Portaal:Nederlands koningshuis/Uitgelicht

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Deze pagina geeft een overzicht van alle uitgelichte artikels en/of afbeeldingen op het portaal Nederlands koningshuis. Voor elke maand van het jaar is er zo'n artikel en/of afbeelding. Voel u vrij om deze te bewerken door de bijhorende bewerk-link te volgen.
Uitgelicht deze maand

Willem I Frederik, geboren als Willem Frederik Prins van Oranje-Nassau (Den Haag, 24 augustus 1772Berlijn, 12 december 1843), was een Prins van Oranje en de eerste koning der Nederlanden en groothertog van Luxemburg.

In Duitsland was hij heerser (als Fürst) van het Vorstendom Nassau-Oranje-Fulda van 1803 tot 1806 en van het Vorstendom Nassau-Oranje in het jaar 1806 en van 1813 tot 1815. In 1813 werd hij 'Soeverein Vorst' der Verenigde Nederlanden, en riep zichzelf uit tot koning der Nederlanden en hertog van Luxemburg op 16 maart 1815. In hetzelfde jaar werd Willem I ook de groothertog van Luxemburg en na 1839 was hij bovendien de hertog van Limburg. Na zijn troonsafstand in 1840 noemde hij zichzelf koning Willem Frederik, graaf van Nassau.

Op 30 november 1813 zette Willem na achttien jaar weer voet op Nederlandse bodem. In Londen was hij per brief uitgenodigd als "soeverein vorst" de regering op zich te nemen. De brief was afkomstig van het driemanschap van 1813, de Haagse notabelen Gijsbert Karel van Hogendorp, Frans Adam van der Duyn van Maasdam en Leopold van Limburg Stirum. Willem aanvaardde hun uitnodiging en een Engels fregat bracht hem naar de kust van Scheveningen. Met een boerenwagen werd hij vervolgens naar het strand gereden. Een van de eerste dingen die hij in Nederland deed, was een proclamatie uitvaardigen, waarin hij aankondigde: "Ons gemeene Vaderland is gered: De oude tyden zullen weldra herleeven." Er kwam in 1815 een Oproerwet en de persvrijheid werd aan banden gelegd. Van Hogendorp werd door de koning ontslagen wegens kritiek op de gang van zaken.

Ga naar maand

Januari - Februari - Maart - April - Mei - Juni

Juli - Augustus - September - Oktober - November - December


Januari

Willem (Slot Dillenburg, 24 april 1533Delft, 10 juli 1584), prins van Oranje, graaf van Nassau, Katzenelnbogen, Vianden en Diez, bekend als Willem van Oranje of onder zijn bijnaam Willem de Zwijger, en in Nederland vaak Vader des Vaderlands genoemd, was aanvankelijk stadhouder voor de koning van Spanje doch later de initiator, opstandelingenleider van de Opstand tegen de landsheer van de Spaanse Nederlanden, Filips II.

De Tachtigjarige Oorlog had als eindresultaat dat de Noordelijke Nederlanden zich in 1648 als onafhankelijke staat afscheidden van de Zuidelijke Nederlanden, die onder Spaanse soevereiniteit bleven. In de kronieken, brieven en documenten van de 16e eeuw wordt soms gesproken over de Opstand. Ook in de hedendaagse literatuur wordt het begin van de Tachtigjarige Oorlog veelal weer aangeduid met de Opstand of de Nederlandse Opstand.

De lijfspreuk van de prins was Je maintiendrai (Ik zal handhaven). Aan het eind van zijn leven breidde de prins deze uit: Je maintiendrai l'honneur, la foy, la loi de Dieu, du Roy, de mes amis et moy (Ik zal de eer, het geloof en de wet van God, van de koning, van mijn vrienden en mij handhaven).


[bewerk]

Februari

Beatrix Wilhelmina Armgard, Baarn 31 januari 1938, Prinses van Oranje-Nassau, Prinses van Lippe-Biesterfeld, was sinds 30 april 1980 regerend Koningin der Nederlanden.

Tijdens haar studententijd werd gesuggereerd dat Beatrix zich zou gaan verloven met Bob Steensma, een studievriend. Op 1 mei 1965 werd ze echter bij Drakensteyn hand-in-hand gefotografeerd met een eerst onbekende man, Claus von Amsberg.

Er ontstond grote commotie toen bleek dat deze Claus von Amsberg een Duitser was en lid was geweest van de Hitlerjugend. Een commissie onder leiding van dr. L. de Jong van het toenmalige Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie onderzocht in opdracht van de regering het oorlogsverleden van Claus. De uitkomsten van het onderzoek werden als niet belastend beoordeeld: ieder Duits jongetje was verplicht lid van de Hitlerjugend, en op 28 juni 1965 werd door koningin Juliana de verloving bekendgemaakt.

