Wikipedia:Taalcafé/Archief/202011

Juiste titel Biesbosch Museum Werkendam

Ik heb de indruk dat de huidige titel Biesbosch Museum Werkendam achterhaald is, en denk er over om deze te wijzigen. Het ligt ver buiten Werkendam. De titel is door een wikipediaan in 2007 gewijzigd in de huidige. De huidige organisatie gebruikt de titel Biesbosch MuseumEiland, zie website.
Is een modieuze titel met een hoofdletter in het midden van een woord (MuseumEiland) toegestaan op Wikipedia? Of moet het neutraler (Biesbosch Museumeiland) en is dit taalkundig wel correct; zou het Biesbosch Museumeiland of Biesboschmuseumeiland of heel neutraal Biesboschmuseum moeten zijn?
Graag advies, JoostB (overleg) 18 okt 2020 14:52 (CEST)

En het hoofdlettergebruik (Biesbosch Museumeiland of Biesbosch museumeiland)? JoostB (overleg) 18 okt 2020 15:01 (CEST)

Hoi JoostB, bij eigennamen gaat het donorprincipe vrijwel altijd boven de spellingswetten, hoe 'vreemd' ze ook worden geschreven. We veranderen ook niet eBay in Ebay, of dEUS in Deus, ook al zouden dat eigenlijk de 'juiste' schrijfwijzen zijn. Alleen aan het begin van een zin krijgen dat soort woorden de normale hoofdletter erbij, en wordt het dus EBay en DEUS, maar dat speelt bij de naam van het door jou genoemde museum geen rol. — Matroos Vos (overleg) 18 okt 2020 16:26 (CEST)

Bedankt voor het advies, inmiddels heb ik het gewijzigd in Biesbosch MuseumEiland. JoostB (overleg) 19 okt 2020 21:46 (CEST)

Een overeenkomstig geval is het TextielMuseum. De schrijfwijze staat bekend als CamelCase of CamelCaps. Er zijn nog wel 3×0715683Я̄3 varianten; sommige mensen zijn er ongelooflijk handig in, maar zelf heb ik de grootste moeite om te lezen wat ik net schreef — bertux 19 okt 2020 21:55 (CEST)

gewikidataficeerd

Soms moet je werkwoorden uitvinden. In de Wikidata kroeg sectie spoorboekjes File:Bergen op Zoom - Antwerpen 1933.jpg heb ik nu compleet gewikidataficeerd. Dit is een uitbreiding van gewikificeerd. Kan dit taalkundig nog door de beugel?Smiley.toerist (overleg) 24 okt 2020 12:08 (CEST)

Waarom niet? In het Engels is het 'to wikidata(-)fy'. Ecritures (overleg) 24 okt 2020 12:47 (CEST)

Poppelse janhagel of Janhagel?

De titel is ooit gewijzigd van Poppelse Janhagel naar Poppelse janhagel, maar de inhoud niet. Wat is hier de beste schrijfwijze? Encycloon (overleg) 27 okt 2020 18:55 (CET)

Het schijnt trouwens ook in de Van Dale te staan, misschien kan iemand dat nog even controleren. Encycloon (overleg) 27 okt 2020 18:55 (CET)

In de Dikke Van Dale (en trouwens ook in het Groene Boekje) wordt janhagel ("soort van brosse koek, in de vorm van dunne rechthoekige plakjes bedekt met kleine suikerbolletjes (‘hagel’)") met een kleine letter geschreven. De combinatie Poppelse janhagel staat niet in de Dikke (noch in het Groene Boekje), maar het lijkt me dat dat met slechts één hoofdletter wordt gespeld, net als Deventer koek en Limburgse vlaai. Hongerige groet, Matroos Vos (overleg) 27 okt 2020 19:20 (CET)

Bedankt! Ik heb het inmiddels gewijzigd. Encycloon (overleg) 27 okt 2020 19:33 (CET)

