Portaal:In het nieuws/Wetenschap & Technologie/2018

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie


 Nieuwsfeiten met betrekking tot wetenschap en technologie in 2018.

Januari - Maart

• 25 januari – China kloont twee aapjes

Chinese wetenschappers zijn erin geslaagd om twee java-aapjes (Macaca fascicularis) te klonen. De aapjes, genaamd Zhong Zhong en Hua Hua, werden enkele weken geleden geboren. De techniek die hiervoor is toegepast staat bekend als nucleaire transfer (ofwel therapeutisch klonen). Hoewel deze techniek ook gebruikt werd om schaap Dolly te klonen, is het voor het eerst dat een primaat uit een niet-embryonale cel gekloond is. Tegenstanders, en dan vooral die uit de westerse wereld, zijn bezorgd dat door deze doorbraak het klonen van mensen een stapje dichterbij is gekomen. Wikinieuws


• 14 februari – Leids museum bezit oudste stukje mens

Het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden blijkt het oudste stukje van de moderne mens in bezit te hebben: een fragment van een menselijke schedel van 13.000 jaar oud. Hoewel de schedel reeds in 2013 uit de Noordzee werd opgevist hebben archeologen nu pas de leeftijd kunnen vaststellen. Bovendien werd bekendgemaakt dat het museum ook het oudste stukje kunst in huis heeft, een versierd bot van bizon. Het bot, een middenvoetsbeen met zigzagversiering, werd in 2005 uit de Noordzee opgedoken.Wikinieuws


• 14 maart – Astrofysicus Stephen Hawking (76) overleden

Stephen Hawking
Stephen Hawking

De Britse natuurkundige en kosmoloog Stephen Hawking is op 76-jarige leeftijd overleden. Hawking, vooral bekend door zijn werk op het gebied van zwarte gaten, wordt beschouwd als een van de grootste wetenschappers van deze tijd. Sinds zijn twintigste leed Hawking aan de slopende ziekte amyotrofe laterale sclerose (ALS), waardoor hij in een rolstoel zat. Na een longontsteking kon hij alleen nog communiceren met een spraakcomputer, die hij met zijn ogen bediende. Grote bekendheid kreeg hij na de publicatie van zijn boek A Brief History of Time, in het Nederlands Het Heelal, waarin hij de stand van zaken in de kosmologie beschreef. Hij schreef het met zijn spraakcomputer. Wikinieuws

April - Juni

• 2 april – Ruimtestation Tiangong 1 neergestort in Stille Oceaan

Delen van de Chinese ruimtelaboratoriummodule Tiangong 1 (bijgenaamd het "Hemels Paleis") zijn neergestort in het zuiden van de Stille Oceaan. Tiangong-1 werd in 2011 gelanceerd in een baan om de Aarde, als onderdeel van China's project om een groter en permanent bemand ruimtestation te vestigen (dat halverwege de jaren 20 klaar moet zijn). De Tiangong 1-module was ongeveer 9 meter lang en woog zo'n 8,5 ton. In september 2016 maakte China bekend dat men contact met het ruimtestation had verloren en de Tiangong 1 op drift was geraakt. Wikinieuws


• 15 mei – Sterke afname van aantal insecten

Uit onderzoek, uitgevoerd in twee Nederlandse natuurgebieden, blijkt dat in de afgelopen 20 jaar het aantal insecten sterk is afgenomen. Zo nam het aantal nachtvlinders met 54 procent af en het aantal loopkevers met 72 procent. Volgens Natuurmonumenten wordt de daling veroorzaakt door de intensieve landbouw, en dan met name door het hoge gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen. Wel geven ze de kanttekening dat aanvullend onderzoek nodig is om een volledig beeld van de situatie te krijgen. (RTV Drenthe)


