Pibo Steenstra
Pibo Steentra (zijn voornaam wordt ook geschreven als Pybo, Piebe of Pieter) (Franeker? – Amsterdam, 21 juli 1788) was een mathematicus te Franeker. In juni 1759 deed hij belijdenis[1] en vertrok hij direct daarna naar Leiden. Hij was daar bij de universiteit benoemd tot Lector in de Nederduitsche Mathématique; hij begon zijn lessen in 1759 met een redevoering in het Nederlands (dus niet in het Latijn, wat heel bijzonder was). Hij was de opvolger van Adrianus Cuypers. Zijn vader was tichelaarsknecht. Na drie jaar vertrok hij. Zelf kondigt hij zich aan als ‘Doctor en Lector der Wiskunde, Zeevaart en Sterrenkunde’. Hij aanvaardde in 1763 dezelfde betrekking aan de Universiteit van Amsterdam, waarschijnlijk omdat hij dacht daar door te kunnen groeien naar een professoraat. Een poging daartoe in 1771 is vruchteloos gebleken. Van Swinden werd uiteindelijk op die post benoemd.
Steenstra schreef veel elementaire leerboeken op het gebied van de wis-, natuur- en sterrenkunde. Ook was hij actief bij het zoeken naar oplossingen voor het stinken van het IJ. Hij was lid van de Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen sinds 1771.
Er zijn een tweetal boekjes verschenen van een "Liefhebber der Waterloopkunde".[2][3] Door verschillende bibliotheken wordt aangenomen dat dit een pseudoniem is van Pibo Steenstra. Op deze werkjes is inhoudelijk nogal wat kritiek gekomen door Laurens Brandligt.[4] Maar omdat deze in zijn boekje onderscheid maakt tussen kritiek op de "Liefhebber" en kritiek op Pibo Steenstra, lijkt het voor de hand te liggen dat dit niet dezelfde personen zijn. Dit temeer omdat Brandligt in een latere publicatie over Den Helder nadrukkelijk steun vraagt en krijgt van Steenstra.
De locatie van originele exemplaren van deze publicaties is te vinden door uitvouwen van Bibliografische Informatie hieronder en dan op het OCLC nummer achter ‘world cat identities’ te klikken.)
- Steenstra, Pybo (1759). Intree-rede over de opkomst en den voortgang der meetkonst,. Samuel en Johannes Luchtmans, Leiden.
- Steenstra, Pybo (1763). Dissertatio physico-mathematica inauguralis, de pulveris pyrii theoria: quam annuente summo numine (Inaugurele fysisch-wiskundige dissertatie, over de theorie van buskruit: dan knikken naar de hoogste god). Samuel en Johannes Luchtmans, Leiden.
- Steenstra, Pybo (1763). Intree-redenvoering over de opkomst en den voortgang van de konst der zeevaart. Pieter Mortier, Amsterdam.
- Jean Baptiste Nicolas Denis d' Après de Mannevillette, Steenstra, P. (vertaler) (1769). Verhandeling over de zeevaart van Frankryk naar de Indiën. Johannes van Keulen & Zn, Amsterdam.
- Steenstra, Pybo (1770). Openbare lessen over het vinden der lengte op zee, voornamelyk door verbeetering van het gewoone gegiste bestek. Yntema & Tiebol, Amsterdam.
- Steenstra, Pibo (1770). Verhandeling over de klootsche driehoeks-meeting. Yntema & Tieboel.
- Steentra, Pibo (1797). Grondbeginsels der meetkunst, of Kort begrip der zes eerste boeken met het elfde en twaalfde van Euclides. Samuel en Johannes Luchtmans, Amsterdam.
- Steenstra, Pibo (1771). Grondbeginsels der sterrekunde. Of algemeene handleiding, om van de allereerste beginselen af tot eene grondige kennis der gantsche sterrekunde te komen (2 delen). Yntema en Tieboel, Amsterdam.
- Steenstra, Pybo (1775). Redenvoering over den aart der natuurkunde. Yntema en Tieboel, Amsterdam.
- Steenstra, Pibo (1776). Meetkunstige grondbeginzels der natuurkunde. Yntema en Tiboel, Amsterdam.
- Steenstra, Pibo (1778). Meetkunstige grondbeginzels der natuurkunde, deel 2. Yntema en Tieboel, Amsterdam.
- Steenstra, Pibo auteurlink=Pibo Steenstra, Floryn, Jacob (1810). Grondbeginselen der Stuurmans-kunst (4e druk). Weduwe Gerard Hulst & Zn.
- Steenstra, P (1780). Aanmerkingen ter opheldering van het werkje van D. Slob, wegens de natuurlyke oorzaaken van de steeds toeneemende slikken van het Ye, en de verdrooging voor de stad Amsterdam. Yntema en Tieboel, Amsterdam.
- Steenstra, Pibo (1781). Noodig Bericht wegens de uitslag der gemaakte werken tot verdieping van het Ye voor Amsterdam. Yntema en Tieboel, Amsterdam.
Bronnen
- Van der Aa Pibo Steenstra biografisch woordenboek de Nederlanden
- Gerrit van Dijk (2011). Leidse hoogleraren Wiskunde 1575-1975. Universiteit Leiden. ISBN 978-90-817201-1-3.
Referenties
- ↑ Lidmatenregister Herv. Gemeente Franeker. DTB Lidmaten inschrijving. Tresoar (22 juni 1759). Geraadpleegd op 5 september 2022.
- ↑ Liefhebber der Waterloopkunde (1774). Aanmerkingen op de Verbetering der ontlasting van Rhynlands boezemwater op het Ye, en het project van doorgraaving uit de Wyker-meer naar de Noordzee. Yntema en Tieboel.
- ↑ Liefhebber der Waterloopkunde (1774). Vervolg der Aanmerkingen op de Verbetering der ontlasting van Rhynlands boezemwater in het Ye, behelzende een onderzoek naar [... het bederf van het Noorder Spaaren]. Yntema en Tieboel.
- ↑ Bandligt, Laurens (1778). Ye-spiegel, waarin de gebrekkigheid van het Ye, de noodzakelykheid van het redres, en de middelen daar toe te zien is: opgeheldert en aangedrongen door aanmerkingen op verkeerde denkbeelden van den Liefhebber der waterloopkunde en gevoelens van P. Steenstra.. Dirk Swart en I Scholten, Amsterdam, pp. 51.