Mondneus-

Het lijkt me dat Mondneusmasker en Mondneusbescherming tijdens de coronapandemie in verzorgd Nederlands een streepje tussen "mond" en "neus" moeten krijgen, zoals hand-oogcoördinatie, neus-keelholte e.d. (hoewel niet 100% vergelijkbaar). ErikvanB (overleg) 27 okt 2020 22:38 (CET)

VRT Taal en Ton den Boon blijken het daarmee eens, en volgens deze site (waarvan de gezaghebbendheid mij onduidelijk is) ook het Groene Boekje. Encycloon (overleg) 27 okt 2020 22:50 (CET)

Zie ook voor een verdere uitleg een tweet van de redacteur van Pinkhof Geneeskundig woordenboek. Wimpus (overleg) 27 okt 2020 23:33 (CET)

Perfect.  Uitgevoerd. Dank jullie hartelijk. ErikvanB (overleg) 28 okt 2020 00:21 (CET)

De algemene regel is hier in de 'Leidraad' van het Groene Boekje te vinden: "Het koppelteken gebruiken we ook in samenstellingen waarin het rechterdeel verbonden wordt met twee of meer elementen die met elkaar gelijkwaardig zijn", met als voorbeelden zwart-witfoto en woon-werkverkeer. Mond-neusmasker zelf staat (nog) niet in het Groene Boekje, maar het Witte Boekje heeft zich al wel helemaal aangepast aan het nieuwe normaal. En sinds augustus dit jaar staat mond-neusmasker ook in de Dikke Van Dale. De maskers zonder koppelteken schijnen trouwens een stuk onveiliger te zijn. — Matroos Vos (overleg) 28 okt 2020 02:09 (CET)

Ah, mooie voorbeelden van vergelijkbare woorden en interessante aanvulling. Het streepje is nog niet doorgedrongen tot het RIVM, maar verder schrijven ze heel fatsoenlijk, meen ik me te herinneren. Dankjewel, Matroos. ErikvanB (overleg) 28 okt 2020 16:07 (CET)

Proef het voordewindse

In het artikel Voor de wind trof ik twee schrijfwijzen aan: 'voordewindse' (met kringeltje van de spellingcontrole) en 'voor de windse' (met kringeltje van de spellingcontrole).

De Woordenlijst kent wel voordewind (huh?) en het meervoud voordewinden (huh?), maar niet wat ik zocht. Ook het ANW heeft geen lemma 'voordewinds', maar blijkens het lemma 'voordewind' heeft iemand dat woord in 1987 gebruikt. Dat kon overtuigender; trouwens, 'windse' blijkt beide naslagers ook onbekend te zijn.

Ik meen dat woorden aaneengeschreven worden indien ze als groep een andere klemtoon krijgen dan apart en wanneer ik de woorden op mijn tong proef is dat zo; 'vóórdewinds' dus, in plaats van de gelijkmatige beklemtoning in 'voor de wind'. Maar ja, dat is bij iets voordehandliggends ook zo (klemtoon op de i), bij mij dan, en dat wordt altijd los geschreven. Kennelijk spreken sommigen met andere tongen of hebben onze taalbazen een betere, onbegrijpelijkere regel uitgeroepen terwijl ik even de andere kant op luisterde. Wie weet raad? Gewoon maar los schrijven, zoals gangbaar is? Met koppeltekens? En kan Caraïbisch Nederland het kille noorden op een tropische novemberdag te hulp schieten met zijn Bovenwindse en Benedenwindse eilanden? — bertux 3 nov 2020 21:04 (CET)

Vreemd dat voordewinds niet in de Woordenlijst staat, want in de Dikke Van Dale is dit bijvoeglijk naamwoord wel degelijk te vinden, met de betekenis "waarbij je voor de wind zeilt". En inderdaad, met uw tong is niks mis, want diezelfde mijnheer Van Dale meldt: "bij attributief gebruik is voor beklemtoond". Het zelfstandig naamwoord voordewind betekent overigens "gunstige wind", dus dan is een meervoud, voordewinden, niet zo gek als het misschien op het eerste gezicht lijkt. — Matroos Vos (overleg) 3 nov 2020 23:37 (CET)

