Hybride oorlogsvoering
Hybride oorlogsvoering of hybride conflictvoering[1] is een concept binnen de militaire strategie. Het beschrijft overkoepelend het geheel van verschillende taktische componenten om de vijand te destabiliseren en te verslaan door een combinatie van conventionele oorlogsvoering, irreguliere oorlogsvoering en niet-militaire acties. De gelijktijdige inzet van niet-militaire methoden kan ertoe dienen een openlijk conflict of een vergelding geheel of gedeeltelijk te vermijden.
Concept[bewerken | brontekst bewerken]
De krijgskunde heeft zich, naast de klassieke oorlog op het slagveld, altijd bezig gehouden met onberekenbare acties en asymmetrie in de oorlogsvoering.[2] Reeds in de 4e eeuw voor Christus beschreef de Chinese strateeg Sun Tzu een vorm van asymmetrische oorlog, en besprak het gebruik van spionnen om bepaalde doelen te bereiken.[1]
In de 21ste eeuw werd door meerdere militaire theoretici vastgesteld dat de oorlogsvoering toenemend complex werd door irregulaire methoden, guerillatechnieken en de opkomst van cyberaanvallen. De complexiteit en onduidelijkheid van de moderne oorlogsrealiteit wordt door meerdere asymmetrieën bepaald:[3]
- verschillende oorlogsdoelstellingen
- onduidelijkheid m.b.t. begin en einde van conflicten
- onduidelijkheid m.b.t. de deelnemers van conflicten
- snelle technische ontwikkelingen door gebruik van nieuwe wapens en taktieken
Het begrip hybride oorlogsvoering werd door Dr. Frank Hoffmann van het Amerikaanse Foreign Policy Research Insitute gebezigd om deze compexiteit te beschrijven.[4] Sedertdien is het begrip algemeen gebruikelijk geworden, bijvoorbeeld in strategische documenten van de NAVO en de Europese Unie.[5] Voor de "hybride oorlogsvoering" werden uiteenlopende definities opgesteld.[6] Volgens sommigen is het een modewoord, en kan het concept beter begrepen worden in het kader van de militaire strategie.[7]
Elementen[bewerken | brontekst bewerken]
In een hybride oorlogsvoering staat de deelnemers naast de conventionele militaire mogelijkheden een divers spectrum aan technieken en methoden ter beschikking:
- onbemande vaartuigen
- cyberoorlogsvoering
- het verspreiden van nepnieuws, desinformatie en propaganda, via de klassieke massamedia en over digitale sociale media
- het voeren van diplomatieke en juridische procedures
- pogingen tot regimeverandering
- verkiezingsinterventie
- sabotage
- onschadelijk maken van satellieten (voor communicatie, navigatie, spionage)
- energieinfrastructuur
- spoorwegen
- communicatieinfrastructuur
Het gelijktijdige inzetten van meerdere instrumenten heeft als doel de vijand op zijn zwakke punten te treffen en synergistische effecten te bereiken.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
20e eeuw[bewerken | brontekst bewerken]
Verschillende conflicten tijdens de Koude Oorlog verliepen als hybride confrontaties. De Vietnamoorlog was mede door de betrokkenheid van uiteenlopende partijen een hybride oorlog.[8]
21e eeuw[bewerken | brontekst bewerken]
In het Midden-Oosten woedden een reeks hybride conflicten zoals de Israëlisch-Libanese Oorlog (2006), en de machinaties van Islamitische Staat. Sedert de annexatie van de Krim in 2014 wordt hybride oorlogsvoering vanuit NAVO-standpunt vooral toegeschreven aan Rusland.[9]
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Hybrid warfare op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- ↑ a b (en) Charlotte Snel, Hybride dreiging aan de orde van de dag. defensie.nl (18 oktober 2022). Gearchiveerd op 22 oktober 2022.
- ↑ (en) Ancient Philosophy of Hybrid War and Propaganda (23 maart 2021). Gearchiveerd op 24 maart 2021.
- ↑ (en) Marcuzzi, Stefano, Hybrid Warfare in Historical Perspectives. www.natofoundation.org (2018-5-4). Geraadpleegd op 22 juni 2024.
- ↑ Hoffman, Frank (2007). Conflict in the 21st Century: The Rise of Hybrid Wars. Potomac Institute for Policy Studies, Arlington, Virginia.
- ↑ (en) Caliskan, Murat (2 januari 2019). Hybrid warfare through the lens of strategic theory. Defense & Security Analysis 35 (1): 40–58. ISSN:1475-1798. DOI:10.1080/14751798.2019.1565364.
- ↑ (en) Robert Johnson, Hybrid War and Its Countermeasures: A Critique of the Literature. Small Wars & Insurgencies, 29:1, 141-163 (22 december 2017).
- ↑ (en) Murat Caliskan, Hybrid warfare through the lens of strategic theory. Defense & Security Analysis, 35:1, 40-58 (17 januari 2019).
- ↑ (en) Ismaël Fournier, Hybrid Warfare in Vietnam. MARINE CORPS HISTORY Vol. 7, No. 1 (2021). Gearchiveerd op 22 mei 2022.
- ↑ Hybride Dreigingen en Hybride Oorlog: Consequenties voor de Koninklijke Landmacht. hcss.nl (januari 2021). Gearchiveerd op 6 februari 2022.