Wikipedia:Wikiproject/Wist je dat/Sjablonen/November

Hieronder staan alle sjablonen voor de Wist je dat-sectie op de hoofdpagina van de maand november.

Ga naar: januari - februari - maart - april - mei - juni - juli - augustus - september - oktober - november - december - goedgekeurde weetjes

1 november

... schelvispekel een onder vissers populaire brandewijn met specerijen was en alleen in Vlaardingen vervaardigd wordt?
... hooiwagens geen echte spinnen zijn, wat onder meer blijkt uit hun onvermogen spinrag te maken en het ontbreken van een inkeping in hun lijf?
... de termen sterk en zwak werkwoord, die algemeen gangbaar zijn om de verschillende soorten vervoegingen in veel Indo-Europese talen aan te duiden, in de 19e eeuw werden bedacht door Jacob Grimm?
... een individu leert samenleven door socialisatie die voornamelijk plaatsvindt in primaire groepen?
... de zon ook op het zuidelijk halfrond in het oosten opkomt en in het westen ondergaat, maar dat hij rond het middaguur in het noorden en niet het zuiden staat?

2 november

... rond een half miljoen grotendeels mannelijke Paraguayanen het leven liet tijdens de Oorlog van de Drievoudige Alliantie, de bloedigste oorlog die zich op het Zuid-Amerikaanse continent heeft voorgedaan?
... het wereldkampioenschap voetbal voor clubs in 2001 werd afgelast vanwege financiële problemen?
... IJsland zowel op de Noord-Amerikaanse als op de Europese tektonische plaat ligt?
... Alfred Hitchcock de droomscène in zijn film Spellbound (1945) liet ontwerpen door Salvador Dalí?
... Arminius, de Germaanse aanvoerder tijdens de slag bij het Teutoburgerwoud, niet alleen het Romeins burgerrecht had, maar zelfs ridder was?

3 november

... de gradeertorens van Ciechocinek gebruikt werden voor het winnen van zout?
... de Keltische taal Cornisch ruim een eeuw lang was uitgestorven, maar gereconstrueerd werd en tegenwoordig weer door enkele honderden vloeiende sprekers in Cornwall wordt gesproken?
... het komische dialectliedje On Ilkla Moor Baht 'at het officieuze volkslied van het historische graafschap Yorkshire is?
... in 1979 een luchtfiets Het Kanaal is overgestoken?
... er in 1974 vanuit Puerto Rico een radioboodschap werd verzonden naar een sterrenhoop die zich op een afstand van 25.000 lichtjaren van de aarde bevindt?

4 november

... liervogels bekend staan om hun vermogen geluiden te imiteren, waaronder kunstmatige als een kettingzaag en een camerasluiter?
... de aansteker eerder is uitgevonden dan de veiligheidslucifer?
... de Sint-Laurentiuskerk in Voerendaal de enige door een paus ingewijde kerk is van Nederland?
... de Romeinen al vloerverwarming kenden?
... je The Game hebt verloren?

5 november

... de fitzroyschildpad onder water via zijn cloaca voor een substantieel deel in zijn zuurstofbehoefte kan voorzien?
... het speciaal voor het Koreaans ontwikkelde schriftsysteem Hangul een eigen feestdag heeft?
... het vel van het Indiase slagwerkinstrument tabla, anders dan bij trommels gebruikelijk, bewust niet homogeen is?
... Vlieland en Terschelling tot 1942 bij Noord-Holland hoorden?
... uit de datering van een aan de Lex Irnitana toegevoegde brief blijkt dat Domitianus, in navolging van de vernoeming van augustus naar Augustus, oktober naar zichzelf vernoemde?

6 november

... de interland België – Frankrijk in 1904 de eerste voetbalwedstrijd was tussen twee onafhankelijke landen?
... de naam van het element osmium gebaseerd is op een Grieks woord voor stank, waarmee verwezen wordt naar een eigenschap van osmium(VIII)oxide?
... korenwijn een soort jenever is die door de bereidingswijze gelijkenis vertoont met whisky?
... het schilderij Christus te midden van de schriftgeleerden van Han van Meegeren door hem werd geschilderd om zijn kwaliteiten als meester-vervalser aan te tonen? Van Meegeren probeerde op die manier onder een veroordeling wegens collaboratie en verkoop van kunstschatten aan Hermann Göring uit te komen.
... een tatoeage van een boerenzwaluw bij matrozen symbool staat voor 5000 afgelegde zeemijlen?

