Lijst van Nederlandse grachten
Op deze lijst van Nederlandse grachten staat een overzicht van grachten in Nederland, gerangschikt per stad. Voor zover bekend wordt de bouwperiode aangegeven, evenals eventuele bijzonderheden.
Deze lijst is (mogelijk) incompleet. U wordt uitgenodigd op bewerken te klikken om de lijst uit te breiden. |
Alkmaar[bewerken | brontekst bewerken]
Centrum[bewerken | brontekst bewerken]
- Oudegracht
- Lindegracht
- Verdronkenoord
- Zijdam
- Gedempte Nieuwesloot
- Kaarsemakersgracht
- Luttik Oudorp
- Mient
- Voordam
- Kooltuin
- Baangracht
- Turfmarkt
Singel[bewerken | brontekst bewerken]
Amersfoort[bewerken | brontekst bewerken]
Centrum[bewerken | brontekst bewerken]
Singel[bewerken | brontekst bewerken]
- Weverssingel
- Zuidsingel
- Westsingel
- Flierbeeksingel (oostelijk restant buitenste grachtengordel, westelijk deel is gedempt)
- Sint Aegtensingel (gedempt, thans 't Zand)
Amsterdam[bewerken | brontekst bewerken]
De belangrijkste grachten van Amsterdam:
Delen van de rivier de Amstel[bewerken | brontekst bewerken]
Grachtengordel[bewerken | brontekst bewerken]
- Herengracht (1612)
- Keizersgracht (1612)
- Prinsengracht (1612)
Singels[bewerken | brontekst bewerken]
- Singel (Stedegracht)
- Singelgracht: 17e eeuw
Arnhem[bewerken | brontekst bewerken]
Centrum[bewerken | brontekst bewerken]
Bredevoort[bewerken | brontekst bewerken]
Bolsward[bewerken | brontekst bewerken]
Singel[bewerken | brontekst bewerken]
- Stadsgracht/Turfgracht
Delft[bewerken | brontekst bewerken]
Drie noord-zuidgrachten vormen de oudste grachten in Delft, aan de meest westelijke hiervan is de stad ontstaan. Bij stadsuitbreidingen in de 17e eeuw werden verschillende oude ontginningssloten uit het veengebied, verbreed tot de huidige oost-westgrachten.
Noord-Zuid grachten[bewerken | brontekst bewerken]
- Oude Delft (circa 1100)
- Nieuwe Delft (eind 12e eeuw)
- Derde hoofdgracht (oostelijke stadsgrens 13e eeuw)
- Achterom
- Brabantse Turfmarkt (deels gedempt in 1860)
- Burgwal (gedempt in 1860)
- Vrouwjuttenland
- Verwersdijk
- verlegging:
- Overige noord-zuid grachten
- Raam / Paardenmarkt / Korte Lakengracht (alle gedempt in 1911)
Oost-West grachten[bewerken | brontekst bewerken]
- Kolk
- Geerweg-Kantoorgracht
- Rietveld
- Vlamingstraat
- Voldersgracht (1348)
- Oude Langendijk / Nieuwe Langendijk (gedempt in 1899)
- Binnenwatersloot
- Molslaan
- Gasthuislaan
- Zuidergracht
Buiten het centrum[bewerken | brontekst bewerken]
- Buitenwatersloot
- Westsingel / Houttuinen / Spoorsingel-Phoenixstraat (gedempt in 1965 en weer aangelegd in 2015)
Den Helder[bewerken | brontekst bewerken]
Het Helders Kanaal[bewerken | brontekst bewerken]
- Kerkgracht
- Loodsgracht
- Molengracht
- Westgracht
- Keizersgracht
- Spoorgracht
- Steengracht (gedempt)
- Fabrieksgracht (gedempt)
- Bassingracht
Singel[bewerken | brontekst bewerken]
- Prins Willem-Alexandersingel
Stelling Den Helder[bewerken | brontekst bewerken]
- Gracht rond Fort Dirks Admiraal
- Gracht rond Fort Erfprins
- Liniegracht
