Gebruiker:Stevenaster/Kladblok
The Unseen Beatles[bewerken | brontekst bewerken]
Robert Whitaker[bewerken | brontekst bewerken]
In 1964 fotografeerde Robert Whitaker (1932-2011) popartiesten uit de NEMS-stal (een in 1968 door Brian Epsteins NEMS Enterprises gevormd platenlabel) als Gerry & The Pacemakers, Cilla Black, The Seekers en Cream.[1] Maar het was de eerdere samenwerking met The Beatles en John Lennon, die hem wereldwijde bekendheidheid verschafte. In opdracht van Beatles manager Brian Epstein fotografeerde Whitaker John Lennon, Paul McCartney, George Harrison en Ringo Star van 1964 tot 1966 op evenementen waaronder hun wereldtournees, studio opnamen, formele fotosessies en privé momenten van de Britse popgroep en hun individuele bandleden.[2]
Kippenschuur
Whitaker: "Ik heb daarna nog veel andere dingen gedaan, ben gewond geraakt in een oorlog, heb foto's gemaakt in Vietnam en India, heb met Dali gewerkt. In 1972 ben ik getrouwd en daarna heb ik 25 jaar een boerderij gehad. Maar na een ernstig auto-ongeluk werd dat werk te zwaar. Iemand vroeg me: waar zijn al die foto's gebleven die je van 'The Beatles' hebt gemaakt? Ik antwoordde 'in de kippenschuur'. We (Martin Harrison en Whitaker) hebben toen het eerste boek gemaakt, 'The Unseen Beatles'." [3] Sindsdien is de titel 'The unseen Beatles' veelal als aanduiding van zijn Beatles foto-tentoonstellingen gebruikt. [4]
The Unseen Beatles[bewerken | brontekst bewerken]
In het algemeen wordt Whitakers oevre gezien als een van de grootste privécollecties Beatles foto's ter wereld.[5] Whitakers nalatenschap, een archief van honderdduizenden foto's, wordt beheerd door zijn zoon Benjamin en vermarkt onder de merknamen 'Robert Whitaker Photography' en 'The Robert Whitaker Estate'.[6] Via de eigen website en een gelicenseerd netwerk van online galeries en art dealers worden Whitakers Beatles foto's onder meer aangeboden in gelimiteerde selecties 'Estate-Authorized' fine art prints.[7] Iedere print is voorzien van een 'Roger Whitaker Estate Stamp' (een in reliëf uitgevoerde merkstempel) en geleverd met een certificaat van echtheid. Daarnaast is een verzameling van dertien exclusieve, door Whitaker handgesigneerde Beatles foto's in A3 formaat verkrijgbaar.[8] Onder het label 'Robert Whitaker Photography' wordt wekelijks een nooit eerder geziene, onbewerkte Beatles foto via instagram gepubliceerd.[9] In samenwerking met Getty Images is een selectie van 550 'digital born' Beatles prints beschikbaar, die onder licentie benut kunnen worden op het gebied van merchendising, creativiteit en redactionele toepassingen.[10] Camera Press ltd. UK, een van Engelands grootste foto-agentschappen, profileert zich met een selectie van 165 Beatles foto's voor de pers, media of commerciele instituties.
Handgesigneerde Beatles foto's[bewerken | brontekst bewerken]
Over een periode van dertig jaar stelde Robert Whitaker een kleine, museale verzameling handgesigneerde Beatles foto's samen. Deze serie was aanvankelijk bestemd voor tentoonstellingen en verkoop na zijn overlijden. Whitaker: "Het was een geweldige periode in de twintigste eeuw waarin van alles veranderde. Ik ben blij dat ik mijn camera had om alle buitengewone gebeurtenissen vast te leggen. En het levert me nu een goed pensioen op".[11]
Verschillen in uitgaven en druktechnieken[bewerken | brontekst bewerken]
In een aantal opzichten verschilt deze verzameling foto's van de collectie 'Estate-Authorized' fine art prints. Waar Beatles foto's uit de 'Estate-autorized' collectie wereldwijd vrijwel onbeperkt en vrij verkrijgbaar zijn, geldt dat niet voor foto's uit de handgesigneerde verzameling. Deze foto's zijn uiterst zeldzame, individuele kunstwerken die onvervangbaar zijn en daardoor enig in hun soort. Anders dan door Whitakers handsignatuur blijkt die uniciteit ook uit zijn voorkeur van druktechniek, zilvergelatiedruk of cibachrome op Archival papier. Die is uit de tijd waarin de werken zijn ontstaan en voorzien van zijn handtekening in zilverkleurige verf of potlood. 'Estate authorized' fine art prints zijn deels door Whitaker zelf gedigitaliseerde werken, die na zijn overlijden als C-type of lightjet (inktjet) prints worden geproduceerd. Verder kenmerkt zich de gesigneerde Beatles foto door een specifieke afmeting die nagenoeg voor iedere foto uniek is. Waar één foto uit die verameling bijvoorbeeld een beelduitsnede heeft van 35,5 x 41,0 cm heeft geen andere foto uit die verzameling dezelfde afmeting, tenzij er sprake is van een toevallige overlap of beelden uit een serie waarvan dezelfde beelduitsnede bijdraagt aan de homogeniteit van het geheel.