7 november

... er in de lichamen van zowel Yasser Arafat als Aleksandr Litvinenko na hun dood het radioactieve polonium is aangetroffen?
... het tongbeen niet verbonden is met andere botten en daarin uniek is?
... de Oktoberrevolutie van 7 november 1917 zo heet omdat Rusland nog de juliaanse kalender gebruikte, die achter liep op de gregoriaanse kalender?
... de kroonbasilisk, helmbasilisk en verwante soorten wel Jezus Christushagedissen worden genoemd omdat zij over water kunnen lopen?
... alle planeten in het zonnestelsel zijn genoemd naar Romeinse goden, behalve de Aarde en Uranus?

8 november

... men in België vóór 1977 geen praktijkexamen hoefde te doen om een rijbewijs te krijgen?
... kinderboekenschrijver en politicus Jan Terlouw jarenlang werkzaam was als kernfysicus?
... het Japanse blaasinstrument sho wordt opgewarmd voordat het wordt bespeeld?
... de term derde wereld oorspronkelijk werd gebruikt om landen aan te duiden die niet tot de NAVO of het Warschaupact behoorden?
... het waterschap Electra zijn naam ontleende aan het feit dat het gemaal De Waterwolf het eerste elektrisch aangedreven gemaal in Nederland was?

9 november

... de vlucht van Mathias Rust met een Cessna 172 naar het Rode Plein in 1987, bedoeld om vrede te brengen, door Michail Gorbatsjov werd aangegrepen om politieke tegenstanders uit te schakelen?
... de kop van de grootkopschildpad zo groot is dat hij hem niet in zijn schild kan terugtrekken?
... het natuurlijke element astaat zijn naam dankt aan zijn instabiliteit, waardoor zich nooit meer dan 30 gram van het element in de aardkorst bevindt?
... minister Lieftinck, bekend van het tientje van Lieftinck, na een dubbeltje te hebben gevraagd om een vriend te bellen naar verluidt als antwoord kreeg: "neemt u er maar twee, dan kunt u ze allemaal bellen"?
... bij een touchdown in het American football, anders dan de naam suggereert, de bal niet op de grond hoeft te worden geduwd?

10 november

... de gevleugelde woorden "play it again, Sam" een onjuist citaat zijn uit de film Casablanca (1942)?
... de kokoskrab in staat is een kokosnoot uit een boom te knippen en van zijn schil te ontdoen?
... er op dit moment op aarde naar schatting 1800 onweersbuien plaatsvinden en er elke seconde tussen de 50 en 100 bliksems ontladen?
... het teruggetrokken leven van kartuizers in het klooster Grande Chartreuse is vastgelegd in een film van bijna drie uur vrijwel zonder tekst en muziek?
... de Zuid-Afrikaanse dichteres Elisabeth Eybers de enige is die de P.C. Hooft-prijs heeft gewonnen voor een oeuvre in een andere taal dan het Nederlands?

11 november

... burgers onder leiding van Rudolf II van Coevorden in 1227 de Slag bij Ane wisten te winnen door het leger van bisschop Otto van Lippe het moeras in te lokken?
... The Beatles in het nummer Eleanor Rigby wel zingen, maar zelf geen enkel instrument bespelen?
... een zwart gat volgens de huidige inzichten straling uitzendt?
... hoewel het grootste deel van de Verenigde Staten op het westelijk halfrond ligt, enkele van de tot Alaska behorende Aleoeten juist op het oostelijk halfrond liggen?
... −40 graden Fahrenheit en −40 graden Celsius dezelfde temperatuur aangeven?

12 november

... fladderak, een Groningse likeur met citroen en kaneel, dreigde te verdwijnen maar na acties van fans door Hooghoudt weer in productie is genomen?
... hoewel vaak wordt gedacht dat Napoleon klein van stuk was – waaraan het zogeheten "Napoleoncomplex" zijn naam heeft te danken – hij in werkelijkheid de voor zijn tijd heel normale lengte van 1,67 m had?
... een 'kiekje', oftewel een pretentieloze foto, zijn naam dankt aan de Nederlandse fotopionier Israël Kiek?
... de doodstraf in België nog tot 1996 in het strafrecht was opgenomen, ook voor misdaden in vredestijd?
... een mammoetboom ruim meer dan 1000 kuub hout kan bevatten?

