Wikipedia:De kroeg/Archief/20190127

Bibliografie, betekenis en gebruik

Bij de beoordeling van een recent lemma stuitte ik op een onderdeel dat "bibliografie" heette. Bedoeld werd werken over het onderwerp, in dit geval een persoon. Ik vond dat verwarrend, omdat er ook kopjes literatuur, bronnen en refenties bestaan. Het was te meer verwarrend opdat vrijwel het hele lemma van een website was overgenomen, en ik geen idee had of de in de bibliografie genoemde werken door de Wikipedia-auteur gelezen waren. Ik zou de term bibliografie hier liever niet gebruiken. Elders wordt de term bibliografie gebruikt als aanduiding van geschriften van de in het lemma behandelde persoon. Het lemma bibliografie lijkt beide betekenissen open te laten: geschriften van en geschriften over een auteur. Juist in verband met belang van bronvermelding, pleit ik ervoor op Wikipedia duidelijk te zijn, ofwel bibliografie in slechts een betekenis te gebruiken, of te kiezen voor andere termen, zoals publicaties van.. en publicatie over... Andere meningen? mvgHenriDuvent 12 jan 2019 22:02 (CET)

Het kan inderdaad verwarrend werken. In ieder geval dient duidelijk gemaakt te worden in het lemma of het al dan niet geraadpleegde literatuur betreft. Zelf kies ik ervoor om de door mij geraadpleegde literatuur apart te benoemen. De bibliografie kan imo zowel werken van als over de geschreven persoon bevatten, die niet allemaal geraadpleegd behoeven te zijn. Maar over het onderscheid tussen de wel en niet geraadpleegde literatuur mag geen enkel misverstand bestaan. De lezer moet er op kunnen vertrouwen, dat de als geraadpleegd gelabelde literatuur ook daadwerkelijk door de schrijver die dit heeft toegevoegd aan het artikel, geraadpleegd is. Vanzelfsprekend dienen ook alle bronnen die bij het artikel vermeld worden allemaal daadwerkelijk door de schrijver zijn geraadpleegd. Ik zie nog wel eens artikelen op Wikipedia verschijnen waarvan zonneklaar is dat de schrijver de bronnen heft overgenomen, zonder die zelf te raadplegen. Gouwenaar (overleg) 13 jan 2019 21:10 (CET)

Me voor een deel baserend op de indeling die de DBNL maakt in haar schrijverslemma's, zou ik adviseren om de kopjes Werken van [...], Secundaire literatuur over [...] en Geraadpleegde bronnen te gebruiken. Daarmee vermijd je het inderdaad soms wat dubbelzinnige kopje Bibliografie. Matroos Vos (overleg) 13 jan 2019 21:36 (CET)

Dank beiden, mij spreekt het voorstel van Matroos Vos aan. hg HenriDuvent 14 jan 2019 01:21 (CET)

WP:NL stelt literatuur/bronnen/referenties aan elkaar gelijk. Zo is te lezen op de pagina Wikipedia:Bronvermelding: "Onderaan een artikel zal vaak een lijst staan (bibliografie/literatuur/lijst van geraadpleegde bronnen) die inzichtelijk maakt waar de inhoud van een artikel aan is ontleend." Hier wordt de indruk gewekt dat alles onder een kopje bibliografie, literatuur of bronnen tot de 'gebruikte bronnen' behoort. Dat hoeft natuurlijk niet het geval te zijn. Op WP:NL volgen we in principe de Taalunie. Die stelt dat 'bibliografie' een overzicht is van alle (of de voornaamste) publicaties die bij het onderwerp van de tekst aansluiten'. Over 'Geraadpleegde literatuur' schrijft de Taalunie: 'Een overzicht van alle publicaties die geraadpleegd zijn bij het schrijven van de tekst. De geraadpleegde publicaties worden niet allemaal in de tekst zelf vermeld.' En dan spreken ze nog over 'Aangehaalde literatuur': 'Een overzicht van alle publicaties die in de tekst genoemd worden'. Ik stel voor de pagina Wikipedia:Bronvermelding aan te passen. Zie voor de informatie van de Taalunie hier. mvg. HT (overleg) 14 jan 2019 14:00 (CET)

Alhoewel de Taalunie daar zeker zinnige dingen zegt, zou ik haar op dit gebied toch niet per se tot onze enige leidsvrouwe willen nemen. Het kan geen kwaad om ons wat breder te oriënteren en te kijken hoe er in wetenschappelijke publicaties, de DBNL, het Algemeen letterkundig lexicon enz. enz. met deze termen wordt omgesprongen, om dat vervolgens te vertalen naar de handigste en minst verwarrende terminologie voor Wikipedia. De term 'Geraadpleegde literatuur' had ik overigens ook al overwogen, maar 'Geraadpleegde bronnen' lijkt me toch beter, omdat een dergelijk kopje wat algemener is, en dus ook ruimte biedt voor bijvoorbeeld een gedegen tv-documentaire. Matroos Vos (overleg) 14 jan 2019 15:41 (CET)

