Portaal:Albanië/Uitgelicht

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Deze pagina geeft een overzicht van alle uitgelichte artikels en/of afbeeldingen op het portaal Albanië. Voor elke maand van het jaar is er zo'n artikel en/of afbeelding. Voel u vrij om deze te bewerken door de bijhorende bewerk-link te volgen.
Uitgelicht deze maand

Kosovo (Albanees: Republika e Kosovës, Servisch: Република Косово, Republika Kosovo) is een de facto onafhankelijke staat op het Balkanschiereiland. Kosovo riep eenzijdig zijn onafhankelijkheid uit op 17 februari 2008. Deze onafhankelijkheid wordt echter niet volledig door de internationale gemeenschap erkend. Kosovo is volgens Servië een autonome provincie van Servië, ook al heeft dat land in de praktijk vrijwel geen gezag in Kosovo.

Kosovo werd sinds juni 1999 op basis van VN-resolutie 1244 bestuurd door de VN-missie UNMIK. Op 15 juni 2008 werd in Kosovo een nieuwe grondwet van kracht. Kosovo kreeg daarmee formeel de leiding over het eigen land, na negen jaar van VN-bestuur. De Verenigde Naties hebben belangrijke bevoegdheden overgedragen aan de Kosovaarse regering. Een van de belangrijkste wijzigingen is dat de Kosovaarse president voortaan de wetten zal afkondigen in plaats van de Verenigde Naties, die tot nu toe de voogdij hadden. Daarnaast krijgt Kosovo voor het eerst een minister van Buitenlandse Zaken. Kosovo mag voortaan ook zelf verkiezingen organiseren, het krijgt een centrale bank, staatsburgerschap, een veiligheidsmacht en een nieuw volkslied. (Lees verder)

Ga naar maand

Januari - Februari - Maart - April - Mei - Juni

Juli - Augustus - September - Oktober - November - December


Januari
Moeder Teresa, geboren als Agnes Gonxha Bojaxhiu (Skopje, 27 augustus 1910 - Calcutta, 5 september 1997) was een wereldbekende katholieke zuster en de stichteres van een liefdadige religieuze orde, de Missionarissen van Naastenliefde. In 2003 werd ze zalig verklaard door Paus Johannes Paulus II. (Lees verder)

[bewerk]

Februari
De Lek is de Albanese munteenheid.

De lek is onderverdeeld in 100 qintars. Er zijn (2004) munten van 10, 20 en 50 qintarë, en van 1, 2, 5, 10 en 20 lekë. De biljetten zijn van 50, 100, 200, 500, 1000 en 5000 lekë.

De eerste munten werden in Albanië gebruikt in de 5e eeuw voor Christus en waren van Griekse oorsprong. In de 1e eeuw werd Albanië opgenomen in het Romeinse Rijk, waarna deze munten werden gebruikt. Albanië gebruikte, toen het deel uitmaakte van het Ottomaanse Rijk, de lire (XOTL). De monetaire reorganisatie in 1888 bracht de Ottomaanse piaster (XOTP). Na de onafhankelijkheid in 1912 werd de eenheid van de Latijnse Monetaire Eenheid ingevoerd (XULF), maar ook Oostenrijkse kronen (ATK) circuleerden in Albanië. In 1925 werd een eigen munteenheid franga (ALF) ingevoerd, toen Albanië een Italiaanse kolonie was. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was de franga aan de Italiaanse lire (XITL) in een verhouding van 1 ALF is 6,25 Italiaanse lire. Na de bezetting door Duitsland werd een Duitse oorlogsmunt (Reichskreditkassenschein biljetten (XDEK)) ingevoerd, die gelijk was aan de Duitse Rijksmark en een waarde van 1,25 franga had. Na de bevrijding in 1944 werd door de communisten, die Albanië bevrijdden, de Albanische lek (ALK) ingevoerd, die 1:1 gekoppeld was aan de Joegoslavische dinar. In juni 1948 werd de monetaire unie met Joegoslavië beëindigd en werd de munt in een verhouding van 12,5 lek aan de Russische roebel gekoppeld. Gelijktijdig met de hervorming in de Sovjet-Unie in 1961 werd de lek vervangen met de "zware" lek (ALL) in een verhouding van 10:1.

De biljetten worden uitgegeven door de Banka ë Shqiperisë, de Albanese nationale bank. (Lees verder)

[bewerk]

Maart
Bamir Topi (Tirana 24 april 1957) is een Albanees politicus en president van Albanië sinds 24 juli 2007.