Private collectie 'The Unseen Beatles' in Zwolle[bewerken | brontekst bewerken]
Whitakers hechte vriendschap met de Nederlandse collectioneur Ivo de Lange, eigenaar van het Herman Brood museum & Experience en oprichter van kunstuitleenbedrijf IQ in Zwolle, stelde hem in staat om zijn eigen privé verzameling van gesigneerde foto's en zeefdrukken op te bouwen. De twee vrienden bezochten elkaar regelmatig over en weer thuis en nooit ging een ontmoeting zonder dat de Lange werken kocht: “Ik was een goede vriend van Robert Whitaker, staffotograaf van de Beatles. Een vriendschap die ruim twintig jaar heeft geduurd. Die onderlinge band heeft mij in staat gesteld om een bijzondere collectie van zijn foto’s te kunnen kopen. In die collectie ook de Beatles worldtour 1964-1966. Whitaker heeft ze allemaal voor mij gesigneerd. Zo heb ik ook exclusief fotowerk van Salvador Dali bij wie hij twee jaar in huis heeft gewoond.” [12] En dat bleef niet alleen bij Beatles foto's. De enige enige gesigneerde foto van Mick Jagger als Ned Kelly (1970), uitgevoerd op groot canvas, is in zijn bezit.
In oktober 2008 kwam Robert Whitaker naar Zwolle om bij IQ kunstuitleen om voor een verkoopexpositie een serie zeefdrukken van de 'Fab Four' te signeren. 'Dat moet een hele klus geweest zijn want van elk van de vier portretten, één van iedere Beatle, waren er 200 klaargelegd'. Whitaker: "Ik voel me een beetje of ik terug op school ben en strafwerk heb gekregen." [13]
Volgens de Lange's bestaat de verzameling uit 125 door Whitaker handgesigneerde Beatles foto's. Daarvan zijn er honderd ingelijst. In zijn 'Unseen Beatles' fotoboek worden 114 Beatles foto's besproken waaronder de honderd ingelijste werken en 14 op dibond gemonteerd (aluminium sandwichplaat). Deze 14 werken bleven ongesigneerd. 76 foto's kenmerken zich door een voor iedere foto unieke beelduitsnede. De afmetingen daarvan lopen uiteen van 25,5 x 40 cm tot 100 x 160 cm. Een serie van vier in het boek besproken foto's zijn representatief voor een serie genummerde en gesigneerde zeefdrukken, uitgegeven in kleur in een oplage van 250 stuks.
Van cultuurhistorisch belang[bewerken | brontekst bewerken]
Een veel gestelde vraag die ter beantwoording open staat is of de gesigneerde verzameling van de Lange voor Nederland van cultuurhistorisch belang is en misschien zou moeten worden aangemerkt als onmisbaar en onvervangbaar Nederlands cultureel erfgoed.[14] De private collectie van de Lange staat namelijk sinds 2019 in de etalage.[15] Ondanks dat er voor de foto's nog geen koper gevonden is, blijft een risico bestaan dat de verzameling Nederland definitief verlaat en niet langer binnen de landsgrenzen beschikbaar zal zijn voor een divers en inclusief publiek.
