1500? S. Perquin (overleg) ^{(ontdek de kracht van dankbaarheid!)} – 3 mei 2024 03:49 (CEST)

Ik heb even een onderzoekje gedaan. Volgens deze website heette de brug over de stadsgracht tussen de Grote Berg en de Kerkstraat de Hoge Vonder. Hier wordt gezegd dat de Hoge Vonder op het einde van de 16e eeuw ook (nieuwe) Gestelse Poort genoemd werd. Erg verwarrend, want volgens deze bron zou de Gestelse Poort op de hoek van de Vrijstraat en de Keizersgracht moeten hebben gestaan (te hoogte van het gebouw De Stadspoort). S. Perquin (overleg) ^{(ontdek de kracht van dankbaarheid!)} – 3 mei 2024 04:45 (CEST)

Er zijn tig boeken en artikelen verschenen over de geschiedenis van Eindhoven en over archeologische vondsten in en rond deze stad. Heb je die geraadpleegd? Voor meer informatie over de voor dit onderwerp relevante bronnen raadpleeg het Regionaal Historisch Centrum Eindhoven. Gouwenaar (overleg) 3 mei 2024 17:41 (CEST) P.s. de meeste bronnen die nu gebruikt zijn voor het artikel zijn flinterdun en imo niet echt geschikt voor een historisch onderwep. Gouwenaar (overleg) 3 mei 2024 17:49 (CEST)

Ik heb geen idee hoe ik die boeken en artikelen zou moeten raadplegen. Thuis hebben we wel boeken over (de geschiedenis van) Eindhoven (die waren nog van mijn vader), maar ik heb er eigenlijk nooit echt in gekeken, haha. Alles zoek ik via internetbronnen op. Zo kom ik aan informatie. Met vriendelijke groet, S. Perquin (overleg) ^{(ontdek de kracht van dankbaarheid!)} – 3 mei 2024 17:50 (CEST)

Ik heb in ieder geval heel erg mijn best gedaan om alles zo goed mogelijk te raadplegen en onderzoeken! S. Perquin (overleg) ^{(ontdek de kracht van dankbaarheid!)} – 3 mei 2024 17:53 (CEST)

S. Perquin, uit de ene serieuze bron die Romaine in het artikel geeft, van de Henri van Abbe Stichting, is al veel op te maken. Zo lees ik daar: In 1583 gaf de hertog van Parma bevel de vestingwallen te slechten. Dat maakt duidelijk dat er geen enkele overeenkomst hoeft te zijn tussen de situatie voor en na. Het verloop van de heropgebouwde wallen zal grotendeels overeenkomen, maar qua aantal en plaatsing van bruggen, torens en poorten hoeft er geen enkel verband te zijn. Je moet dus alles vergeten wat je van voor die tijd weet. Moeilijk te vinden was dat niet: Ctrl-F poort (28 hits, dus dat is ook het probleem niet).

Een paar hits verder zie je dat er ten zuiden van de oude een Nieuwe Gestelse Poort moet zijn geweest, min of meer waar op ons kaartje de brug Hoge Vonder aangegeven staat, en dat de tekst het over vier poorten heeft, implicerend dat die vier allemaal tegelijk bestaan hebben, al moet dat nog wel bewezen worden. Overigens sluiten brug en poort elkaar niet uit: de overgang van brug naar poort kan vloeiend verlopen zijn: bij een brug was een wachthuis, dat langzaam versterkt kon worden tot er sprake was van een poort.

Ga je daarna control-effen met vesting dan zie je dat er na 1560 en dus na ons kaartje bastions aangelegd zijn en dat er nog maar twee poorten over zijn. Als je een goede bron hebt zoals deze, zou je die helemaal kunnen lezen, daar heb je meer aan dan aan slap spul dat begint met Mysterie. Vermoedelijk zijn er dus achtereenvolgens drie, vier en twee torens poorten geweest, waarbij de toestand met twee hooguit een jaar of twintig bestaan heeft  →bertux 3 mei 2024 19:46 (CEST)

Beste bertux, bedankt voor jouw uitgebreide uitleg! Het komt eigenlijk wel overeen met wat ik ook dacht. Mocht je betere bronnen hebben, dan mag je die uiteraard toevoegen aan het artikel of naar me doorsturen (dan voeg ik ze toe aan het artikel). Met vriendelijke groet, S. Perquin (overleg) ^{(ontdek de kracht van dankbaarheid!)} – 3 mei 2024 19:57 (CEST)