Overig[bewerken | brontekst bewerken]
- Hoofdgracht (gedeeltelijk gedempt)
- Werfkanaal
Deventer[bewerken | brontekst bewerken]
- Binnensingel (gedempt)
- Buitengracht
- Noordenbergsingel
- Singelgracht
Den Haag[bewerken | brontekst bewerken]
Stadsgrachten[bewerken | brontekst bewerken]
- Brouwersgracht (gedempt)
- Fluwelen Burgwal (gedempt)
- Gedempte Burgwal (gedempt)
- Gedempte Gracht (voorheen: Lange Gracht)
- Herengracht (gedempt)
- Hooigracht
- Koninginnegracht
- Lurtherse Burgwal (gedempt)
- Maliegracht
- Nassaukade (gedempt in 1883, nu Nassauplein)
- Pauwengracht (gedempt)
- Paviljoensgracht (gedempt)
- Prinsegracht (gedempt)
- Prinsessegracht
- Smidswater
- Spui/Zieken (gedempt)
- Voldersgracht (gedempt)
- Statengracht (gedempt)
- Turfmarkt (gedempt)
- Wijnhaven (gedempt)
Singelgracht[bewerken | brontekst bewerken]
- Zuid Singelsgracht
- Zuidwest Singelsgracht
- West Singelsgracht
- Noord Singelsgracht
- Oost Singelsgracht
- Zuid-Oost Singelsgracht
Overigen[bewerken | brontekst bewerken]
Doesburg[bewerken | brontekst bewerken]
- Bleekersgracht
- Hessengracht
- Kempermansgracht
- Looiersgracht
Dokkum[bewerken | brontekst bewerken]
Singels[bewerken | brontekst bewerken]
- Baantjegracht (Baantsjegracht)
- Drie Pypstergracht (Pypstergracht)
- Hardridersgracht
- Noordergracht (Noardergracht)
- Zuidergracht (Sudergracht)
Dordrecht[bewerken | brontekst bewerken]
In Dordrecht lopen de grachten in drie halvemaanvormige radialen vanaf de rivier de Merwede om de binnenstad heen. Aan de middelste van deze grachten is de stad ontstaan en verder uitgebreid.
Binnenhavens[bewerken | brontekst bewerken]
Middenhavens[bewerken | brontekst bewerken]
Buitenhavens[bewerken | brontekst bewerken]
Enkhuizen[bewerken | brontekst bewerken]
Stadsgrachten[bewerken | brontekst bewerken]
- Oude Haven
- Oude Gracht
- Spaans Leger
- Oosterhavenstraat
- Zuider Havendijk
- Handvastwater
- Noorder Boerenvaart
- Zuider Boerenvaart
- Burgwal
Vest[bewerken | brontekst bewerken]
Franeker[bewerken | brontekst bewerken]
Singels[bewerken | brontekst bewerken]
- Oosterstadsgracht (Oasterstadsgracht)
- Westerstadsgracht
Binnenstadsgrachten[bewerken | brontekst bewerken]
- Heerengracht
Goes[bewerken | brontekst bewerken]
Singels | Vesten[bewerken | brontekst bewerken]
- Oostsingel
- Westsingel
Gouda[bewerken | brontekst bewerken]
Singels[bewerken | brontekst bewerken]
Stadsgrachten[bewerken | brontekst bewerken]
- Achter de Kerk
- Gouwe
- Haven
- Westhaven
- Oosthaven
- Peperstraat
- Spieringstraat
- Turfmarkt
- Vijverstraat
- Zeugstraat
Groenlo[bewerken | brontekst bewerken]
- Stadsgracht
Groningen[bewerken | brontekst bewerken]
Diepenring[bewerken | brontekst bewerken]
De Diepenring is de 13e-15e eeuwse grachtengordel van Groningen.
- Noorderhaven
- Lopende diep
- Spilsluizen
- Turfsingel
- Schuitendiep
- Gedempte Kattendiep (gedempt)
- Gedempte Zuiderdiep (gedempt)
- Reitemakersrijge (gedempt)
- A
Vestinggrachten[bewerken | brontekst bewerken]
Grachten van de 17e eeuwse vestingwerken.