Seksuele volkstaal en eufemismen

Ter informatie: door Encycloon werd het project "Seksuele volkstaal en eufemismen" gestart, met het doel de bebronning/verifieerbaarheid van het artikel Seksuele volkstaal en eufemismen te vergroten. Op de projectpagina heeft Encycloon helder de te volgen werkwijze aangegeven. Het lijkt er echter op dat het bestaan van dit project onvoldoende bekend is, vandaar deze melding in het Taalcafé. Met vriendelijke groet, Bob.v.R (overleg) 8 nov 2020 19:34 (CET)

Overheid: "Werk thuis tenzij het niet anders kan."

Dit moet zijn: "Werk thuis tenzij dat niet kan." - Patrick (overleg) 4 nov 2020 11:23 (CET)

Waarom? Het is een gangbare uitdrukking die geen aanleiding geeft tot misverstand, dus correct. Ervaar je een gebrek aan logica? Taal is niet logisch, nooit geweest — bertux 4 nov 2020 11:27 (CET)

Dit is volgens mij op deze onlogische manier niet gangbaar. - Patrick (overleg) 4 nov 2020 11:29 (CET)

Je kunt "niet anders" hier lezen als "niet op een andere manier", dat betekent hetzelfde. Dus: "Werk thuis tenzij het niet op een andere manier kan". En dat is inderdaad de boodschap die men wil overbrengen. Apdency (overleg) 4 nov 2020 11:42 (CET)

Nee, die boodschap is "Werk thuis tenzij het alleen op een andere manier kan". - Patrick (overleg) 4 nov 2020 11:47 (CET)

Het klopt alleen als "het" zou slaan op "het werk" in plaats van "werk thuis", en "anders" zou betekenen "anders dan normaal", maar dan moet je je wel in bochten wringen om er de bedoelde betekenis uit te halen. - Patrick (overleg) 4 nov 2020 12:05 (CET)

Niet gangbaar? 109.000 Google-hits voor exact deze formulering. De boodschap is: " De goegemeente vindt het kennelijk niet nodig om het geïmpliceerde 'dan elders' te expliciteren. Dat is niet 'in bochten wringen' maar normale luiheid van de taalgebruiker. Kan hier een verschil spelen tussen Belgisch en Nederlands taalgevoel? Met de toevoeging 'site:.nl' aan de zoekopdracht krijg ik vijf keer zoveel resultaten als met 'site:.be' — bertux 4 nov 2020 12:13 (CET)

Ik zeg niet dat "tenzij het niet anders kan" niet gangbaar is. Dat "anders" zou impliceren "dan elders" is totaal niet gangbaar, het zou hier normaal impliceren "dan thuis". Het is wel degelijk in bochten wringen om er de bedoelde betekenis uit te halen. - Patrick (overleg) 4 nov 2020 12:21 (CET)

Tussen enkele haakjes gewrongen...((Gebruik niet de zinssnede "tenzij dat niet kan", tenzij dat niet anders kan.))_ DaafSpijker _overleg 4 nov 2020 12:52 (CET)

Ben je alleen maar melig, of probeer je iets te zeggen? - Patrick (overleg) 4 nov 2020 14:50 (CET)

Interessante observatie. 'Tenzij het niet anders kan' is dus een idiomatische uitdrukking, dat wil zeggen een uitdrukking waarvan de betekenis niet logisch valt af te leiden uit de samenstellende delen. Marrakech (overleg) 4 nov 2020 16:10 (CET)

Ga je er nu van uit dat door de overheid gebezigde zinnen altijd correct zijn of per definitie correct worden? De hierboven gelinkte zoekresultaten zeggen niets, dat zijn natuurlijk voornamelijk zinnen waarin 'tenzij het niet anders kan' op de normale manier gebruikt wordt, zoals 'Doe het niet, tenzij het niet anders kan.' - Patrick (overleg) 4 nov 2020 18:46 (CET)

Ah, ik zie Patricks punt. Wat er inderdaad lijkt te staan: werk thuis, behalve als [=tenzij] de betreffende werkzaamheden [=het] niet op een andere plek gedaan kunnen worden [=niet anders] dan thuis. Dus indien het alleen thuis kan, adviseren we je dringend om niet thuis te werken (maar als het zowel thuis als buitenshuis kan, dan is het advies: werk thuis).