13 november

... het kortste koninklijk besluit dat ooit in Nederland werd uitgevaardigd, uit 1937 dateert en luidde "De kleuren van de vlag van het Koninkrijk der Nederlanden zijn rood, wit en blauw."?
... de Vlaamse zeezender Radio Mi Amigo in 1974 een postadres in Spanje nam om het Verdrag van Straatsburg te omzeilen?
... een bouwvallige schuur moest wijken voor de 9,5 miljoen gulden kostende piramide van Gulpen, waarna de eigenaar van de schuur de piramide kon verwerven voor vrijwel hetzelfde bedrag dat hij voor de schuur had ontvangen?
... de oliecrisis van 1973 in Nederland een rol speelde bij het invoeren van maximumsnelheden op wegen buiten de bebouwde kom?
... de Vlaamse stripfiguren Suske en Wiske geen broer en zus zijn, maar dat Suske is geadopteerd door Wiskes tante Sidonia?

14 november

... de contrabas, anders dan de viool, altviool en cello, in kwarten is gestemd?
... Hans Werdekker en Silvio Diliberto behalve profvoetballers ook proffootballers waren?
... de Julianatop in het Wilhelminagebergte met een hoogte van 1280 meter de hoogste berg van Suriname is?
... 15 Nobelprijswinnaars in het Ehrenfesthuis in Leiden logeerden en hun handtekening achterlieten op de muur?
... herpesvirussen na infectie levenslang in het lichaam blijven?

15 november

... het vlees van de eetbare biefstukzwam eruitziet als rauwe biefstuk en zelfs rood sap verliest als het wordt gesneden?
... sterk afgekoeld helium-4 superfluïde wordt, wat met zich meebrengt dat een halfvol bakje met de vloeistof toch overstroomt?
... er op Neptunus windsnelheden zijn gemeten van 2400 kilometer per uur, wat vijfmaal zo snel is als de hoogste snelheid in een tornado op Aarde?
... bij opgravingen rond Het Behouden Huys op Nova Zembla fragmenten van de Deventer Almanak uit 1596 werden aangetroffen?
... veel vissen een blaas met lucht of olie gebruiken om zonder veel inspanning op een gewenste diepte te blijven of te komen?

16 november

... de stripboeken over Lucky Luke, een cowboy in het Amerikaanse Wilde Westen, niet uit Amerika komen, maar zijn bedacht en getekend door de Belg Maurice De Bevere?
... Giorgio Tuinfort werd onderscheiden met een Gouden Harp, Gouden Kalf en de Buma Exportprijs en daarnaast nog verschillende malen werd genomineerd voor een Grammy Award?
... het lieveheersbeestje onder de Germanen bekend stond als freyafugle ("Freyavogeltje"), boodschapper van de godin Freya, maar dat de naam in de middeleeuwen gekerstend werd tot onzelievevrouwebeestje of lieveheersbeestje?
... de langste achtbaan ter wereld, de Steel Dragon 2000, in de Japanse stad Kuwana staat?
... de hoogste berg van het Koninkrijk der Nederlanden met 887 meter hoogte niet in Europa ligt?

17 november

... bekend is dat de som van omgekeerden van alle priemgetallen oneindig, maar van alle priemtweelingen eindig is, hoewel niet bekend is of er eindig of oneindig veel priemtweelingen zijn?
... ijzerkoekjes hun naam niet aan hun samenstelling maar aan hun bereidingswijze te danken hebben?
... de Paralympische Zomerspelen van 1980 in Nederland werden gehouden, omdat de Sovjet-Unie, waar de Olympische Zomerspelen van 1980 werden gehouden, ze weigerde te organiseren aangezien in dat land geen gehandicapten zouden voorkomen?
... het filmscenario De bankroet jazz van Paul van Ostaijen uit 1920 pas werd verfilmd in 2009?
... de bultrug zijn grote wendbaarheid te danken heeft aan zijn lange, knobbelige borstvinnen?

18 november

... het Paard van Troje, waarmee de Grieken door een list de stad Troje konden innemen, was bedacht door koning Odysseus?
... Leonardo da Vinci zijn beroemde aantekeningenboeken in spiegelschrift schreef?
... een vondeling in Nederland vaak vernoemd wordt naar de plaats waar deze gevonden is?
... er tussen 1933 en 1945 een elektrische tramverbinding met overstap was tussen Verviers en Aken?
... het magnetische veld van Jupiter veertienmaal zo sterk is als dat op Aarde?