Topi studeerde diergeneeskunde en moluculaire biologie in onder andere Italië. Vanaf het begin van de jaren 90 van de 20e eeuw was Topi tevens actief in de politiek en had vanaf 1996 zitting in het Albanees parlement. In juli 2007 werd hij, na drie stemmingsrondes, door het parlement van Albanië tot president gekozen in welke capaciteit hij Alfred Moisiu opvolgde.(Lees verder)

[bewerk]

April
Het Koninkrijk Albanië was een land in het zuidoosten van Europa dat bestond van 1928 tot 1939.

President Achmet Zogu van de Albanese Republiek werd in 1928 tot koning Zog I gekroond. Hiermee werd de monarchie hersteld zoals die van Skanderbeg in de vijftiende eeuw. Het koninkrijk werd gesteund door het fascistische regime van Italië en beide landen onderhielden goede relaties tot Italië het land bezette in 1939.

In de elf jaar dat koning Zog regeerde onderging het koninkrijk een golf van modernisatie, dit was nodig na vijf eeuwen onder het Turkse juk. Ondanks dat Albanië het kleinste land was in de Balkan groeide het uit tot de machtigste en meest ontwikkelde natie van de Balkan. De welvaart kreeg even een deuk tijdens de Grote Depressie, maar herleefde opnieuw eind jaren dertig tot de Tweede Wereldoorlog aanbrak en het daaropvolgende communistische regime. (Lees verder)

[bewerk]

Mei

Kosovo (Albanees: Republika e Kosovës, Servisch: Република Косово, Republika Kosovo) is een de facto onafhankelijke staat op het Balkanschiereiland. Kosovo riep eenzijdig zijn onafhankelijkheid uit op 17 februari 2008. Deze onafhankelijkheid wordt echter niet volledig door de internationale gemeenschap erkend. Kosovo is volgens Servië een autonome provincie van Servië, ook al heeft dat land in de praktijk vrijwel geen gezag in Kosovo.

Kosovo werd sinds juni 1999 op basis van VN-resolutie 1244 bestuurd door de VN-missie UNMIK. Op 15 juni 2008 werd in Kosovo een nieuwe grondwet van kracht. Kosovo kreeg daarmee formeel de leiding over het eigen land, na negen jaar van VN-bestuur. De Verenigde Naties hebben belangrijke bevoegdheden overgedragen aan de Kosovaarse regering. Een van de belangrijkste wijzigingen is dat de Kosovaarse president voortaan de wetten zal afkondigen in plaats van de Verenigde Naties, die tot nu toe de voogdij hadden. Daarnaast krijgt Kosovo voor het eerst een minister van Buitenlandse Zaken. Kosovo mag voortaan ook zelf verkiezingen organiseren, het krijgt een centrale bank, staatsburgerschap, een veiligheidsmacht en een nieuw volkslied. (Lees verder)

[bewerk]

Juni
Enver Hoxha In Nederland en Vlaanderen werd zijn naam vroeger dikwijls gespeld als Enver Hodzja of Enver Hodsja. (Gjirokastër, 16 oktober 1908 - Tirana, 11 april 1985) was lange tijd als secretaris-generaal van de Albanese Partij van de Arbeid de politieke leider van Albanië. Zijn ambt werd gekenmerkt door een meedogenloze dictatuur waarbij geen ruimte was voor vrije geloofs- en meningsuitingen.

Door zijn vriendschap met en bewondering voor Jozef Stalin dreef hij na diens dood in 1953 zijn land het totale isolement in. In 1948 had Hoxha al alle banden met Joegoslavië verbroken vanwege de breuk tussen Tito en Stalin. Toen Chroesjtsjov na Stalins dood kritiek op Stalin uitoefende, keerde Hoxha zich ook van de Sovjet-Unie af. In de jaren zestig klopte hij aan bij de Chinese leider Mao en zo werd het kleine Albanië het enige maoïstische land van Europa. Nadat China na Mao's dood in 1976 een nieuwe politieke lijn afkondigde, keerde Hoxha zich ook van China af. Zo werd Albanië het meest geïsoleerde land in Europa. Zonder "grote broer" die het land voorzag van hulp, grondstoffen en technologie kwam Albanië in economische moeilijkheden terecht. De communistische lijn die Hoxha doorvoerde wordt wel met Hoxhaïsme aangeduid.(Lees verder)