Echter: m.i. verwijst 'thuis' naar de (uit de context van het onderwerp overduidelijke) expliciete tegenstelling tot 'buitenshuis'. Ten behoeve van een krachtige, bondige formulering van het dringende advies wordt een en ander weggelaten:

"Werk [niet buitenshuis maar] thuis, tenzij het [betreffende werk] niet anders kan [dan buitenshuis]."

Vergelijkbaar: door de weglating in "Wil je geen ijsje? — Nee [ik wil geen ijsje]" kan het antwoord "nee" geïnterpreteerd worden als ontkenning van "geen ijsje willen", terwijl het doorgaans om een bevestiging (in de vorm van een herhaling) van de negatie 'geen' gaat, zoals het (meest gebruikelijke) weggelaten deel aangeeft. Of om een ontkenning van de eigenlijke vraag "Wil je een ijsje?", die door de situatie (bijv. door lichaamstaal) in een negatie-vorm gesteld is. Taal volgt inderdaad niet altijd de regels van strikte logica.

Met vriendelijke groeten — Mar(c). ^[overleg] 4 nov 2020 16:27 (CET)

Over dit laatste voorbeeld: in een zoektocht naar geheel ongerelateerde zaken stuitte ik op het taaladvies Ontkennende vraag beantwoorden. Met vriendelijke groeten — Mar(c). ^[overleg] 10 nov 2020 11:29 (CET)

Een krachtige, bondige formulering is ook "Werk thuis tenzij dat echt niet kan". Als het geen blunder is maar een keuze, dan valt het me toch van ze tegen dat ze onnodig taal onlogisch maken. - Patrick (overleg) 4 nov 2020 18:46 (CET)

"Niet strikt logisch" is wat anders dan "onlogisch". Door die twee begrippen in elkaar te schuiven krijg je vaak onnodige taalergernissen en -discussies. Verder ook (niet per se aan taal verbonden) door een openingszet te doen waarin je zegt dat iets moet. Vragen naar verschillende visies is ook een mogelijkheid. Apdency (overleg) 4 nov 2020 19:43 (CET)

Nou ja, Patrick geeft in mijn ogen gewoon zijn duidelijke mening. Hoe langer ik erover nadenk, hoe meer ik hem begrijp, mede door de 'dieptestructuur' die Mar(c) hierboven blootlegt. Logisch gezien zou je in het eerste gedeelte inderdaad een ontkenning verwachten, zoals in: "De ladder mag niet worden gebruikt, tenzij het niet anders kan". Veel van de met google gevonden voorbeelden volgen ook dat stramien. Marrakech (overleg) 4 nov 2020 21:18 (CET)

Dat we in het algemeen een ontkenning in het andere deel verwachten, is een interessante observatie!

Ik heb inmiddels sterk de indruk dat de context nauwelijks tot niet van belang is voor ons tekstbegrip, aangezien "tenzij het niet anders kan" een dringend advies, sterke aanbeveling, na te streven doelstelling of belangrijk uitgangspunt uit- of inluidt (blijkbaar valt de ogenschijnlijke tegenstrijdigheid niet eens op!). In feite is 'het' een voorlopig onderwerp dat verwijst naar het (weggelaten) tegengestelde van die expliciete ontkenning – of van de impliciete ontkenning die uit zulk een dringend advies (etc.) logischerwijs voortvloeit. De context is wel nodig om de achterliggende reden voor het dringende advies (etc.) te weten te komen, maar taalkundig gezien is deze niet nodig. Een aantal zinnen uit de google-resultaten geplukt (met de 'ontkenningen' door mij onderstreept, en de weggelaten delen tussen blokhaken):

