Gebruiker:Liface/Lijst

Dit is een zo volledig mogelijke lijst van alle Nederlandse werkwoorden waarvan de vormen in de onvoltooid verleden tijd en/of het voltooid deelwoord afwijken van de gebruikelijkste manier van vervoegen.

De gebruikelijkste, zwakke, vervoeging is:

	Onvoltooid verleden tijd enkelvoud	Onvoltooid verleden tijd meervoud	Voltooid deelwoord
Stemhebbend	stam + de	stam + den	ge + stam + d
Stemloos	stam + te	stam + ten	ge + stam + t

Nederlandse werkwoorden waarvan de vervoeging van het bovenstaande paradigma afwijkt worden sterk of onregelmatig genoemd. Vaak betekent dit dat de klinker in de stam van het werkwoord verandert, maar bij sommige werkwoorden uit deze laatste categorie treden nog andere veranderingen op.

Het voltooid deelwoord kan gelijk zijn aan ge + infinitief (soms met een andere klinker) en eindigt dan op -en, maar het kan ook bestaan uit ge + iets anders + t. Deze laatste groep werkwoorden kan men daarom ook wel typeren als "onregelmatig zwak", omdat het in dit geval in feite om een zwakke vervoeging inclusief veranderingen in de stam gaat.

Dit moet niet worden verward met de echte onregelmatige werkwoorden: hebben, zijn, wezen, kunnen, zullen, mogen en willen, die ook in de tegenwoordige tijd onregelmatig zijn. Zie Vervoeging van onregelmatige Nederlandse werkwoorden.

Samengestelde werkwoorden

Van op geheel dezelfde manier vervoegde samengestelde werkwoorden wordt in deze lijst alleen het grondwoord (tweede deel) vermeld, tenzij de manier van vervoegen in de samenstelling afwijkt; afblijven, doorrijden enz. worden daarom niet apart vermeld, bekvechten en stofzuigen wel.

Werkwoorden met een voorvoegsel

Hetzelfde geldt voor de samengestelde werkwoorden met een onbeklemtoond voorvoegsel. De meestvoorkomende Nederlandse voorvoegsels zijn: ge-, be, ver-, onder-, ont-

Opgemerkt moet worden dat het voorvoegsel ge- wegvalt als er een ander (onbeklemtoond) voorvoegsel is. Dit is bijvoorbeeld zo in de vormen verblijven→ verbleven, maar niet in vormen van scheidbaar samengestelde werkwoorden als afblijven → afgebleven enz.

Meervoud

Het meervoud van de verleden tijd wordt haast altijd gevormd door middel van het achtervoegsel -en, soms (bij onregelmatig zwakke werkwoorden) ook -den.

Staat er een enkele a in de verleden tijd, dan wordt de eindletter niet verdubbeld: kwam, kwamen. Een uitzondering daarop is: had, hadden.

Meerdere vormen

Sommige werkwoorden hebben zowel een volledig zwakke als een volledig sterke of onregelmatige vervoeging, waarvan er meestal één later is ontstaan door analogie. Meestal is er sprake van een verschil in register, stijl en/of dialect, soms ook in betekenis.

De werkwoorden met ij in de infinitief hebben haast altijd dezelfde sterke verbuiging, zoals blijven, bleef, gebleven. Sommige werkwoorden met ei in de infinitief hebben die verbuiging ook, waarschijnlijk door analogie.

Zie ook Morfologische nivellering

Lijst van sterke of onregelmatige werkwoorden

Zwakke regelmatige werkwoorden worden in deze lijst niet vermeld, tenzij er ook een sterke vervoeging is of het werkwoord ook in een andere betekenis bestaat. Wanneer een bepaalde vorm wel officieel erkend maar in het huidige Standaardnederlands vrijwel niet meer gangbaar is, is deze tussen haakjes gezet. Hetzelfde is gedaan voor (veelal zwakke) vormen die (nog) niet officieel erkend zijn, maar in de praktijk niettemin geregeld gebruikt worden.

Het meervoud van de zwakke regelmatige vorm wordt gevormd door een n toe te voegen. Het meervoud van de andere vormen is gelijk aan de gebruikelijke meervoudsvorming van een zelfstandig naamwoord (dus toevoeging van en), tenzij anders vermeld, maar als er een a in de verleden tijd staat, dan wordt de medeklinker daarachter niet verdubbeld (dus niet nammen maar namen).