• 14 juni – Snellere stijging zeespiegel door afsmelten zuidpoolijs

Antarctica
Antarctica

Uit onderzoek van een internationaal team blijkt dat het ijsverlies bij Antarctica de afgelopen 10 jaar is verdrievoudigd. Het gevolg is dat de invloed van de zuidpool op de stijging van de zeespiegel groter is dan werd gedacht. Het afsmelten van Antarctica heeft ervoor gezorgt dat de zeespiegel met 8 millimeter is toegenomen. Hierdoor is Antarctica Groenland aan het inhalen als grootste bijdrager aan de stijging. De oorzaak is dat het oceaanwater onder de ijsplaten steeds warmer wordt, onder andere door de uitstoot van broeikasgassen. (Nature, Mass balance of the Antarctic Ice Sheet from 1992 to 2017)


• 15 juni – Winnaars Spinoza- en Stevinpremie 2018 bekend

De Spinozapremie, de hoogste wetenschappelijke onderscheiding in Nederland, wordt dit jaar uitgereikt aan biochemicus Anna Achmanova, fysicus Marileen Dogterom, psycholoog Carsten de Dreu en biochemicus John van der Oost. Deze 'Nederlandse Nobelprijs' wordt jaarlijks door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) uitgekeerd voor Nederlands toponderzoek. Dit jaar wordt ook voor het eerst de Stevinpremie uitgekeerd, een prijs voor toegepast onderzoek op het raakvlak van wetenschap en samenleving. Deze gaat naar historicus Beatrice de Graaf en viroloog Marion Koopmans. Alle zes bekroonde wetenschappers krijgen 2,5 miljoen euro om aan hun onderzoek te besteden.

Juli - September

• 4 juli – Dodelijk gif gestolen uit Leids museum

Rijksmuseum Boerhaave
Rijksmuseum Boerhaave

Uit een depotgebouw van het Rijksmuseum Boerhaave te Leiden is bij een inbraak een potje gestolen met curare. Dit dodelijke gif wordt door inheemse indianenstammen in Zuid-Amerika bij de jacht gebruikt op de punten van (blaas)pijltjes. Tijdens de inbraak namen dieven de kluis mee waarin het gifpotje was opgeborgen. (Leidsch dagblad)


• 26 juli – Vloeibaar water gevonden op Mars

Planeet Mars
Planeet Mars

Naast bevroren water hebben Italiaanse wetenschappers nu ook het bewijs gevonden dat op de planeet Mars vloeibaar, stromend water voorkomt. Dit water bevindt zich onder de ijskap op de zuidpool. De ontdekking werd gedaan met hulp van de Mars Express, een Europese satelliet die sinds 2003 in een baan rondom Mars draait.


• 6 augustus – Laureaten Fieldsmedaille bekend

De Fieldsmedaille, een onderscheiding die om de vier jaar aan jonge wiskundigen wordt uitgereikt, is toegekend aan vier wetenschappers, namelijk Caucher Birkar, Alessio Figalli, Peter Scholze en Akshay Venkates. De medailles worden uitgereikt tijdens de openingsceremonie van het vierjaarlijkse Internationaal Wiskundecongres, dat dit jaar in de Braziliaanse stad Rio de Janeiro plaatsvond.


• 12 augustus – NASA lanceert zonnesonde

Planeet Mars
Planeet Mars

Met een dag uitstel heeft NASA vanaf Cape Canaveral Air Force Station met een Amerikaanse Delta IV Heavy-raket de Parker Solar Probe gelanceerd. Deze ruimtesonde zal de komende zeven jaar het oppervlak en de corona van de Zon van nabij observeren, en onderzoek doen naar de zonnewind. In die zeven jaar tijd zal deze 24 maal langs de Zon vliegen, en wel op steeds kleinere afstand. Pas in december 2024 zal de dichtste nadering plaatsvinden, op een afstand van 'slechts' 6,2 miljoen kilometer. Wikinieuws