Expliciete ontkenningen:

• "Geen radioverkeer tenzij het niet anders kan [dan (wél/ook) radioverkeer te gebruiken]."
• "Geen gratis plastic draagtassen meer verstrekken als verpakkingsmateriaal in supermarkten, tenzij het niet anders kan [dan wél plastic draagtassen aan te bieden]."
• "Wij vragen je om geen gebruik te maken van het toilet, tenzij het niet anders kan [dan het toilet wél te gebruiken]."
• "Gebruik daarom geen afbeeldingen van tekst, tenzij het niet anders kan [dan (wél/ook) afbeeldingen van tekst te gebruiken]." — (Hier gaat het om digitale toegankelijkheid, met name voor mensen met een visuele beperking, maar deze context hebben we niet nodig om de zin te begrijpen.)
• "Ik wil haar niet betrekken, tenzij het niet anders kan [dan haar wél te betrekken]."
• "Tijdens de zwangerschap raden we af om röntgenfoto's te laten maken, tenzij het niet anders kan [dan wél röntgenfoto's te laten maken]."
• "Uitgan[g]spunt bij het toepassen hiervan is dat [dat] er geen vrijheidsbeperkende interventies worden toegepast, tenzij het niet anders kan [dan (wél/ook) vrijheidsbeperkende interventies toe te passen]." — (Met plaatsvervangende excuses voor deze blijkbaar niet erg aandachtig herlezen zin, voor publicatie ervan door het LUMC...)
• "Hoe hard moeten we het nu nog van de daken schreeuwen dat je NOOIT maar dan ook NOOIT moet stoppen met werken!! (tenzij het niet anders kan natuurlijk [dan wél met werken te stoppen])." — (Mijn eerste gedachte was: niet stoppen op zekere leeftijd, want bezig blijven houdt je mentaal en lichamelijk fit; het blijkt echter een 'geheel vrijblijvend' advies aan vrouwen te betreffen, om een zwangerschapsverlof slechts van tijdelijke aard te laten zijn.)
• "Van alle 55-plussers zegt 56 procent niet te willen verhuizen, tenzij het niet anders kan [dan wél te verhuizen]."

Impliciete ontkenningen:

• "Alleen vrijwillige zorg, tenzij het niet anders kan [dan (wél/ook) onvrijwillige zorg toe te passen]." — (In de uitleg staat bovendien de vollediger zin "Het uitgangspunt van de Wet zorg en dwang is dat onvrijwillige zorg daarbij niet wordt toegepast, tenzij het niet anders kan [dan etc.].")
• "De doelstelling is: 'het Rijk koopt in 2010 100% duurzaam in tenzij het niet anders kan [dan (wél/ook) niet-duurzaam in te kopen]'."
• "Wij vragen u om alleen te komen, tenzij het niet anders kan [dan wél iemand mee te nemen]."
• "De toezichthouder houdt 1,5 meter afstand, tenzij het niet anders kan [dan minder dan 1,5 meter afstand te houden]." — (Hier is wel enigszins context nodig, vanwege de weglating in "houdt minimaal 1,5 meter afstand".)
• "Werk thuis, tenzij het niet anders kan [dan buitenshuis (='niet-thuis') te werken]."

Aanvulling met enkele minder duidelijke voorbeelden:

• Wel raadselachtig: "De man in de schaduw, tenzij het niet anders kan"
• Hier is wel wat context nodig voor een formulering van het weggelaten deel, aangezien 'daar' naar iets buiten de zin verwijst: "Anker wil daar niets van weten, tenzij het niet anders kan."
• Een single getiteld Omdat het niet anders kan – ik ben instant-fan. Geen "tenzij" in de songtekst, maar wel in een beschrijvend stukje: "Laten we maar wegdromen bij een wijntje in de Ardennen. Tenzij het niet anders kan..."