		zwak			sterk			onr. zwak
infinitief		o.v.t.	volt. deelw.		v.t.	volt. deelw.		o.v.t.	volt. deelw.	opmerking
bakken		bakte				gebakken
bannen		bande				gebannen
barsten		barstte				gebarsten
bederven					bedierf	bedorven**		derven, "missen", is zwak
bedriegen					bedroog	bedrogen
beginnen					begon	begonnen*		ook ontginnen
behangen					behangde	behangden
bergen					borg	geborgen
bersten		berstte			borst	geborsten		nevenvorm van barsten, verouderd
bevelen					beval	bevolen		velen "verdragen" is zwak, maar wordt vrijwel alleen in onbepaalde wijs gebruikt. vervelen is ook zwak.
bezwijken					bezweek	bezweken*
bidden					bad	gebeden
bieden					bood	geboden
bijten					beet	gebeten
binden					bond	gebonden
blazen					blies	geblazen
blijken					bleek	gebleken*
blijven					bleef	gebleven*
blinken					blonk	geblonken
braden		braadde				gebraden
breien		breide	gebreid		bree	gebreeën		de sterke vormen zijn informeel en vooral spreektaal, vermoedelijk ontstaan door analogie met werkwoorden waarin ij voorkomt.
breken					brak	gebroken*
brengen								bracht	gebracht
brouwen		brouwde				gebrouwen		van bier enz.
brouwen		brouwde	gebrouwd					in bet. "met keel-r spreken"
buigen					boog	gebogen
delven		delfde			dolf	gedolven		bedelven is alleen sterk
denken								dacht	gedacht
dingen					dong	gedongen
doen					deed	gedaan
dragen					droeg	gedragen
drijten					dreet	gedreten		"zijn behoefte doen"
drijven					dreef	gedreven
dringen					drong	gedrongen
drinken					dronk	gedronken
druipen					droop	gedropen
duiken					dook	gedoken
dunken								docht	gedocht	verouderd
durven		durfde	gedurfd		dierf			dorst	dorst is enigszins verouderd, dierf is gewestelijk
dwingen					dwong	gedwongen
ervaren		ervaarde			ervoer	ervaren		zie ook varen
erven		erfde	geërfd			georven		een enkele keer komen als verleden tijd de gekunstelde vormen ierf en orf voor
eten					at	gegeten		voltooid deelwoord in samenst. overeten zònder g
fluiten					floot	gefloten
gaan					ging	gegaan*
gelden					gold	gegolden
genezen					genas	genezen
genieten					genoot	genoten		nieten, "met nietjes bevestigen" is zwak
geven					gaf	gegeven
gieten					goot	gegoten
glijden					gleed	gegleden
glimmen					glom	geglommen
graven					groef	gegraven
grijpen					greep	gegrepen
hangen					hing	gehangen
hebben								had (mv. hadden)	gehad
heffen					hief	geheven
helpen					hielp	geholpen
heten		heette			hiet	geheten		hiet is verouderd
hijsen					hees	gehesen
hoeven*****		hoefde	gehoefd			gehoeven
houden					hield	gehouden
houwen			hieuw	gehouwen	eveneens sterk in uithouwen, maar zwak in beeldhouwen
jagen****	jaagde	gejaagd	joeg		jaagde alleen in bet. "de jacht beoefenen", joeg in alle bet.
kerven	kerfde	gekerfd	korf	gekorven
kiezen			koos	gekozen	gekoren is verouderd behalve in uitverkiezen
uitverkiezen			verkoos uit	uitverkoren	Zie ook vriezen en verliezen
kijken			keek	gekeken
kijven			keef	gekeven
klagen	klaagde	geklaagd	kloeg		kloeg vooral gewestelijk of in samenstellingen als zich beklagen
klieven	kliefde	gekliefd	kloof	gekloven	de sterke vormen zijn vooral Zuid-Nederlands
klimmen			klom	geklommen
klinken			klonk	geklonken
kluiven	(kluifde)	(gekluifd)	kloof	gekloven
knijpen			kneep	geknepen
komen			kwam	gekomen*	ook voorkómen, vóórkomen
kopen					kocht	gekocht
krijgen			kreeg	gekregen
krijsen	krijste	gekrijst	krees	gekresen
krijten			kreet	gekreten	in betekenis: "schreeuwen"
krimpen			kromp	gekrompen
kruipen			kroop	gekropen
kunnen					kon (mv. konden)	gekund	blijkens de d in konden en gekund is dit oorspronkelijk een zwak werkwoord, al doet de vorm kon anders vermoeden
kwijten			kweet	gekweten
lachen	lachte		(loech)	gelachen	loech is verouderd of gewestelijk
laden	laadde			geladen
laten			liet	gelaten
leggen	legde	gelegd	lei (mv. leiden)		lei is hoofdzakelijk spreektaal; blijkens de d in leiden, legden en gelegd is dit werkwoord zwak
