Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Schoterland

Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Schoterland geeft een overzicht van verkiezingen voor de Nederlandse Tweede Kamer in het kiesdistrict Schoterland in de periode 1888-1918.^[1]

Het kiesdistrict Schoterland werd ingesteld na de grondwetsherziening van 1887. Tot het kiesdistrict behoorden de volgende gemeenten: Aengwirden, Haskerland, Opsterland, Schoterland en Utingeradeel.

Het kiesdistrict Schoterland vaardigde in deze periode per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer.

Legenda

cursief: in de eerste verkiezingsronde geëindigd op de eerste of tweede plaats, en geplaatst voor de tweede ronde;
vet: gekozen als lid van de Tweede Kamer.

6 maart 1888[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.^[2]

	6 maart	20 maart^[3]
Kiesgerechtigden	2.959	2.959
Opkomst	2.445	2.221
Geldige stemmen	2.435	2.203
Blanco stemmen	8	16
Kandidaten
F. Domela Nieuwenhuis	769	1.167
B.H. Heldt^[4]	1.062	1.036
L.W. de Vries	587

9 juni 1891[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	9 juni	23 juni^[3]
Kiesgerechtigden	2.861	2.861
Opkomst	2.261	2.084
Geldige stemmen	2.238	2.033
Blanco stemmen	18	38
Kandidaten
M.W.F. Treub	607	1.114
F. Domela Nieuwenhuis^[5]	748	919
U.H. Huber	587
J.C. van den Berg	294

9 juli 1891[bewerken | brontekst bewerken]

Willem Treub, gekozen bij de verkiezingen van 23 juni 1891, nam zijn benoeming niet aan, als gevolg waarvan in Schoterland een naverkiezing gehouden werd.

	9 juli	21 juli^[3]
Kiesgerechtigden	2.861	2.861
Opkomst	1.800	2.199
Geldige stemmen	1.788	2.168
Blanco stemmen	11	21
Kandidaten
H. Pyttersen	800	1.106
P. van Vliet	771	1.062
F. Domela Nieuwenhuis^[5]	215

10 april 1894[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.

	10 april
Kiesgerechtigden	2.832
Opkomst	983
Geldige stemmen	933
Blanco stemmen	45
Kandidaten
H. Pyttersen^[5]	834
G.L. van der Zwaag	76

15 juni 1897[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	15 juni	25 juni^[3]
Kiesgerechtigden	5.584	5.584
Opkomst	3.495	3.631
Geldige stemmen	3.433	3.592
Blanco stemmen	62	39
Kandidaten
G.L. van der Zwaag	1.344	1.941
H. Pyttersen^[5]	994	1.651
A. Kuyper	861
H. Verkouteren	234

14 juni 1901[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	14 juni	27 juni^[3]
Kiesgerechtigden	5.184	5.184
Opkomst	3.725	3.650
Geldige stemmen	3.650	3.617
Blanco stemmen	75	33
Kandidaten
G.L. van der Zwaag^[5]	1.704	2.168
J. Schokking	1.012	1.449
J.P. Engelman	934

16 juni 1905[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	16 juni	28 juni^[3]
Kiesgerechtigden	6.365	6.365
Opkomst	4.817	5.009
Geldige stemmen	4.757	4.965
Blanco stemmen	60	44
Kandidaten
G.L. van der Zwaag^[5]	2.085	3.172
J. Huizinga	1.342	1.793
C.V. Gerritsen	1.330

11 juni 1909[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	11 juni	23 juni^[3]
Kiesgerechtigden	6.707	6.707
Opkomst	4.833	4.701
Geldige stemmen	4.816	4.690
Blanco stemmen	17	11
Kandidaten
T.H. de Meester	1.547	2.565
J.A. Bergmeyer	1.756	2.125
J. Ankerman	1.513

3 augustus 1909[bewerken | brontekst bewerken]

Theo de Meester was bij de verkiezingen van 11 en 23 juni 1909 gekozen in twee kiesdistricten, Den Helder en Schoterland. Hij opteerde voor Den Helder, als gevolg waarvan in Schoterland een naverkiezing gehouden werd.

	3 augustus
Kiesgerechtigden	6.707
Opkomst	4.695
Geldige stemmen	4.686
Blanco stemmen	9
Kandidaten
J. Limburg	2.467
J.A. Bergmeyer	2.219

17 juni 1913[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	17 juni	25 juni^[3]
Kiesgerechtigden	7.812	7.812
Opkomst	6.100	5.476
Geldige stemmen	6.055	5.446
Blanco stemmen	45	30
Kandidaten
M. Mendels	2.859	3.200
J. Limburg^[5]	1.733	2.246
C. Smeenk	1.463

15 juni 1917[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	15 juni
Kiesgerechtigden	8.751
Opkomst	2.746
Geldige stemmen	2.711
Blanco stemmen	35
Kandidaten
M. Mendels^[5]	2.135
H.J. Rijsewijk	576

Opheffing[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezing van 1917 was de laatste verkiezing voor het kiesdistrict Schoterland. In 1918 werd voor verkiezingen voor de Tweede Kamer overgegaan op een systeem van evenredige vertegenwoordiging met kandidatenlijsten van politieke partijen.

Bronnen

Tweede Kamerverkiezingen kiesdistrict Schoterland op www.verkiezingsuitslagen.nl
Verkiezingen Tweede Kamer 1848-1918 op huygens.knaw.nl

Noten

↑ De verkiezingen in 1888 waren de eerste verkiezingen waarbij een Tweede Kamer van 100 leden gekozen werd; de verkiezingen in 1918 waren na de opheffing van de kiesdistricten de eerste verkiezingen waarbij de uitslag bepaald werd op grond van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.
↑ Bij de grondwetsherziening van 1887 was het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van een variabel aantal, afhankelijk van de bevolkingsomvang, naar een vast aantal van 100. Tegelijkertijd werd het aantal kiesdistricten uitgebreid.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Omdat geen van de kandidaten in de eerste ronde de absolute meerderheid van de uitgebrachte geldige stemmen behaalde, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.
↑ Heldt was aftredend Tweede Kamerlid voor Sneek, waarvan het kiesdistrict Schoterland in 1888 een afsplitsing was.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Schoterland.

[1] De verkiezingen in 1888 waren de eerste verkiezingen waarbij een Tweede Kamer van 100 leden gekozen werd; de verkiezingen in 1918 waren na de opheffing van de kiesdistricten de eerste verkiezingen waarbij de uitslag bepaald werd op grond van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.

[2] Bij de grondwetsherziening van 1887 was het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van een variabel aantal, afhankelijk van de bevolkingsomvang, naar een vast aantal van 100. Tegelijkertijd werd het aantal kiesdistricten uitgebreid.

[tweede_ronde-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Omdat geen van de kandidaten in de eerste ronde de absolute meerderheid van de uitgebrachte geldige stemmen behaalde, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.

[4] Heldt was aftredend Tweede Kamerlid voor Sneek, waarvan het kiesdistrict Schoterland in 1888 een afsplitsing was.

[zittend-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Schoterland.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]