Exposities[bewerken | brontekst bewerken]
Na de eerste veiling van een Whitaker Beatles foto bij Christies en de uitgave van Whitakers boek “The Unseen Beatles” in 1990[16] vond onder diezelfde titel op 12 november 1991 een eerste tentoonstelling van The Unseen Beatles foto's plaats bij The Photographers Gallery in London. Onderdelen van de collectie werden daarna onder thema-specifieke titels geëxposeerd, waaronder 'In your face', (Rotterdam 2002,) 'Inside and out' (Chelsea 2004) en 'Dali Meets The Beatles' in Liverpool's Mathew Street Gallery, 2005. In 2008 exposeerde Ivo de Lange een serie zeefdrukken van the Beatles bij IQ kunstuitleen in Zwolle, die door Whitaker ter plekke werden gesigneerd. Na Whitakers overlijden, op 20 september 2011, exposeerde Ivo de Lange een deel van zijn privéverzameling in het VB Photographic Centre, te Kuopio. In 2018 en 2019 volgden exposities bij Museum Rijswijk en 5&33 Gallery in art'otel Amsterdam zich op. De laatste ter herinnering aan het bezoek van de Beatles aan Amsterdam, toen 55 jaar geleden.[17] Van juni tot oktober 2021 exposeerde de Lange de collectie tentoonstelling in zijn Herman Brood Museum te Zwolle, 2021.
| Museum | Titel | Datum |
|---|---|---|
| Herman Brood Museum, Zwolle | The Unseen Beatles | 05/06/2021 tot 30/09/2021 |
| 5&33 Gallery in art'otel, Amsterdam | The Unseen Beatles | 24/01/2019 tot 17/03/2019 |
| Museum Rijswijk, Netherlands | The Beatles | 06/10/2017 tot 21/01/2018 |
| Proud Chelsea | Inside and Out | 08/05/2014 tot 08/07/2014 |
| VB Photographic Centre, Finland | The Unseen Beatles | 07/09/2012 tot 28/10/2012 |
| IQ Kunstuitleen, Zwolle | The Unseen Beatles | 10/2008 |
| Liverpool's Mathew Street Gallery | Dali Meets The Beatles | 22/08/2005 tot 04/09/2005 |
| Japan | Far East And Far Out | 07/10/2004 tot 31/10/2004 |
| Mathew Street Gallery, Liverpool | The Beatles | 2003 |
| Monika Mohr Galerie, Hamburg | The Unseen Beatles | 09/2003 |
| Rotterdam | In Your Face | 24/03/2002 tot 05/05/2002 |
| The Continental, Prahran, Australia | Bob Whitaker’s Beatles: 1964-1966 | 29/06/1998 to 19/07/1998 |
| The Photographers Gallery, London | The Unseen Beatles | 12/11/1991 tot 13/12/1991 |
Bronvermelding[bewerken | brontekst bewerken]
- ↑ (en) ART EXCHANGE LLC, SAN FRANCISCO, ROBERT WHITAKER. sfae.com. sfae.com (1983).
- ↑ Photography, Robert Whitaker, The Beatles. robertwhitakerphotography.com. Robert whitaker Photography.
- ↑ (en) Martin Harrison, Roger Whitaker (1991). The Unseen Beatles. https://archive.org/details/unseenbeatles0000whit/page/n167/mode/2up.+ISBN 9781850293354.
- ↑ de Stentor, Redactie, Kippenschuur. de Stentor (10 augustus 2008).
- ↑ Verhoeven, Willem, Grootste privé fotocollectie The Beatles in art'otel Amsterdam. High Profile Events. Events.nl (30 januari 2019).
- ↑ (en) Whitaker, Robert, The Official Robert Whitaker Photography Website. Robert Whitaker Photography.
- ↑ (en) Whitaker, Robert, Prints store. Robert Whitaker Photography.
- ↑ (en) Whitaker, Robert, Signed Prints. Robert Whitaker Photography.
- ↑ (en) Whitaker Family Estate, Robert, robert whitaker photography. Robert Whitaker Photography. Robert Whitaker Photography.
- ↑ (en) Whitaker, Robert, Robert Whitaker Beatles. Robert Whitaker Beatles. Getty Images.
- ↑ (en) Whitaker, Robert, Nails. SAN FRANCISCO ART EXCHANGE LLC (25 maart 1966).
- ↑ de Jong, Peter, Herman Brood Museum Zwolle verwelkomt The Beatles. de Swollenaer. Brugmedia (3 juni 2021).
- ↑ de Stentor, Redactie, Beatles-foto's uit een kippenschuur. De Stentor (10 augustus 2008).
- ↑ Uslu, Gunay, Beleidsreactie advies Onvervangbaar en Onmisbaar. Commissie Collectie Nederland van de Raad van Cultuur.
- ↑ Whitaker, Robert, Laatste kans. Grootste privé fotocollectie The Beatles in art'otel Amsterdam. Events.nl.
- ↑ (en) Whitaker, Robert, The Unseen Beatles. Collins Pub San Francisco (1 november 1991).
- ↑ (en) Whitaker, Robert, Exhibitions. Robert Whitaker Photography (13 december 1991).