Met vriendelijke groeten — Mar(c). ^[overleg] 5 nov 2020 15:06 (CET) / aanvulling 5 nov 2020 15:52 (CET)

@Mar(c) (in reactie op je bijdrage hierboven, van vandaag), ik heb moeite om je redenering te volgen. Je neemt het begrip 'impliciete ontkenning' zo ruim dat eigenlijk elke mededeling zo'n ontkenning bevat. Als thuis in de zin Werk thuis, tenzij het niet anders kan een impliciete ontkenning is, dan is zwarte in Ik heb zwarte boekenkasten ook een impliciete ontkenning (ik impliceer immers dat die boekenkasten niet bruin, wit enz. zijn). En in de zin Ik ben de geheime zoon van prins Bernhard is prins Bernhardt een impliciete ontkenning (ik impliceer immers dat mijn vader niet de melkman of de groenteboer is), en ook geheime (want niet niet-geheime, alhoewel het door mijn officiële bekendmaking alhier vanaf nu natuurlijk niet meer niet niet-geheim is) en zoon (want niet dochter). Doordat je eigenlijk zo'n beetje alles een impliciete ontkenning noemt, toon je volgens mij uiteindelijk niets aan voor wat betreft het eerste deel van die zin, maar wellicht begrijp ik je verkeerd? — Matroos Vos (overleg) 5 nov 2020 22:04 (CET)

Eerlijk gezegd vrees ik dat prisn Oscar (of desnoods keizer Oscar) niet blij zal zijn met deze discussie, die overigens nog wel wat kan opsteken van zijn 'landgenote' HKH. Paul Brussel (overleg) 5 nov 2020 22:17 (CET)

Nee hoor, halfbroer Oscar heeft me juist aangemoedigd dit wereldkundig te maken. Halfzus Trix is uiteraard minder blij en weigert tot nog toe elk gesprek, maar met halfneef Willy, die – het moge bekend zijn – een groot literatuurliefhebber is, is de relatie dan weer uitstekend. Royale groet, Matroos Vos (overleg) 6 nov 2020 03:31 (CET)

@Matroos, je hebt gelijk, de benadering en gebruikte termen maken het onduidelijk en wellicht niet erg logisch.

Om de kwestie algemener te benaderen: 'tenzij' als voegwoord geeft aan dat er een negatieve voorwaarde volgt – de inhoud van de hoofdzin is alleen juist, als de genoemde voorwaarde niet aanwezig is (ik heb even De Dikke erbij gepakt voor deze formulering). Dus als de voorwaarde aanwezig is, geldt de hoofdzin niet. In de zinsconstructie "[statement], tenzij het niet anders kan" verwijst de voorwaarde (door de weglating) indirect naar de hoofdzin, wat de voorwaarde logischerwijs het tegengestelde van (een deel van) de hoofdzin maakt. Wellicht verwachten we onbewust dus niet zozeer een ontkenning in de hoofdzin, maar door de weglating wel een tegenstelling met de hoofdzin. Dit maakt de term 'impliciete ontkenning' en de focus op de hoofdzin inderdaad wat ongelukkig; het gaat om de tegenstelling in de hele zinsconstructie, afhankelijk van waar de nadruk in de hoofdzin ligt. Zowel ontkenningen ('geen', 'niet', 'nooit', 'afraden') als bevestigingen ('alleen', '100%') helpen bij het (intuïtief) bepalen van de tegenstelling. Het ontbreken van zo'n bevestiging of ontkenning, en de lengte van de hoofdzin, zijn factoren die het bepalen van waar de nadruk ligt (en daarmee wat de bedoelde tegenstelling is) bij geschreven tekst lastiger kunnen maken.