- Noordelijke vestinggracht
- Singels Noorderplantsoen
- Oostelijke vestinggracht
- Bloemsingel (gedempt 1952 behalve de zwaaikom bij Stadsstrand)
- Steentilpoortengracht (gedempt 1926)
- Zuidelijke vestinggracht (vergraven tot Verbindingskanaal 1879)
- Westelijke vestinggracht
- Zuiderhaven
- Westerhaven (gedempt 1962)
- Griffe of Nijgraven Diep (gedempt, vormde met de zuidelijke vestinggracht de Griffelinie)
- Helperdiep (gracht van Helperlinie)
Haarlem[bewerken | brontekst bewerken]
Centrum[bewerken | brontekst bewerken]
- Binnen Spaarne
- Raaks (gedempt) zie: Haarlemse beek
- Gedempte Oude Gracht (gedempt)
- Kraaienhorstergracht (gedempt, nu Nassaulaan)
- Bakenessergracht
- Gedempte Voldersgracht (gedempt)
- Zijdgracht (gedempt, nu Sophiaplein)
- Gedempte Raamgracht (gedempt)
- Burgwal
- Nieuwe Gracht
- Achter Nieuwegracht (gedempt in 1869, nu Parklaan)
- Westergracht (gedempt in 1969)
Singels[bewerken | brontekst bewerken]
- Kinderhuissingel
- Schotersingel
- Kloppersingel
- Papentorensingel (gedempt)
- Gedempte Oostersingelgracht (gedempt in 1972)
- Herensingel (kwam uit op de Oostersingelgracht, laatste ca. 150 m gedempt)
- Kampersingel
- Gasthuissingel
- Raamsingel
- Zijlsingel
- Singelgracht-west (gedempt in 1880, loop volgde de Oude Zijlvest en de huidige Wilhelminastraat)
Buiten het centrum[bewerken | brontekst bewerken]
- Amsterdamsevaart (gedempt)
- Leidsevaart
- Brouwersvaart
- De Delft
- Amerikavaart
- Europavaart
- Gouwwetering
- Jan Gijzenvaart
- Gedempte Schalkburgergracht (gedempt)
- Garenkokenvaart
- Houtvaart
- Zomervaart
- Fuikvaart
- Paul Krugervaart (gedempt, de vroegere kade heet nog steeds Paul Krugerkade)
Er bestaan plannen om de Papentorensingel, een deel van de Oostersingel en de Amsterdamsevaart weer terug te brengen.
Hasselt[bewerken | brontekst bewerken]
- Baangracht
- Brouwersgracht
- Heerengracht
- Prinsengracht
Heemstede[bewerken | brontekst bewerken]
's-Hertogenbosch[bewerken | brontekst bewerken]
Binnendieze[bewerken | brontekst bewerken]
De Binnendieze is de verzamelnaam van verschillende stromen in 's-Hertogenbosch
- Zijtakken van de Binnendieze
Overige grachten[bewerken | brontekst bewerken]
Hoorn[bewerken | brontekst bewerken]
Singel[bewerken | brontekst bewerken]
Kampen[bewerken | brontekst bewerken]
IJssel[bewerken | brontekst bewerken]
- De rivier de IJssel vormt de oostelijke begrenzing van de binnenstad van Kampen en kent een aantal verschillende kades aan de stadskant.