Oktober - December

• 3 oktober – Nobelprijs naar drie laserwetenschappers

De Nobelprijs voor Natuurkunde 2018 gaat naar drie fysici, namelijk de Amerikaan Arthur Ashkin, de Fransman Gérard Mourou en de Canadese Donna Strickland. Ze wordt hiermee de derde vrouw die deze Nobelprijs in de wacht sleept. Ashkin slaagde als eerste erin om kleine deeltjes, zoals virussen, te vangen tussen laserstralen. Mourou en Strickland bouwden de sterkste laserstraal die geen schade aanricht. Deze wordt gebruikt in de behandeling van bepaalde oogaandoeningen.
De Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde gaat naar twee immunologen, de Amerikaan James Allison en de Japanner Tasuku Honjo voor het ontwikkelden een nieuwe immuuntherapie tegen kanker. De Nobelprijs voor Scheikunde wordt dit jaar toegekend aan een Amerikaanse, en deels aan een Amerikaan en een Brit. De Amerikaanse Frances Arnold krijgt de Nobelprijs voor haar onderzoek naar de gestuurde evolutie van enzymen; de Amerikaan George Smith en de Brit Gregory Winter voor hun werk op het gebied van bacteriofagen.


• 11 november – Elektriciteitsverbinding met Denemarken

In de Groningse Eemshaven is het eerste gedeelte van de onderzeese COBRA-kabel aan land gekomen. Deze 325 kilometer lange HVDC-elektriciteitsverbinding met het Deense Endrup heeft een capaciteit van 700 MW. Pas vanaf 2019 is de verbinding gereed en kan er stroom uitgewisseld worden met Denemarken.


• 16 november – Kilogram opnieuw gedefinieerd

Het internationale prototype van de kilogram, in gebruik tot 20 mei 2019
Het internationale prototype van de kilogram, in gebruik tot 20 mei 2019

Tijdens een wetenschappelijk congres in Versailles wordt de kilogram geherdefinieerd. Vanaf 20 mei 2019 is de door het Bureau international des poids et mesures (BIPM) bewaarde cilinder, van een platina-iridiumlegering, niet langer de standaardmaat. De constante van Planck, de fundamentele constante van de kwantumfysica, zal het stokje overnemen. Gelijktijdig met de kilogram veranderen ook de SI-basiseenheden kelvin (temperatuur), ampère (stroom) en mol (hoeveelheid stof) van definitie. Wikinieuws


• 27 november – Ruimterobot InSight geland op Mars

Concept van de InSight-lander
Concept van de InSight-lander

InSight, de ruimterobot van NASA, is gisteravond veilig geland op de planeet Mars. Het heeft inmiddels ook al de eerste foto van Mars naar Aarde verzonden. In de komende twee jaar gaat de robot de bodem van Mars onderzoeken, onder meer met een seismometer die trillingen in de grond meet. Met de meetgegevens verkrijgen wetenschappers inzage naar de inwendige structuur van Mars. Ook wordt er gezocht of op de planeet water onder het oppervlak aanwezig is.Wikinieuws


• 13 december – Voyager 2 heeft ons zonnestelsel verlaten

Voyager 2
Voyager 2

De Amerikaanse ruimtesonde Voyager 2 heeft op 5 november definitief ons zonnestelsel verlaten. De in augustus 1977 gelanceerde ruimtesonde, die zich op bijna 18 miljard kilometer afstand van de aarde bevindt, doet het nog steeds. Via metingen van zonnewind-deeltjes en kosmische stralling afkomstig uit de interstellaire ruimte kon NASA definief vaststellen dat, in navolging van Voyager 1 in 2012, ook de Voyager 2 nu buiten ons het zonnestelsel bevindt.Wikinieuws

Wetenschaps- en technologienieuws van voorgaande jaren:
2004 - 2005 - 2006 - 2007 - 2008 - 2009 - 2010 - 2011 - 2012 - 2013 - 2014 - 2015 - 2016 - 2017 - 2018 - 2019 - 2020 - 2021 - 2022