Wikipedia:Auteursrechtencafé/Archief/2011-10

Discussie over auteursrechten in de kroeg

Op Wikipedia:De kroeg#Voorstellen aanpassing auteursrecht wetgeving is een discussie gestart. De voorstellen worden in Gebruiker:Smiley.toerist/Wensenlijst voor aanpassingen aan de Belgische auteurswet gezet. Smiley.toerist (overleg) 2 okt 2011 23:20 (CEST)

Over aanhalingstekens in citaten

Enkele maanden terug kreeg ik mijn OP dit bericht, waarin aan deze eerdere bewerking van mij werd gerefereerd. De aanhalingstekens tussen het citaat (De Industriële Revolutie in Engeland was zonder enige twijfel een van de belangrijkste cesuren in de wereldgeschiedenis) had ik in eerste instantie verwijderd, omdat ik ze lelijk vond uitzien in de inleiding en het idee had dat uit het feit dat er meteen na de zin een voetnoot volgde toch duidelijk genoeg was dat het hier gereproduceerde tekst betrof. Om iedere schijn van copyvio te mijden, had ik bovendien het woord "is" veranderd in "was", zodat de zin aansloot bij de rest van de tekst. Ik had hiermee dus eigenlijk gewoon letterlijk geciteerde tekst willen omvormen tot niet-letterlijk geciteerde tekst.

Het commentaar dat hierop volgt is (ik citeer letterlijk): Het verwijderen van de aanhalingstekens bij deze verbatim geciteerde zin staat gelijk aan schending van het auteursrecht. Bovendien wijzigde u een woord in het citaat, hetgeen ook als onfatsoenlijk geldt. Bij recidive zal ik een verzoek doen tot blokkade..

Mijn vraag: is het - zoals hier wordt gesuggereerd - vanwege het auteursrecht idd. niet toegestaan om citaten in lopende teksten zodanig aan te passen dat ze bij de rest van de tekst aansluiten, waarbij je de bron waaruit het oorspronkelijke citaat afkomstig is wel laat staan? Is het daarbij zelfs mogelijk dat dit zo'n zwaar vergrijp is dat hier een blokkade op staat? Let wel op dat ik het wijzigen van het woord "is" in "was" juist ook deed onwille van het feit dat het door mijn andere wijziging niet meer duidelijk was dat het een letterlijk overgenomen zin betrof, en de zin daarom even moest worden "ontletterlijkt" (ik weet er zo even geen beter woord voor, alhoewel je het natuurlijk zou kunnen herformuleren als "van zijn letterlijkheid ontdaan"). De Wikischim (overleg) 10 okt 2011 18:28 (CEST)

Beste Wikischim, in verband met het auteursrecht dient een citaat inderdaad als citaat herkenbaar te zijn, anders is er sprake van plagiaat. Een van de middelen om een citaat als zodanig herkenbaar te maken is het plaatsen van aanhalingstekens. Deze dienen dus niet verwijderd te worden, aangezien dan het citaat niet meer als zodanig herkenbaar is.

Wanneer er sprake is van een citaat is het uiteraard niet toegestaan om de tekst daarvan aan te passen. Gebeurt dit wel dan laat men de aangehaalde auteur iets anders schrijven dan deze in werkelijkheid geschreven heeft. Wat wel mogelijk is, is om bij het lopend maken van de tekst aan te geven dat men deze aangepast heeft, bijv. door met puntjes tussen haakjes aan te geven dat tekst verwijderd is (...) of door met vierkante haken [] aan te geven dat er tekst is toegevoegd. In dit geval: "De Industriële Revolutie in Engeland (...) [was] zonder enige twijfel een van de belangrijkste cesuren in de wereldgeschiedenis." Ook kan het woord dat men vervangen wil uit het citaat gehaald worden: "De Industriële Revolutie in Engeland" was "zonder enige twijfel een van de belangrijkste cesuren in de wereldgeschiedenis." Beide opties ogen echter weinig fraai. Met vriendelijke groet, Gasthuis(consultatiebureau) 10 okt 2011 21:07 (CEST).

Na bwc. Het citaatrecht vereist volgens mij wel, dat als je een citaat gebruikt, deze als zodanig wel herkenbaar dient te zijn in de tekst. Daarvoor dienen die aanhalingstekens. Als je die weghaalt, en de bron laat staan, dan wek je (automatisch) de indruk dat je de tekst zelf hebt geschreven. En dat kan dan volgens het citaatrecht niet.

Nu kan ik me voorstellen, dat je die aanhalingstekens, of eigenlijk gewoon zo'n letterlijk citaat, in de intro niet ziet zitten. In dit geval had je beter de hele zin kunnen herschrijven. Een link naar Cesuur (geschiedenis) zou ook niet misstaan, voor de leek.

Ik zie overigens, dat in de huidige versie de aanhalingstekens nog steeds ontbreken. Nu gaat het ook om 1 zin met 16 woorden, en dat zou je als mogelijk copyvio kunnen bestempelen, afhankelijk van waar je de lat legt. Bij AJW waren het laatst meen ik 3 regels, die hem heel zwaar waren aangerekend. Bij BoH probeerde ik hem 1 regel zwaar aan te rekenen, maar daar had niemand oren naar.

