Elst (Gelderland)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dit is een oude versie van deze pagina, bewerkt door Jcb (overleg | bijdragen) op 10 jul 2010 om 18:25.
Deze versie kan sterk verschillen van de huidige versie van deze pagina.


Elst
Plaats in Nederland Vlag van Nederland
Elst (Gelderland)
Elst
Situering
Provincie Vlag Gelderland Gelderland
Gemeente Vlag Overbetuwe Overbetuwe
Coördinaten 51° 55′ NB, 5° 50′ OL
Algemeen
Inwoners
(2010) 		20.561[1]
Portaal  Portaalicoon   Nederland
Maquette van de Romeinse tempel
Hervormde kerk in Elst

Elst is een dorp in de Gelderse gemeente Overbetuwe. Elst heeft 20.561 inwoners (1 januari 2010).[1] Tot 2001 was Elst een zelfstandige gemeente. Op 1 januari 2001 is de gemeente Elst gefuseerd met de gemeenten Valburg en Heteren tot de gemeente Overbetuwe.

Etymologie

Het oudste document waarin de naam van Elst wordt vermeld stamt uit 726. Hierin wordt de plaats Heliste genoemd. Algemeen wordt ervanuit gegaan dat deze naam van het Germaanse *alhistja komt wat "heidens heiligdom" betekende of een afleiding is van *alha, wat als "woonplaats" kan worden omschreven.[2][3] De naam Heliste raakte verbasterd tot onder meer Elistha en uiteindelijk Elst.

Geschiedenis

Uit de Romeinse tijd zijn verschillende Romeinse bouwwerken aangetroffen. Fundamenten van twee Romeinse tempels c.q. een hoofdheiligdom van de Bataven zijn aan het licht gekomen onder de Grote of St. Maartenskerk, toen deze in 1944 door het oorlogsgeweld van de Slag om Arnhem werd vernield. Deze tempels behoren tot de grootste die ten noorden van de Alpen zijn gevonden. Voor de plaatsing van de eerste stenen tempel was de plek al als cultusplaats in gebruik.[4] Naast deze twee tempels is er in 2004 een derde Romeinse tempel aangetroffen bij de bouw van de nieuwbouwwijk Westeraam. Ook is er onder het huidige pand van de ABN AMRO een Romeins badhuis gevonden. Nog in 2010 werd bij graafwerkzaamheden een kwart van een prehistorische kano aangetroffen uit 400 tot 200 voor Christus.[5]

De oude Romeinse tempels en de huidige Grote of St. Maartenskerk liggen op een heuveltje, gelegen op de splitsing van twee oude rivierarmen van de Rijn. In Elst was het in 1976 groot feest toen het dorp officieel 1250 jaar bestond.

Werenfridus

Elst is het patroonheiligdom van Sint Werenfried van Elst, beter bekend als Werenfridus. In het dorp bevinden zich dan ook verschillende gebouwen, een plein en een vereniging die naar hem vernoemd zijn. Zo heette de N.H. Grote of St. Maartenskerk voorheen St. Werenfriduskerk. Verder is er de R.K. St. Werenfriduskerk uit 1951, die ontworpen is door architect G.M. Leeuwenberg. Deze kerk behoorde tot 2010 tot de St. Werenfridusparochie. Na samenvoeging van acht parochies in de Over-Betuwe is deze opgegaan in de St. Benedictusparochie. De Elster katholieken worden nu binnen deze nieuwe parochie als de Geloofsgemeenschap St. Werenfridus aangeduid. Ook de R.K. Basisschool Sunte Werfert (verbastering van Sint Werenfridus) en het Werenfriedplein aan de Dorpsstraat zijn naar de Heilige Werenfridus genoemd. Ook heet de plaatselijke scoutinggroep naar deze heilige; Sint Werenfridusgroep Scouting Elst[6] en ook heeft deze de nalatenschap van Sint Werenfridus in haar logo opgenomen. Eeuwenlang was het lichaam van Sint Werenfridus begraven onder de Grote of St. Maartenskerk. In de loop der eeuwen is het lichaam van de heilige weggeroofd. Een sarcofaag is te zien in een klein museum in en onder de kerk, maar behoorde waarschijnlijk niet toe aan Werenfried. In het museum zijn ook de resten van de twee Romeinse tempels te bezichtigen, alsmede de crypte welke in de tiende eeuw door bisschop Balderik werd gebouwd voor de relikwieën van Werenfried. Het motto van dit kerkmuseum is dan ook '2000 jaar religie'.

Bezienswaardigheden

In Elst is het Burgemeester Galamapark te vinden, genoemd naar de laatste burgemeester van de gemeente Elst, die een groot boomliefhebber was. Ook is er in Elst het museum in en onder de Grote Kerk.

Verkeer en vervoer

Elst ligt tussen Arnhem en Nijmegen en is bereikbaar via de A15 en A325. Ook is er een station met een directe trein- en busverbinding naar eerdergenoemde steden. Omdat het dorp tussen Arnhem en Nijmegen in ligt, is het erg populair als woonplaats voor forensen. Mede daarom groeit Elst hard. Al vanaf 2004 wordt er gebouwd aan de wijk Westeraam, waardoor Elst er uiteindelijk 2500 woningen bij krijgt. Ook ten zuiden van het dorp verrijst een nieuwbouwwijk, Vinkenhof. Ook is er een nieuwe rondweg om het centrum aangelegd, die gedeeltelijk bestaat uit eerder aangelegde wegen in het dorp.

Industrie

Nabij het treinstation is sinds 1958 een Nederlandse vestiging van de Amerikaanse voedingsmiddelenfabrikant Heinz te vinden. Dit is de grootste productievestiging buiten de Verenigde Staten.[7] In het verleden was er ook een grote vestiging van de levensmiddelenfabrikant Nestle, hier werden van 1966 tot 2007 onder meer Nuts en Bros chocoladerepen geproduceerd.

Sport

In Elst zijn veel sportverenigingen. Een aantal van deze zijn geconcentreerd op sportpark "De Pas" en sportcentrum "De Helster". Elst kent onder andere de volgende sportverenigingen:

Geboren

Trivia

  • Het document met de oudste naamsvermelding van Elst (Heliste) werd gevonden in het Duitse Zülpich. Sindsdien hebben de beide plaatsen een nauwe band. De namen Heliste en Elistha zijn heden terug te vinden in een gymvereniging, voetbalvereniging en appartementencomplex.

Zie ook

Externe link

[bron?]

  1. ↑ a b www.overbetuwe.nl
  2. ↑ M. Gysseling (1960), Toponymisch Woordenboek van België, Nederland, Luxemburg, Noord-Frankrijk en West-Duitsland (vóór 1226), blz. 314, George Michiels N.V., Tongeren
  3. ↑ G. van Berkel en K. Samplonius (3de druk 2006), Nederlandse plaatsnamen, herkomst en historie, blz. 125, Het Spectrum, ISBN 9789027420978
  4. ↑ T. Derks (2002), De tempels van Elst, Archeologisch Instituut Vrije universiteit, Amsterdam, brochure nr. 9, oktober 2002 (pdf-file 1mb)
  5. ↑ Omroep Gelderland (2010), Prehistorische boomkano gevonden (omroepgelderland.nl)
  6. ↑ Scouting Elst
  7. ↑ http://www.heinz.nl/Default.aspx?pid=6 Heinz Website
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Elst_(Gelderland)&oldid=21831083"