[bewerk]

Juli
De Vlora-oorlog, was een gewapend conflict rond de Albanese stad Vlora dat plaatsvond in 1920 tussen de Albanezen en Italiaanse troepen. De Italianen wilde na de Eerste Wereldoorlog het zuiden van Albanië bezetten. (Lees Verder)

[bewerk]

Augustus
Het nationaal park Mali i Dajtit (letterlijk: de berg Dajti) ligt ongeveer 25 km ten oosten van de Albanese hoofdstad Tirana. Het is 330 km² groot en omvat de 1612 meter hoge Dajt, een berg die ook bekendstaat als het natuurlijke balkon van Tirana. Het werd opgericht in 1966.

Het park is vrij dicht bebost, met vooral beuken, en op lagere hoogten ook pijnbomen. Het is een van de meest populaire nationale parken van Albanië, en wordt vooral bezocht door dagjesmensen. Activiteiten zoals wandelen en rotsklimmen zijn er mogelijk. Een kabelbaan brengt bezoekers van de voet van de berg naar een hoger gelegen plateau. (Lees Verder)

[bewerk]

September
Durrës is met 99.546 inwoners (2001) de tweede stad van Albanië. Tevens is het de hoofdstad van het prefectuur Durrës en het daarin gelegen district Durrës. Gelegen aan de Adriatische Zee beschikt de stad over de voornaamste haven van het land en is tevens het Albanese spoorwegknooppunt. Tussen Durrës en Bari in Italië is er een regelmatige veerdienst.

Durrës stad heeft een lange geschiedenis: ze werd beheerst door Grieken (Epidamnus) en Romeinen (Dyrrhachium) en later door Noormannen, Venetianen, Turken en Italianen. De laatsten noemen de stad Durazzo en onder die naam is Durrës gedurende een groot deel van de 20e eeuw bekend gebleven. In 1912 werd het de eerste hoofdstad van het onafhankelijke Albanië. (Lees verder)

[bewerk]

Oktober
Wapen van de Liga van Lezhë

De Liga van Lezhë (2 maart 1444 - 25 april 1479) was een verbond tussen alle vorstendommen van Albanië, gesloten in de stad Lezhë.

De liga werd geleid door Skanderbeg en na zijn dood door Lekë Dukagjini. Skanderbeg had een bijeenkomst georganiseerd, waar de Albanese edelen, de Arianits, Dukagjins, Spani, Thopias, Muzakas, en de leiders van de vrije Albanese vorstendommen van de hoge bergen, aanwezig waren en waar ze tot het besluit kwamen om gezamenlijk tegen de Turken te strijden. Ze kozen Skanderbeg als leider.

[bewerk]

November
Albanezen zijn een volk van het Balkan-schiereiland.

De oorsprong van de Albanezen is onduidelijk. De meeste geschiedkundigen en taalkundigen denken aan een Illyrische of een Daco-Thracische oorsprong.

Albanezen vormen de overgrote meerderheid van de bevolking in Albanië, Kosovo en het westen van Noord-Macedonië. In Griekenland maken ze deel uit van de moslimminderheid aldaar. Ook buiten de Balkan worden grote groeperingen Albanezen aangetroffen, vooral in het Verenigd Koninkrijk, Italië en de Verenigde Staten.

De Albanezen spreken Albanees, een Indo-Europese taal zonder nauwe verwanten. Het Albanese alfabet is gebaseerd op het Latijnse alfabet en heeft 36 letters.

De meeste Albanezen zijn soennitische moslims. Belangrijke religieuze minderheden zijn Bektashi-moslims, Albanees-orthodoxen en Rooms-katholieken. (Lees verder)

[bewerk]

December
Tirana (Albanees: Tiranë of Tirana) is de hoofdstad van Albanië. De stad zelf heeft 343.078 inwoners (2001) en is gelegen aan de Tiranë en de Lanë in het vlakste deel van het land, op 40 km van de havenstad Durrës. Tirana werd in 1920 de hoofdstad van het land. In dat jaar was het nog maar een klein plaatsje, dat bij wijze van compromis tussen het noorden en het zuiden van Albanië de hoofdstad mocht worden. In de loop van de 20e eeuw heeft Tirana ooit veel grotere plaatsen als Shkodër, Durrës en Korçë overvleugeld en is de stad in vrijwel alle opzichten de belangrijkste van het land geworden. (Lees verder)

[bewerk]