Je kan niet de schijn van copyvio vermijden door het woord "is" te veranderen in "was". In dat geval is de resterende zin nog steeds afgeleid werk. Die wijziging maakt de tekst niet "onfatsoenlijk", maar maakt de tekst van "letterlijk citaat" tot "afgeleid werk". Dat is niet zozeer ontfatsoenlijk, maar het weghalen van aanhalingstekens wel. -- Mdd (overleg) 10 okt 2011 21:21 (CEST)

Ik heb de zin bij deze aangepast, n.a.v de tip van Gasthuis. Volgens mij is de inleiding als geheel nu nog iets meer samenhangend. De Wikischim (overleg) 10 okt 2011 21:33 (CEST)

Licentierechten in kranten en tijdschriften

Het is mij niet duidelijk hoe de licentierechten geregeld zijn in kranten en tijdschriften. Dit is een gezamenlijk werk van veel mensen. Als er geen naamvermelding van de schrijver en/of fotograaf onder een artikel of foto staat, denk ik dat deze licentierechten afgestaan zijn aan de uitgever. Waar ik meer twijfel bij heb is bij artikelen die ondertekend zijn. En schrijver (journalist) die in loondienst is van de krant staat volgens mij zijn individuele rechten af. Maar hoe zit dat met freelance- en gastschrijvers? Bij een boek houdt de schrijver zijn rechten, ook de 70 jaar voor zijn erfgenamen na zijn dood. (Als er exclusiviteit in het publicatiecontract staat, moet volgens mij de uitgever ook toestemming geven voor vrij geven van de rechten) Mijn concrete vraag is wat kan men zonder problemen gebruiken van een tijdschrift/krant 70 jaar na publicatie? Licentierechten van rechtspersonen verdwijnen bijna nooit daar bij opheffing de rechten meegaan naar de opvolgers(bedrijven) en/of inboedel.

Kan iemand licht in de duisternis scheppen?Smiley.toerist (overleg) 11 okt 2011 20:04 (CEST)

Je moet bedenken dat er in het auteursrecht onderscheid wordt gemaakt tussen de 'maker' en de 'auteursrechtenhouder'. Een persoon kan het auteursrecht op een werk afstaan, maar blijft dan nog steeds de maker (met een beperkt aantal persoonlijkheidsrechten). Je maakt hierbij terecht onderscheid tussen journalisten in loondienst en freelancers. Werk van een journalist in loondienst geldt als werk gemaakt door de opdrachtgever (wat bij een krant vrijwel altijd een rechtspersoon zal zijn), tenzij expliciet anders is overeengekomen. Bij freelancers is de freelancer zelf de maker. Of die rechten zijn overgegedragen aan de krant of het tijdschrift (gebeurt soms, maar niet altijd) doet daarbij niet ter zake: De auteursrechtenhouder verandert, maar de maker blijft gelijk, en het is de overlijdensdatum van de maker die bepaalt wanneer het auteursrecht vervalt. De zekere manier van werken lijkt me dan ook om alleen niet-ondertekende artikelen uit kranten en tijdschriften als auteursrechtenvrij na 70 jaar te beschouwen. - André Engels (overleg) Hulp gewenst? Neem een coach! 20 okt 2011 12:10 (CEST)

Dit is exact de reden waarom het regionaal archief Leiden geen krantenafbeeldingen meer toont die nog geen 70 jaar geleden gemaakt zijn. Als je hier een zoekterm invult (ik noem maar iets "kinderopvang") dan krijg je de volgende mededeling: "Wegens auteursrechtbeperkingen niet beschikbaar. In verband met een claim door de stichting LIRA mogen we geen krantenafbeeldingen meer tonen jonger dan 70 jaar. Het spijt ons bijzonder dat we hiertoe hebben moeten besluiten.Op de studiezaal is het wel mogelijk om deze kranten digitaal in te zien." De Koninklijke Bibliotheek ontsluit echter ook kranten uit de periode na 1940 op basis van met de desbetreffende kranten gemaakte afspraken. Zie voor een overzicht Historische kranten Online beschikbaar: (Chronologisch op 'beschikbaar') opgemaakt op 9 september 2011 Gouwenaar (overleg) 20 okt 2011 22:03 (CEST)

Ook 'werk in opdracht' is lastig: het gebeurt niet gauw dat de opdrachtgever ook als de maker wordt aangemerkt, daarvoor moet de opdrachtgever behoorlijk expliciete instructies geven aan degene die het werk doet. Belangrijker lijkt hier dat het werk niet ondertekend is. Paul B (overleg) 20 okt 2011 23:02 (CEST)

Bij werk in opdracht heb je gelijk, dan zit je bij artikel 6 van de Auteurswet. Maar als de feitelijk maker in dienst is bij de opdrachtgever, dan kom je op artikel 7 uit. En dat zegt dat als de taak van een werknemer bestaan uit het maken van 'bepaalde werken', de werkgever als maker van deze werken wordt gezien. Het artikel wordt meestal niet tot toepassing verklaard voor hoogleraren en andere medewerkers aan de universiteit, omdat zij een zeer hoge mate van vrijheid hebben in welke werken ze maken, en slechts gebonden zijn tot het "doen van onderzoek op het gebied van XXX", en dat dat onvoldoende is om de werken 'bepaald' te maken, maar voor een journalist in loondienst geldt die uitzondering niet. - André Engels (overleg) Hulp gewenst? Neem een coach! 21 okt 2011 15:01 (CEST)

Hoe zit het met Franse wetgeving? Ik heb een artikel van de ingenieur H. Parodi (overleden 5 oktober 1968) in het tijdschrift "La science et la vie" van maart 1932.Smiley.toerist (overleg) 27 okt 2011 11:54 (CEST)