19 november

... Astrid Lindgren werd geïnspireerd tot het schrijven van het kinderboek De gebroeders Leeuwenhart toen zij in 1972 op het kerkhof van Vimmerby een graf zag van twee broers die in hetzelfde jaar waren gestorven?
... Engelbert Humperdinck in 1997 een album uitbracht met 13 Engelstalige covers van oorspronkelijk Nederlandstalige nummers?
... sommige universiteiten een studie in de oenologie aanbieden?
... de maanvis een gewicht kan bereiken van 2300 kilogram en een legsel van 300 miljoen eieren kan produceren?
... John Adams en Thomas Jefferson, respectievelijk de tweede en de derde president van de Verenigde Staten, beiden op de vijftigste verjaardag van de mede door hen ondertekende Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring stierven?

20 november

... Kiribati op het noordelijke, zuidelijke, oostelijke én westelijke halfrond ligt?
... Keizer Haile Selassie van Ethiopië tot Ridder Grootkruis Militaire Willems-Orde werd benoemd vanwege zijn strijd tegen het Italië van Mussolini?
... de Aboe Simbel-tempel in Egypte, die in de 13e eeuw voor Chr. uit een berg was gehakt en 10 meter hoog is, in de jaren 1964–1968 in stukken moest worden gezaagd en verhuisd, omdat hij onder water dreigde te verdwijnen?
... de verregaande autonomie van de Finse, door Zweedstaligen bevolkte regio Åland in 1921, het gevolg is van een van de eerste successen van de in 1919 opgerichte Volkenbond?
... een mens elke dag voldoende huidschilfers produceert om één miljoen mijten te voeden?

21 november

... de mier Adetomyrma venatrix bloed drinkt van zijn larven?
... Enith Brigitha en Anthony Nesty de eerste gekleurde zwemmers waren die Olympische medailles wonnen?
... de tekst van Vondels toneelstuk Lucifer in 1654 meteen een bestseller werd toen de autoriteiten na twee voorstellingen verdere opvoering verboden?
... de Engelse band Pink Floyd is vernoemd naar de Amerikaanse bluesmuzikanten Pink Anderson en Floyd Council?
... de toren van de Dom van Utrecht sinds een storm in 1674 niet meer aan de rest van het kerkgebouw vaststaat?

22 november

... de Canadees Ralph Steinman de enige Nobelprijswinnaar is die de prijs postuum kreeg toegekend?
... er bier bestaat met rooksmaak, doordat het is gebrouwen van gerookte mout?
... de Wolga de langste rivier van Europa is?
... de planeet Saturnus een heel lage dichtheid heeft en zou blijven drijven als hij in een bak met water zou passen?
... de in 2018 overleden predikant Klaas Hendrikse van de Protestantse Kerk niet geloofde dat God bestaat, maar iets is dat 'gebeurt'?

23 november

... Karl Marx' oom Lion Philips de grootvader was van Anton en Gerard Philips?
... de wilde eend in Europa de eendensoort is die het meest voorkomt in de omgeving van mensen?
... de in 1912 gezonken Titanic niet voldoende reddingssloepen aan boord had?
... Teylers Museum in Haarlem sinds de oprichting in 1778 in hetzelfde pand is gevestigd?
... het lange tijd onduidelijk bleef wie de auteursrechten bezat van de selfies gemaakt door een kuifmakaak?

24 november

... de gevangenis op Alcatraz nog geen jaar na Frank Morris' ontsnapping gesloten werd?
... Dante Alighieri zijn meesterwerk De goddelijke komedie (1306-1321), over een reis door de hel en de hemel, schreef terwijl hij verbannen was uit Florence?
... het eerste, naamloze, album van de Britse rockgroep ELO in Amerika uitkwam met de titel No answer, als gevolg van een verkeerd begrepen telefoongesprek?
... de lichtsnelheid in vacuüm een natuurconstante is, maar dat daarbuiten licht vertraagd en zelfs stilgezet kan worden?
... de zeer giftige zwarte mamba de snelste slang ter wereld is en zo nodig herhaaldelijk zal bijten?