Gracht[bewerken | brontekst bewerken]
Singels[bewerken | brontekst bewerken]
Leeuwarden[bewerken | brontekst bewerken]
Grachten[bewerken | brontekst bewerken]
- Nieuwestad
- Voorstreek
- Tuinen
- Eewal (gedempt)
- Zaailand (gedempt)
- Keizersgracht (gedempt)
Singels[bewerken | brontekst bewerken]
Overigen[bewerken | brontekst bewerken]
Leiden[bewerken | brontekst bewerken]
Verstedelijkte waterlopen[bewerken | brontekst bewerken]
- Oude Rijn
- Mare
- Korte Mare / Nieuwe Mare
- Lange Mare(gedempt)
- Stille Mare (gedempt)
- Vliet
Grachten[bewerken | brontekst bewerken]
- Arkegracht (gedempt en verdwenen)
- Binnenoostsingel
- Binnenvestgracht, deel van de vesting, goeddeels gedempt en verdeeld in:
- 1e Binnenvestgracht (gedempt)
- 2e Binnenvestgracht (gedempt)
- 3e Binnenvestgracht (gedempt)
- 4e Binnenvestgracht (gedempt)
- 5e Binnenvestgracht
- Brandewijnsgracht (gedempt)
- Doelengracht
- Doezastraat, voormalige Koepoortsgracht (gedempt)
- Donkeregracht (gedempt en verdwenen)
- Gangetje (overkluisd)
- Geregracht (gedempt)
- Groenhazengracht
- Herengracht
- Hooglandse Kerkgracht (gedempt)
- Hooigracht (gedempt)
- Kaiserstraat, voormalige Cellebroedersgracht (gedempt)
- Kijfgracht
- Korevaarstraat, deels de voormalige Zijdgracht
- Kort Rapenburg (overkluisd)
- Koolgracht (gedempt)
- Langebrug, voormalige Voldersgracht (gedempt)
- Langegracht (gedempt)
- Levendaal (gedempt)
- Middelstegracht (gedempt)
- Minnebroersgracht
- Oostdwarsgracht (gedempt)
- Oranjegracht
- Oude Herengracht
- Oude Singel
- Papengracht (gedempt)
- Pieterskerkgracht (gedempt)
- Rapenburg
- Sint Jacobsgracht (gedempt)
- Steenschuur
- Uiterstegracht (gedempt)
- Van der Werffstraat, voormalige Marendorpse Achtergracht (gedempt)
- Vollersgracht (gedempt)
- Volmolengracht (gedempt)
- Waardgracht
- Zuidsingel
Singels[bewerken | brontekst bewerken]
- Herensingel
- Maresingel
- Morssingel
- Rijnsburgersingel
- Witte Singel
- Zijlsingel (Leiden)
- Zoeterwoudsesingel
Leusden[bewerken | brontekst bewerken]
Grachten[bewerken | brontekst bewerken]
- Kooikersgracht, (gedempt 2019, Centrum-Zuid)
Singels[bewerken | brontekst bewerken]
- Kuperssingel (wijk Claverenblad)
- Patrijzenhoeve
Meppel[bewerken | brontekst bewerken]
- Aardappelgat. Dit was een klein haventje op de plek van de huidige Groenmarkt. Gedempt in 1877.
- Bleekerseiland. Het Bleekerseiland is gelegen op de plek waar de Sluisgracht en de Oevergracht samenkomen. Een stuk verderop lag tot 1880 een verbinding tussen deze grachten, genaamd het Bleekerseiland.
- Galmanspad. Het Galmanspad is de zuidwestelijke kade van de enige nog volledig bestaande gracht in Meppel. Genoemd naar de landschapsarchitect Galman.
- Gasgracht. Deze gracht is genoemd naar de gasfabriek die hier nog altijd staat. In 1967 is het een deel van de gracht gedempt, maar dat is in 2008 weer opengegraven.
- Grote Oevergracht of Hoofdgracht Dit is de oude loop van de Wold Aa en de Beilerstroom. Slechts een klein deel van deze gracht (tegenwoordig Stoombootkade geheten) bestaat nog. Het water is in twee fasen gedempt, één in begin jaren'30, de rest in 1952/1953.
- Heerengracht. Dit is de zuidoostelijke kade van de enige nog volledig bestaande gracht in Meppel.
- Keizersgracht. Dit is de noordoostelijke kade van de enige volledig bestaande gracht in Meppel.
- Kerkhofsdiep (gedempt). Het Kerkhofsdiep of Kerkgracht is in 1918 en 1919 gedempt tussen het Kerkplein en de Prinsengracht. In 1948 werd het laatste resterende deel (tussen Oevergracht en Kerkplein) alsnog gedempt. Er zijn stemmen om deze gracht weer gedeeltelijk open te graven.