lezen			las	gelezen
liegen			loog	gelogen
liggen			lag	gelegen
lijden			leed	geleden
lijken			leek	geleken
lopen			liep	gelopen*
luiken			look	geloken*
melken	melkte	gemelkt	molk	gemolken	vooral in niet-letterlijke bet. zoals "langzaam en moeilijk uitvragen" zwak vervoegd
meten	meette		mat	gemeten
miegen			meeg	gemegen	"urineren"
mijden			meed	gemeden
moeten			moest	gemoeten**	ontmoeten is zwak, maar hangt hier vermoedelijk niet mee samen
mogen			mocht	gemogen	in literaire taal is het voltooid deelwoord ook gemoogd/gemocht)
nemen			nam	genomen
nijgen			neeg	genegen	maar neigen is zwak
nijpen			neep	genepen
plegen					placht	geplacht	in bet. "de gewoonte hebben"
plegen	pleegde	gepleegd					in bet. "begaan"
pluizen			ploos	geplozen	vooral in samenst. uitpluizen ofwel "navorsen"
pluizen	pluisde	gepluisd			in bet. "pluisjes afgeven"
prijzen			prees	geprezen	in bet. "loven"
prijzen	prijsde	geprijsd			in bet. "van een prijsetiket voorzien"
raden	raadde		ried	geraden	vooral nog sterk in samenstellingen zoals aan-/afraden
raken	raakte	geraakt			(rocht)	(gerocht)	in de standaardtaal uitsluitend regelmatig; blijkens de t in rocht, gerocht is dit werkwoord zwak
rieken	riekte		rook	geroken	nevenvorm van ruiken
rijden			reed	gereden
rijgen			reeg	geregen
rijten			reet	gereten
rijven			reef	gereven	"harken"
rijzen			rees	gerezen*
rinnen			ron	geronnen
roepen			riep	geroepen
ruiken			rook	geroken	nevenvorm van rieken
scheiden	scheidde			gescheiden
schelden			schold	gescholden
schenden			schond	geschonden
schenken			schonk	geschonken
scheppen			schiep	geschapen	in bet. "creëren"
scheppen	schepte	geschept			in bet. "putten, naar boven halen"
scheren			schoor	geschoren	in bet. "ontharen"
scheren	scheerde	gescheerd			in bet. "langsstrijken"
schieten			schoot	geschoten
schijnen			scheen	geschenen**
schijten			scheet	gescheten
schrijden			schreed	geschreden
schrijven			schreef	geschreven
schrikken	schrikte		schrok	geschrokken	in bet. "plotseling angstig worden"; de zwakke vorm is literair
schrikken	schrikte	geschrikt			in bet. "laten/doen schrikken" of "plotseling doen afkoelen"
schuilen	schuilde	geschuild	school	gescholen
schuiven			schoof	geschoven
slaan			sloeg	geslagen
slapen			sliep	geslapen
slijpen			sleep	geslepen
slijten			sleet	gesleten
slinken			slonk	geslonken*
sluipen			sloop	geslopen
sluiten			sloot	gesloten
smelten			smolt	gesmolten
smijten			smeet	gesmeten
snijden			sneed	gesneden
snuiten			snoot	gesnoten
snuiven			snoof	gesnoven
spannen	spande			gespannen
spijten			speet	gespeten
spinnen			spon	gesponnen
splijten			spleet	gespleten
spreken			sprak	gesproken
springen			sprong	gesprongen*
spruiten			sproot	gesproten*
spugen spuwen	spuugde spuwde	gespuugd gespuwd	spoog	gespogen	oorspronkelijk: spuwen, spoog, gespogen
spuiten			spoot	gespoten
staan			stond	gestaan
steken			stak	gestoken
stelen			stal	gestolen
sterven			stierf	gestorven*
stijgen			steeg	gestegen*
stijven			steef	gesteven*	in bet. "met stijfsel behandelen"
stijven	stijfde	gestijfd			andere bet. waaronder verstijven
stinken			stonk	gestonken
stoten	stootte	gestoten	stiet		stiet is enigszins archaïsch
strijden			streed	gestreden
strijken			streek	gestreken
stuiven			stoof	gestoven
tijgen			toog	getogen
treden			trad	getreden
treffen			trof	getroffen
trekken			trok	getrokken
uitscheien			schee uit	uitgescheeën*	in bet. "ophouden"; vrijwel uitsluitend spreektaal, vermoedelijk ontstaan door analogie met werkwoorden waarin ij voorkomt. "uitscheiden van een vloeistof" is zwak en wordt vervoegd met hebben
vallen			viel	gevallen*
vangen			ving	gevangen
varen	(vaarde)		voer	gevaren	de vorm vaarde wordt gebruikt naast voer in de betekenis "zich over water voortbewegen".
vechten			vocht	gevochten	bekvechten is zwak
verdrieten			verdroot	verdroten