25 november

... bij het ontstaan van de vulkaan Paricutín in 1943 twee dorpen (Paricutín en San Juan Parangaricutiro) verloren gingen?
... het neoclassicistische gebouw Aubette in Straatsburg modernistische interieurs bevat, ontworpen door Jean Arp, Sophie Taeuber-Arp en Theo van Doesburg?
... Steven Bradbury, de eerste Australiër die bij de Olympische Winterspelen een titel won, na zijn overwinning moest toegeven dat hij niet de snelste schaatser was geweest?
... het onjuiste idee dat de Titanic een snelheidsrecord had moeten breken in de Tweede Wereldoorlog door de nazi's is gebruikt om een anti-Britse propagandafilm over de ramp te maken?
... de Amerikaanse president Martin Van Buren van huis uit Nederlands sprak?

26 november

... de Leeuwarder Courant voor het eerst in 1752 verscheen, waarmee het de oudste nog onder dezelfde naam opererende krant van Nederland is?
... de grootste buitenaardse meren in ons zonnestelsel zich op Titan bevinden, een van de manen van Saturnus?
... de meeste gewervelde dieren zelf vitamine C aanmaken, maar de mens dat niet kan en het dus via zijn voeding moet binnenkrijgen?
... Asterix en Obelix zijn vernoemd naar twee leestekens, asterisk (sterretje) en obelisk (kruis)?
... Johann Sebastian Bach zijn Goldbergvariaties zou hebben gecomponeerd als slaapmuziek voor graaf Von Keyserlingk?

27 november

... er in een graftombe in Maes Howe te Schotland een grote hoeveelheid graffiti te zien is, die Vikingen daar in de 12e eeuw achterlieten?
... de ZX Spectrum een homecomputer uit de vorige eeuw is, die gebruikmaakt van een televisietoestel als monitor en te programmeren is met rubberen toetsen?
... pofmais al 6700 jaar geleden werd verbouwd?
... edelherten in het Duits-Tsjechisch grensgebied het voormalige IJzeren Gordijn nog steeds mijden?
... de urineblaas 1500 ml urine kan bevatten, maar eigenlijk nooit meer dan 800 ml bevat?

28 november

... er bij zweefvliegen een grote diversiteit aan mimicry is, met imitaties van bijen (de kegelbijvlieg), hommels (de hommelreus), wespen (de grote fopwesp) en bladwespen (de grote gouden bladloper)?
... sommige namen bij tropische cyclonen niet meer gebruikt worden, wanneer een cycloon met die naam verwoestend is geweest?
... er in Tibet naast het Tibetaans boeddhisme nog een andere Tibetaanse vorm van boeddhisme wordt beleden onder de naam Bön?
... het bombardement op Brussel (1695) door Lodewijk XIV van Frankrijk zelfs door Napoleon een eeuw later als barbaars en nutteloos werd veroordeeld?
... rode elementen op Nederlandse verkeersborden sinds 2012 worden voorzien van een witte bies, zodat ze beter herkenbaar zijn voor mensen die kleurenblind zijn?

29 november

... de teddybeer is geïnspireerd op de Amerikaanse president Theodore Roosevelt?
... voetbalverslaggever Hugo Walker als honkballer in het Nederlands team speelde?
... de dichter en diplomaat Constantijn Huygens in 1638 voor zijn overleden vrouw het sonnet Op de dood van Sterre schreef, haar 50 jaar overleefde en nooit meer hertrouwde?
... componist Simeon ten Holt de tijdsduur van Canto Ostinato open laat, waardoor uitvoeringen enkele uren kunnen duren, maar "hoe-langer-hoe-beter" volgens hem een misverstand is?
... het Rijksmuseum Amsterdam in 1800 begon als Nationale Kunst-Galerij in Huis ten Bosch?

30 november

... het woord deodorant uit Latijnse woordelementen bestaat en letterlijk ontgeurder betekent?
... de vulkaan Loki Patera op de Jupitermaan Io een caldeira heeft van meer dan 10.000 vierkante kilometer?
... een wolk koolstofdioxide in het Nyosmeer in 1986 tot een limnische uitbarsting kwam met 1724 doden tot gevolg?
... de zandsuppletie door de zandmotor bij Ter Heijde wordt uitgevoerd door te bouwen met de natuur?
... de hazelworm geen worm is maar een hagedis zonder poten?