- Kleine Oever. Het zuidelijk deel van de Oevergracht, tussen Bleekerseiland en Katholieke kerk. Dit water is in 1952 gedempt, al zijn er weer stemmen deze gracht weer open te graven. De stadsoever van deze gracht heet de Maatkade.
- Mallegatsgracht. Verbinding tussen de Wold Aa en de Meppelerdiep, om het stadscentrum heen. Deze gracht bestaat nog, maar is wel versmald.
- Prinsengracht. De Prinsengracht lag tussen het Kerkplein en de Gasgracht / Keizersgracht. In 1967 is deze gracht gedempt, maar in 2008 is een stuk van ongeveer 100 meter weer opengegraven.
- Sluisgracht. De plaats waar alle stadsgrachten samenkomen en als één stroom het centrum verlaten. Deze gracht is nog intact. De andere kant van deze gracht heet Mr. Harm Smeengekade.
- Stoombootkade. Het enige nog resterende deel van de Oevergracht, dat dus een andere naam heeft gekregen na de demping in 1953.
- Zuideindigerpad. Dit is de noordwestelijke kade van de enige nog volledig bestaande gracht in Meppel. Genoemd naar de straat waar hij overgaat in de Keizersgracht (het Zuideinde).
Middelburg[bewerken | brontekst bewerken]
Grachten[bewerken | brontekst bewerken]
Singels[bewerken | brontekst bewerken]
Nieuwpoort[bewerken | brontekst bewerken]
- Binnenhaven
- Buitenhaven
- Vest
- Oude Vest (restant)
Purmerend[bewerken | brontekst bewerken]
Rotterdam[bewerken | brontekst bewerken]
Centrum[bewerken | brontekst bewerken]
- Binnenrotte (gedempt)
- Coolvest (gedempt)
- Delftsevaart
- Lombardkade
- Goudse Vest (gedempt)
- Steigersgracht
Delfshaven[bewerken | brontekst bewerken]
Singels[bewerken | brontekst bewerken]
Noord-Zuid
Noordelijke singels
Schiedam[bewerken | brontekst bewerken]
Stadsgrachten[bewerken | brontekst bewerken]
Singels/Vest[bewerken | brontekst bewerken]
- Westvest
- Noordvest
- Broersvest (gedempt)
- Nieuwe Haven
- Buitenhaven
Schoonhoven[bewerken | brontekst bewerken]
Stadsgrachten[bewerken | brontekst bewerken]
Vest[bewerken | brontekst bewerken]
Sloten (Friesland)[bewerken | brontekst bewerken]
- Oosterbuitengracht (Easterbûtengrêft)
Sneek[bewerken | brontekst bewerken]
Binnenstadsgrachten[bewerken | brontekst bewerken]
Singels[bewerken | brontekst bewerken]
Utrecht[bewerken | brontekst bewerken]
De belangrijkste en oudste grachten van Utrecht worden gevoed door de Utrechtse Vecht.
Centrum[bewerken | brontekst bewerken]
- Oudegracht met werfkelders
- Nieuwegracht met werfkelders
- Kromme Nieuwegracht
- Drift
- Plompetorengracht (1392)
SingelStadsbuitengracht (Singel)[bewerken | brontekst bewerken]
- Weerdsingel Westzijde/Oostzijde
- Wittevrouwensingel
- Maliesingel
- Tolsteegsingel
- Catharijnesingel
Bemuurde Weerd / Vogelenbuurt[bewerken | brontekst bewerken]
- Zwarte Water ((Nieuwe) Keizersgracht)
- Oosterstroom (Gruttersdijk)
- Westerstroom (Westerdijk, gedempt)
Wageningen[bewerken | brontekst bewerken]
- Stadsgracht
Weesp[bewerken | brontekst bewerken]
Vecht[bewerken | brontekst bewerken]
De rivier de Vecht loopt dwars door de oude vesting van Weesp.
Stadsgrachten[bewerken | brontekst bewerken]
- Oudegracht
- De Grobbe (gedempt)
- Nieuwstad
- Herengracht
- Achterherengracht (gedempt)
- Achtergracht (gedempt)