Wikipedia:Etalage/Archief/Groot-Polenopstand

Archivering Review Groot-Poolse opstand 25 september 2019

Ik verbaas me de laatste tijd dat er op NL-wikipedia zo weinig NL-versies zijn van belangrijke historische gebeurtenissen. Daarom ben ik aan het werk geweest en dit is het resultaat. Ik heb geprobeerd om het artikel zo dynamisch mogelijk te maken. Of ik daar in geslaagd ben laat ik het in het midden. Dat is niet aan mij om te concluderen. Ik ben benieuwd of hier nog het een en andere op aan te merken valt. Ook ben ik benieuwd of dit artikel in theorie in aanmerking zou kunnen komen voor een etalageplaats. Merci. KajMetz (overleg) 25 mrt 2019 12:40 (CET)

Wat mij meteen opvalt zijn de vele citaten. Dit is wel leuk om een keer te lezen, maar het zijn er zo veel dat het misschien een beetje te veel van het goede is. Dat is misschien nefast voor hoe het artikel eruitziet. Dat is overigens enkel mijn mening. Iemand anders (jij bijvoorbeeld) kan daar anders over denken. Verder zou ik de inleiding ietwat uitbreiden, want die is nu wel heel kort, en er staat niets vermeld over de uitkomst van de opstand. Voor de rest vind ik dat het er een heel mooi artikel uitziet en ik vind het goed dat er meer geschiedenisartikelen op de Nederlandse Wikipedia komen! Leonidas1206 (overleg) 25 mrt 2019 17:15 (CET)

Bedankt Leonidas voor de tips en het compliment! Het gekke is dat ik bij heel veel artikelen juist citaten mis. Het geeft een extra kijkje in de geschiedenis en maakt een dergelijk artikel menselijker. Persoonlijk ben ik wel een fan van dat 'kijk-doos effect'. Dat doet niet af aan het feit dat je zeker een punt hebt. Ik denk dat zoiets te verhelpen is door er meer verhaal aan toe te voegen zodat de verhouding tekst-citaat meer in balans komt te staan? Ik ga er mee aan de slag. Nogmaals bedankt. KajMetz (overleg) 26 mrt 2019 00:31 (CET)

Zelf schrijf ik met enige regelmaat over niet-Nederlandse geschiedenis onderwerpen. Citaten vind ik persoonlijk vooral nuttig als de geciteerde persoon ook een lemma op de NL Wikipedia heeft of krijgt. Dat je na kan gaan wie de bron was. oSeveno (overleg) 29 mrt 2019 18:12 (CET)

OSeveno Het lijkt me sowieso fijn om die personen op NL-wikipedia te krijgen. < Staat in de agenda. KajMetz (overleg) 31 mrt 2019 14:06 (CEST)

Beste KajMetz, Het artikel is naar mijn mening nog niet rijp voor de Etalage. Het bevat veel taal- en stijlfouten, maar dat is niet het ergste: die zijn met enige inspanning tijdens de Review te repareren. Wat veel moeilijker valt te corrigeren is dat het artikel voor lezers die de Poolse achtergrond niet kennen erg criptisch is. Er staan wel blauwe verwijzingen in die klaarheid kunnen brengen, maar die zijn bedoeld voor lezers die de diepte in willen. Ook zonder ze aan te klikken moet het artikel begrijpelijk zijn en dat is niet het geval. Bovendien is de opbouw niet altijd logisch en wordt vaak uitgeweid over aangelegenheden die niet direct met de kern van het artikel te maken hebben; zaken die de leesbaarheid nadelig beïnvloeden. Als het artikel in de huidige vorm genomineerd zou worden moet gevreesd worden voor serieuze kritiek met een afwijzing als gevolg.

Met mijn beperkte kennis van het onderwerp heb ik geprobeerd het hoofdstuk Achtergrond te herschrijven met inachtname van mijn kritiek. De citaten heb ik onaangeroerd gelaten, hoewel ze taalkundig wringen, met name het tweede.

Aan het eind van de 18e eeuw werden de gebieden die behoorden tot het Pools-Litouws Gemenebest onderling verdeeld door Rusland, Oostenrijk en Pruisen. Daarbij werd een deel van Groot-Polen ingelijfd bij Pruisen; vanaf 1815 onder de naam Posen. De bevolking van dat gebied was voor twee derde deel Pools en deze Polen waren vrijwel allen katholiek. Duitstaligen maakten een kwart van de populatie uit. Zij waren in meerderheid luthers-protestants. Joden vormden een kleine 10 procent van de inwoners. Zij leefden over het algemeen in steden, waar ze soms de grootse bevolkingsgroep waren.