Geen enkel bezwaar om af te wijken van de Taalunie. Was er zelf ook niet zo tevreden over. Zelf geef ik liever i.p.v. 'Literatuur' of 'Geraadpleegde literatuur' de voorkeur aan 'Gebruikte literatuur'. Het komt namelijk veel te vaak voor dat in de lijst 'Literatuur' werken staan die niet gebruikt zijn. Vaak gaat het dan om gloednieuwe uitgaven. Bij een omschrijving als 'Gebruikte literatuur' moet het iedereen duidelijk zijn dat de publicatie daadwerkelijk voor het lemma gebruikt is. Bij 'geraadpleegde' hoeft dat voor sommigen mogelijk niet per se het geval te zijn. Of gewoon standaard vervangen door 'Bronnen', wat voor mij nóg beter is. Voor 'Bibliografie' kan ook 'Verder lezen' gebruikt worden, in het geval van werken anders dan die van de hoofdpersoon en niet gebruikt in het lemma. Dan is ook daar geen onduidelijkheid over. In elk geval lijkt het mij handig om één standaard te gaan gebruiken. mvg. HT (overleg) 14 jan 2019 15:52 (CET)

De term 'Bronnen' is volgens mij net niet duidelijk genoeg, en vandaar dat ik, om nu juist elk misverstand te voorkomen, de term 'Geraadpleegde bronnen' zou prefereren. Het betekenisverschil dat jij ziet tussen 'Geraadpleegde literatuur' en 'Gebruikte literatuur' begrijp ik eigenlijk niet goed. Misschien kun je dat nog nader toelichten? Voor mij betekenen beide termen hetzelfde, en dan vind ik – maar dat is natuurlijk een kwestie van persoonlijke smaak – 'Geraadpleegde literatuur' beter klinken. Met dien verstande dat ik er dus nog liever 'Geraadpleegde bronnen' van zou maken, omdat 'bronnen' een net wat bredere lading dekt dan 'literatuur'. De term 'literatuur' kan bovendien, net als de term 'bibliografie', weer tot misverstanden leiden – je kunt er immers zowel literaire pennenvruchten als vakliteratuur mee bedoelen. Matroos Vos (overleg) 14 jan 2019 17:47 (CET)

Je hebt helemaal gelijk dat 'Geraadpleegde literatuur' en 'Gebruikte literatuur' hetzelfde betekenen en dat het eerst beter bekt. Daarentegen zie ik dan weer geen verschil tussen 'Geraadpleegde bronnen' en 'bronnen' en lijkt mij het laatste duidelijk genoeg, maar ik ga er geen halszaak van maken. Als het voor elke lezer maar duidelijk is. HT (overleg) 15 jan 2019 17:21 (CET)

En jij hebt op jouw beurt inderdaad helemaal gelijk dat een kopje 'Bronnen' eigenlijk duidelijk genoeg zou moeten zijn. Maar omdat we helaas ook te maken hebben met medewerkers die eigenlijk al nauwelijks weten hoe je verantwoord met je bronnen omgaat, en die dus ook moeite hebben om het verschil te zien tussen een lijst met echt door henzelf geraadpleegde bronnen en een lijst met literatuur die slechts ter verdere lezing aanbevolen wordt, leek me een kopje 'Geraadpleegde bronnen' toch geen overbodige luxe. Ik ben overigens ook benieuwd hoe de rest van de collega's denkt over de indeling die ik in mijn eerste bijdrage hierboven heb voorgesteld. Matroos Vos (overleg) 15 jan 2019 18:41 (CET)

Nogmaals: goed te zien dat er creatief meegedacht wordt. Ik steun het idee de pagina Wikipedia:Bronvermelding aan te passen., met de Matroos Vos aangedragen driedeling, dus 'werken van...', 'geraadpleegde bronnen' en een derde categorie, getiteld: 'overige literatuur' of 'secundaire literatuur over.., mvg HenriDuvent 19 jan 2019 17:05 (CET)

ik heb op de bewuste pagina iets toegevoegd, lijkt dat wat? mvgHenriDuvent 19 jan 2019 22:37 (CET)

Ymnes heeft het meteen verwijderd, zie nu bijbehorende overlegpagina, HenriDuvent 20 jan 2019 09:59 (CET)