Ik kom hiermee terug op mijn stelling "dat de context nauwelijks tot niet van belang is"; zo zwart-wit ligt het niet. Waar ligt bijvoorbeeld de nadruk in de tweede voorbeeldzin – gaat het om "geen gratis plastic draagtassen", waarvan ik blijkbaar uitging bij het invullen van het weggelaten deel, of gaat het om "geen gratis plastic draagtassen"? Over de voorbeeldzin "het Rijk koopt in 2010 100% duurzaam in" heb ik, ondanks de lengte ervan, minder twijfel. In theorie zou de nadruk op 'het Rijk' of 'in 2010' of zelfs 'inkopen' kunnen liggen, wat echter vreemde tegengesteldes in de voorwaarde oplevert; het is logischer als het draait om het aspect '100% duurzaam'.

In het dringende advies waarmee het hier begon, ligt de nadruk duidelijk genoeg op het tweede woord – "werk thuis" – wat het tegengestelde daarvan, 'buitenshuis', het logische sleutelwoord van het weggelaten deel in de voorwaarde maakt – "tenzij het niet anders kan [dan buitenshuis te werken]."

Met vriendelijke groeten — Mar(c). ^[overleg] 6 nov 2020 13:33 (CET)

Zo'n beetje iedereen (in Nederland dan) begrijpt volgens mij wel wat er is bedoeld, nl. "tenzij het werken niet anders kan dan op de werkplek". De boodschap is dus helder. Maar dat de formulering van zichzelf puur semantisch gezien inderdaad onlogisch is, valt mij ook pas op nu ik dit topic in het Taalcafé zie. De Wikischim (overleg) 4 nov 2020 19:58 (CET)

Als je de zin geheel los van zijn context zou zien is het inderdaad een vreemde zin, zoals heel veel zinnen wartaal zijn zonder hun context. Mét die context, te weten dat voor de meeste Nederlanders werk buitenshuis nog steeds de standaard is, maar dat we momenteel dankzij dat beestje uit China in een bijzondere situatie verkeren, wordt de zin echter wel begrijpelijk. De volledige mededeling, die uiteraard ook alleen bedoeld is voor diegenen die doorgaans juist niet thuis werken, luidt dus eigenlijk: Normaliter werkt u buitenshuis, maar voor de komende tijd geldt: werk thuis, tenzij het niet anders kan. Blijkbaar veronderstelt de Nederlandse overheid, mijns inziens terecht, dat die context zo langzamerhand toch echt wel bekend is bij al haar burgers, en in dat licht zou ik de formulering van de betwiste zin dan ook niet fout willen noemen, maar eerder aanvaardbaar ingedikt. — Matroos Vos (overleg) 4 nov 2020 21:39 (CET)

Normaliter werkt u buitenshuis, maar voor de komende tijd geldt: werk thuis, tenzij het niet anders kan is ook een kromme zin. Dan zou je moeten zeggen Normaliter werkt u buitenshuis, maar voor de komende tijd geldt: doe dat niet, tenzij het niet anders kan, dan slaat "het" net als "dat" op buitenshuis werken en klopt de zin, net als Werk niet buitenshuis, tenzij het niet anders kan (al is dat nog steeds onnodig ingewikkeld gezegd vergeleken met Werk thuis tenzij dat echt niet kan). Het gaat er hier overigens niet alleen maar om of je kan bedenken wat bedoeld wordt, dat is voor correcte taal wel een erg mager criterium. - Patrick (overleg) 6 nov 2020 02:55 (CET)

"Werk thuis" vatte ik op als de gebiedende wijs van het werkwoord thuiswerken. Kantoorbaanmensenjargon wellicht, maar het gaat daarbij dus (m.i.) niet zozeer om de plaats maar de wijze van werken en dan is anders dus wel op zijn plek. Notum-sit (overleg) 5 nov 2020 22:35 (CET), gewijzigd Notum-sit (overleg) 6 nov 2020 11:57 (CET)

@Patrick (reactie van 2.55 uur), in mijn uitleg van die overheidsslogan contrasteert anders met normaliter, waardoor het automatisch naar het buitenshuis werken verwijst. Maar zoals ik al schreef, volgens mij is de zin niet per se fout, doch "aanvaardbaar ingedikt". Ik gebruikte niet voor niets het zuinige aanvaardbaar, omdat ook ik vind dat de zin geen schoonheidsprijs verdient. — Matroos Vos (overleg) 6 nov 2020 06:59 (CET)

• Werk thuis tenzij het niet anders kan.
  