verdwijnen			verdween	verdwenen*
vergeten			vergat	vergeten**	zie ook eten
verhelen	verheelde			verholen
verliezen			verloor	verloren**
verslinden			verslond	verslonden
verzwelgen			verzwolg	verzwolgen*	echter zwelgen is ook zwak
vinden			vond	gevonden*
vlechten			vlocht	gevlochten
vlieden			vlood	gevloden	"vluchten", verouderd
vliegen			vloog	gevlogen	zwak in samenst. zweefvliegen
vlieten			vloot	gevloten	"stromen", verouderd
vouwen*****	vouwde			gevouwen	ontvouwen is geheel zwak
vragen****	(vraagde)	gevraagd	vroeg		vraagde is alleen nog archaïsch of gewestelijk
vreten			vrat	gevreten
vriezen			vroor	gevroren
vrijen	vrijde	gevrijd	vree	gevreeën	de sterke vormen zijn vooral spreektaal en waarschijnlijk ontstaan door analogie
waaien	waaide	gewaaid	woei
wassen	waste		(wies)	gewassen	"schoonmaken" (voorheen met ch: wasschen, wiesch, gewasschen)
wassen			wies	gewassen*	"groeien" (nooit met ch)
wassen	waste	gewast			in bet. "met was bekleden" is uitsluitend zwak
wegen			woog	gewogen
werken	werkte	gewerkt			(wrocht)	(gewrocht)	de onregelmatige vormen zijn verouderd of gewestelijk. Ze bestaan nog wel in het Zeeuws, maar in het huidige Standaardnederlands vrijwel alleen in de uitdrukking doorwrocht. In het Engels is work/wrought/wrought ook verouderd. Blijkens de t in wrocht, werkte, gewrocht en gewerkt is dit werkwoord van oudsher zwak.
werpen			wierp	geworpen
werven			wierf	geworven
weten			wist	geweten	de t in de verleden tijd maakt geen deel uit van de stam, maar van de gedeeltelijk weggevallen uitgang -te(n); vgl. de Duitse vormen wissen - wusste(n)
weven	weefde			geweven
wezen					was (mv. waren)	geweest*	gewezen was oorspronkelijk het volt. deelw.; thans nog slechts attributief gebruikt: "mijn gewezen echtgenoot". enz. De spelling geweest is vreemd, consequent zou geweesd zijn.
wijken			week	geweken*
wijten			weet	geweten
wijzen			wees	gewezen
willen	wilde	gewild			wou (mv. wouden)		onregelmatig; in de spreektaal is het meervoud ook wouwen; blijkens de d in wouden, wilden en gewild is dit werkwoord zwak
winden			wond	gewonden
winnen			won	gewonnen**
worden			werd	geworden*
wreken	wreekte		(wrak)	gewroken	wrak is verouderd maar komt nog een heel enkele keer voor
wrijven			wreef	gewreven
wringen			wrong	gewrongen
wuiven	wuifde	gewuifd	woof	gewoven
zeggen	zegde	gezegd			zei (mv. zeiden)		meestal onregelmatig, maar in samenstellingen als afzeggen regelmatig; blijkens de d in zeiden en gezegd een zwak werkwoord
zeiken	zeikte	gezeikt	zeek	gezeken	vermoedelijk ontstaan door analogie met werkwoorden waarin ij voorkomt
zenden			zond	gezonden
zieden	ziedde		zood	gezoden
zien			zag	gezien
zijgen			zeeg	gezegen*
zijn					was (mv. waren)	geweest	zie ook wezen; deze twee synonieme werkwoorden zijn in de loop van de geschiedenis gemengd (zie ook suppletie)*
zingen			zong	gezongen
zinken			zonk	gezonken*	de afleiding verzinken is sterk in betekenis "laten wegzakken", zwak in de niet daarmee verwante betekenis "galvaniseren"
zinnen			zon	gezonnen
zitten			zat	gezeten
zoeken					zocht	gezocht	blijkens de t in zocht en gezocht is dit werkwoord zwak
zouten	zoutte			gezouten
zuigen			zoog	gezogen	in samenst. stofzuigen meestal zwak
zuipen			zoop	gezopen
zullen					zou (mv. zouden)	--	de vorm gezuld staat in Van Dale met de annotatie 'weinig gebruikt'. In het Groene Boekje is deze vorm niet opgenomen. Hij komt dan ook vrijwel nooit voor, aangezien zullen alleen maar als hulpwerkwoord dienst kan doen. Blijkens de d in zouden is dit een zwak werkwoord.
zwellen			zwol	gezwollen
zwemmen			zwom	gezwommen
zweren	zweerde	gezweerd	zwoor	gezworen	in bet. "etteren"
zweren			zwoer	gezworen	in bet. "eed of trouw zweren"
zwerven			zwierf	gezworven
zweten*****	zweette	gezweet		gezweten
zwijgen			zweeg	gezwegen
verzwinden			verzwond	verzwonden	verouderd