Gedurende de 19e eeuw ontstonden etnische en culturele spanningen tussen de verschillende bevolkingsgroepen. Deze werden aangewakkerd door de germanisering die vanaf 1871 in het Duitse Keizerrijk werd doorgevoerd. Tijdens het bewind van Otto von Bismarck, die de Kulturkampf introduceerde, werden de spanningen manifest. Dit ging gepaard met toenemende gevoelens van nationalisme, imperialisme en chauvinisme binnen de Duitse samenleving. Aan de ene kant werd een nieuwe wereldorde geëist met de wens om een Duits koloniaal imperium te creëren. En aan de andere kant groeide het gevoel van vijandigheid tegenover andere etnische groepen binnen de Duitse staat.(ref name="Frankel")Frankel 2004, blz. 41(/ref) De Polen werden slachtoffer van systematische discriminatie en onderdrukking.(ref)Lucassen 2005, blz. 61(/ref) In de woorden van de schrijver Czubiński:

Tot 1870 maakten de Polen deel uit van een van de vele dynastieke Duitse staten. Met de eenwording werden zij een deel van de nationaal homogene Duitse staat en werden een nationale minderheid die door de meerderheid werd bevochten. Germanisatieprocessen zijn in die periode verder aangescherpt.(ref)Czubiński 1988, blz. 25(/ref)

De animositeit tegen de Polen werd vooral gevoed door de zogenoemde 'Hakatisten'. Deze groep werd in 1894 opgericht als de Deutscher Ostmarkenverein of H-K-TVerein, naar de eerste letters van de achternamen van de drie leiders: Ferdinand von Hansemann, Hermann Kennemann en Heinrich von Tiedemann. Vanuit Poolse hoek ontstond weerstand tegen de Hakatisten, die hun vijandigheid baseerden op ras en de Poolse cultuur wilden vernietigen.(ref name="PAP")PAP 1966, blz. 7(/ref) De toenemende discriminatie en onderdrukking vormden een voedingsbron voor het Poolse nationalisme.(ref name="kar")Karafilly 1998, blz. 237(/ref) De Polen die in het Duitse Rijk woonden, begonnen zich te organiseren om de germanisering het hoofd te bieden.(ref name="Feuchtwanger")Feuchtwanger 2001, blz. x(/ref) De druk van de Hakatisten leidde ertoe dat de middenklasse in Posen de plaats overnam van de Duitsgezinde aristocratie als de belangrijkste Poolse oppositiepartij en dat de Poolse Nationaal-Democratische Partij van Roman Dmowski en Wojciech Korfanty aan kracht won.(ref)Kitchen 2006, blz. 129-131(/ref)

Aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog liepen nationalistische sentimenten beide zijden hoog op. Liberale Poolse politici die op zoek waren naar een compromis met het Duitse Rijk werden als verraders gezien, terwijl Duitse politici die de agressieve retoriek aan beide zijden probeerden af te remmen aangevallen werden door de Hakatisten.(ref name="Feuchtwanger"/) De anti-Pruisische sentimenten vlamden kort voor het einde van de Eerste Wereldoorlog op.(ref name="kar"/) Op 11 oktober 1918 brachten Poolse organisaties in het Duitse Rijk een gezamenlijke verklaring uit tot steun van de Poolse onafhankelijkheid:(ref name="Zielin")Zieliński 1963, blz. 37-38(/ref)

Alleen de vereniging van alle delen van de natie die op Poolse bodem in één geheel is gevestigd, uitgerust met de volledigheid van de staatswet, kan een garantie vormen voor een permanente alliantie van naties. Op dit doorslaggevende moment voor onze toekomst wordt de natie overheerst door gedachte van een groot, samenhangend en solidair nationaal kamp op het gehele Poolse grondgebied in al zijn lagen. Wij, de Polen in het Pruisische kwartier, bevestigen deze overeenkomst en de samenhang met de handtekeningen van allen, zonder uitzondering, de bestaande Poolse partijen en de pers als woordvoerder van de publieke opinie.

Ik hoop dat mijn bewerking je kan helpen als je het artikel nog eens grondig naloopt, op weg naar een succesvolle nominatie. Met vriendelijke groet, Sylhouet _contact 25 jun 2019 15:04 (CEST)

Sylhouet Ik zal een serieuze blik werpen op bovenstaande inhoudelijke kritiek. Back to the drawing board it is. :) KajMetz (overleg) 25 jun 2019 16:30 (CEST)

In het Nederlands is het toch de “Groot-Polen opstand”? Shimmy (overleg) 2 jul 2019 20:11 (CEST) Zie [1]