Patricks parafrase:

[a] Werk thuis tenzij dat niet kan.

De Wikischim:

[b] ... tenzij het werken niet anders kan dan op de werkplek.

Mijn parafrases:

[c] Werk thuis, behalve als dat onmogelijk is (= 'het niet anders kan' / 'dat niet kan', ~ conform Patrick, maar onvolledig) [+ explicitering omdat het werk aan de werkplek gebonden is] (conform De Wikischim, maar uitgevouwen).

[d] Werk thuis, tenzij het niet anders kan [dan zoals het (door u) altijd gedaan wordt] (variant van [c]).

[e] Werk thuis tenzij het alleen buitenshuis kan (~ conform Mar(c)).

-- Tevergeefs (overleg) 6 nov 2020 14:11 (CET)

OMG! Dit zinnetje is alhier het meest besproken onderwerp sinds tijden: Patrick heeft de oorwurm van pandora (huh, met een kleine letter??) losgelaten! — bertux 6 nov 2020 20:24 (CET)

Gaat u stemmen? Hoest en nies dan!

Voor wie geen genoeg kan krijgen van zinnen naar de letter opvatten: zie hier het eerste plaatje, en daarin de verzoeken aan de rechterkant (als het plaatje rechtop staat). Eerst krijgt u het verzoek uw handen te desinfecteren in het stemlokaal, vervolgens om elkaar de ruimte te geven (de ruimte?), 1,5 meter afstand te houden (tot wat?) en de aanwijzingen in het stemlokaal te volgen. Maar dan komt het: "Hoest en nies in de binnenkant van uw elleboog". Wat krijgen we nu? Moet je die 2 dingen gaan doen om te bewijzen dat je geschikt ben om je stem uit te brengen? Lachen. Apdency (overleg) 6 nov 2020 18:59 (CET)

Kenden we die nog van "Hoest en nies in de binnenkant van je elleboog en gooi deze meteen na gebruik weg. Gebruik papieren zakdoekjes." [1] - FakirNL_overleg 7 nov 2020 10:35 (CET)

Euh, ja, dat is écht lachen! Apdency (overleg) 7 nov 2020 10:38 (CET)

Inderdaad interessant. "Doe A op manier B" kan dus betekenen "Doe A en doe dat op manier B", maar ook "Als je A doet, doe dat dan op manier B". Zo betekent "Je moet in Engeland links rijden" niet dat lopen er verboden is. - Patrick (overleg) 7 nov 2020 11:10 (CET)

Het letterlijk nemen is een onuitputtelijk genre, bekend uit vele Tijl Uilenspiegel-anekdotes. Hij luisterde letterlijk, maar praatte ook zo: anderhalve man en een paardenkop. Wie duizend daalders uitloofde om de kurk uit een kostbare fles wijn te krijgen, kreeg hem van Tijl: hij gooide de fles kapot, overhandigde de kurk en vroeg zijn beloning — bertux 7 nov 2020 11:40 (CET)

"Ja, maar toen was er geen fles meer, en een fles die niet bestaat, kan ook niet ontkurkt worden". Wijsheden van dit soort worden inderdaad dagelijks geopperd. Zo zag ik eens iemand in allerlei artikelen de term "dodelijke slachtoffers" vervangen door iets dat zijn toets der letterlijkheid wel kon doorstaan. Hij maakte er ook nog geweldige grappen bij. Zo iemand heeft niet eens in een woordenboek gekeken. Apdency (overleg) 7 nov 2020 12:52 (CET)