Nedersaksisch activisme
Nedersaksisch activisme is een koepelterm die verwijst naar alle activiteiten en inspanningen van individuen en organisaties, die gericht zijn op de erkenning en bevordering van het Nedersaksisch als regionale taal. Deze activiteiten en inspanningen omvatten onder andere grassroots-acties zoals het aanbrengen van plaatsnaamborden in de regionale taal door individuen of actiegroepen,[1][2] maar ook aandacht voor het Nedersaksisch op beleidsniveau.[3][4] Het Nedersaksisch wordt gesproken in grote delen van Nederland en Duitsland, en is erkend onder het Europees Handvest voor regionale talen en talen van minderheden.[5]
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Voor de jaren 90[bewerken | brontekst bewerken]
In de jaren vijftig ontstond de Nedersaksische Beweging, voornamelijk bestaande uit academici en schrijvers, die zich inzetten voor het bevorderen van het gebruik van het Nedersaksisch en het leggen van contacten tussen Nederlanders en Duitsers die zich bezighielden met de Nedersaksische taal en cultuur. Deze beweging viel in de loop van de jaren 60 uiteen. In de loop van de jaren 70 en 80 verschenen er echter nieuwe organisaties, waaronder de Kreenk vuur de Twentse Sproak (1975) en SONT (1984), die tot op de dag van vandaag actief zijn.[6][7][8]
Officiële erkenning[bewerken | brontekst bewerken]
In 1995 pleitte Andries Postma (CDA) in de Eerste Kamer voor de erkenning van het Nedersaksisch onder het Europees Handvest voor regionale talen en talen van minderheden.[9] Kort daarna werd er, bij de behandeling van het Europees Handvest, door meerdere fracties gepleit voor erkenning. De toenmalige staatssecretaris van Binnenlandse Zaken Jacob Kohnstamm beschouwde het Nedersaksisch in eerste instantie als een dialect van het Nederlands, maar na inbreng van deskundigen veranderde zijn standpunt op dit onderwerp.[10][11] In 1996 werd het Nedersaksisch erkend als regionale taal onder het Handvest, dat in 1998 in werking trad.[12]
- ↑ Kreuwel, Lotte, Skiti (20) uit Hardenberg wil het Nedersaksisch op de kaart zetten: "We raken iets eigens kwijt". www.rtvoost.nl (20 juli 2023). Geraadpleegd op 31 maart 2024.
- ↑ Drents op Stee slaat weer toe en sleutelt aan plaatsnaamborden. www.rtvdrenthe.nl (14 maart 2018). Geraadpleegd op 31 maart 2024.
- ↑ Toezegging Bij wetswijziging streektalen opnemen in artikel 3.29f van de Mediawet 2008 (36.176) (T03758). www.eerstekamer.nl. Geraadpleegd op 31 maart 2024.
- ↑ “Behoud Nedersaksische taal moet in cultuurnota komen”. www.detoren.net (7 juni 2023). Geraadpleegd op 31 maart 2024.
- ↑ DBNL, J. van der Kooi, Handboek Nedersaksische taal- en letterkunde. DBNL. Geraadpleegd op 31 maart 2024.
- ↑ Löwik, Franciscus Gerhardus Hieronymus (2003). De Twentse Beweging: strijd voor modersproake en eigenheid. s.n.. ISBN 978-90-74064-18-7.
- ↑ Doar doo'w 't vuur. kreenk.nl. Geraadpleegd op 31 maart 2024.
- ↑ Sont (18 juni 2020). Geraadpleegd op 31 maart 2024.
- ↑ Staten-Generaal, Eerste Kamer der, Behandeling van het wetsvoorstel Wijziging van de Algemene wet bestuursrecht in verband met opneming van regels betreffende het gebruik van de taal in het bestuurlijk verkeer (23543). zoek.officielebekendmakingen.nl (2 mei 1995). Geraadpleegd op 4 april 2024.
- ↑ Staten-Generaal, Tweede Kamer der, Goedkeuring op 5-11-1992 te Straatsburg tot stand gekomen Europees Handvest voor streektalen of talen van minderheden; Nota n.a.v. het verslag. zoek.officielebekendmakingen.nl (31 juli 1995). Geraadpleegd op 4 april 2024.
- ↑ Staten-Generaal, Tweede Kamer der, Behandeling van het wetsvoorstel Goedkeuring van het op 5 november 1992 te Straatsburg tot stand gekomen Europees Handvest voor streektalen of talen van minderheden (Trb. 1993, 1 en 199) (24092). zoek.officielebekendmakingen.nl (19 oktober 1995). Geraadpleegd op 4 april 2024.
- ↑ (fr) Koninkrijksrelaties, Ministerie van Binnenlandse Zaken en, Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden. wetten.overheid.nl. Geraadpleegd op 4 april 2024.