Uit het huwelijk werden drie zoons geboren:


[bewerk]

Maart

Bernhard Leopold Frederik Everhard Julius Coert Karel Godfried Pieter (Jena, 28 of 29 juni 1911Utrecht, 1 december 2004), de Prins der Nederlanden, Prins van Lippe-Biesterfeld, was de prins-gemaal van koningin Juliana der Nederlanden en vader van onder meer Beatrix, de huidige Koningin der Nederlanden. De prins werd van 1937 tot 1980 officieel aangeduid als Zijne Koninklijke Hoogheid de Prins der Nederlanden. Zijn informele roepnaam was Benno.

Bernhard zou prinses Juliana in 1936 voor het eerst tijdens een skivakantie in het Duitse Garmisch-Partenkirchen hebben ontmoet. De relatie was al eerder tijdens een geheime ontmoeting in Amsterdam gearrangeerd. Na de ontmoeting nu in Garmisch-Partenkirchen verloofden zij zich op 8 september 1936. Op 4 november 1936 kreeg Bernhard het Nederlands staatsburgerschap, en een maand later op 4 december 1936 kwam de benoeming tot luitenant-ter-zee der eerste klasse én ritmeester à la suite. Op 23 december werd Bernhard ten overstaan van de koningin, zijn verloofde en zijn broer Aschwin op het Malieveld tot officier à la suite bij de Nederlandse Land- en Zeemacht en het KNIL beëdigd.


[bewerk]

April

Willem-Alexander Claus George Ferdinand Prins van Oranje, Prins der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, Jonkheer van Amsberg (Utrecht, 27 april 1967), is de oudste zoon van koningin Beatrix der Nederlanden en prins Claus der Nederlanden. Hij wordt officieel aangeduid als Zijne Koninklijke Hoogheid de Prins van Oranje, de titel die hij als beoogde troonopvolger draagt.

Prins Claus deed op 2 mei 1967 aangifte bij de burgerlijke stand op het Utrechtse Stadhuis. De namen werden toen bekend gemaakt. Wij noemen hem Alexander aldus de vader, maar de officiële roepnaam zou Willem-Alexander zijn. Tot die tijd was het in Nederland niet toegestaan een kind een dubbele voornaam (met streep) te geven. Al zijn namen op een rij:

  • Willem, traditioneel de eerste naam van Oranje troonopvolgers.
  • Alexander, de vader verklaarde dat zowel de moeder als hijzelf dit een leuke naam vonden. Er zou geen enkele historische betekenis zijn, hoewel velen vermoeden dat hij vernoemd moet zijn naar de jong overleden prins Alexander (1851-1884) en prins Alexander (1818-1848).
  • Claus, naar de vader.
  • George, de vernederlandste vorm van een van de namen van Claus' vader.
  • Ferdinand, naar Ferdinand graaf von Bismarck, Claus' beste vriend die tevens zijn getuige was bij zijn huwelijk.

Op 6 mei 1967 mochten de jonge prins en zijn moeder het ziekenhuis verlaten.


[bewerk]

Mei

Máxima Prinses der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, mevrouw van Amsberg (voorheen: Máxima Zorreguieta; Buenos Aires, Argentinië, 17 mei 1971), is de echtgenote van koning Willem-Alexander der Nederlanden. Zij is van Argentijnse komaf. Samen met Willem-Alexander heeft ze drie dochters, Amalia (2003), Alexia (2005) en Ariane (2007).

Kort nadat bekend werd dat de relatie met Willem-Alexander serieus was, kwam de Nederlandse pers erachter dat Máxima's vader, Jorge Zorreguieta, staatssecretaris van Landbouw was tijdens de militaire juntaregering, ook wel bekend als de "Vuile Oorlog", van Jorge Videla in Argentinië (april 1976 tot en met maart 1981), waarbij enkele duizenden tegenstanders van het militaire regime gedwongen verdwenen of in gevangenissen geïnterneerd werden. Willem-Alexander had in reactie daarop de pers naar een brief van oud-dictator Videla verwezen als bron van informatie.

Op 17 mei 2001, haar dertigste verjaardag, is Máxima Zorreguieta bij Koninklijk Besluit het Nederlanderschap verleend op grond van artikel 10 van de Rijkswet op het Nederlanderschap. Dit was noodzakelijk, omdat zij door haar huwelijk lid zou worden van het Koninklijk Huis en voor dit lidmaatschap het Nederlanderschap een vereiste is.


[bewerk]

Juni

Willem I Frederik, geboren als Willem Frederik Prins van Oranje-Nassau (Den Haag, 24 augustus 1772Berlijn, 12 december 1843), was een Prins van Oranje en de eerste koning der Nederlanden en groothertog van Luxemburg.

In Duitsland was hij heerser (als Fürst) van het Vorstendom Nassau-Oranje-Fulda van 1803 tot 1806 en van het Vorstendom Nassau-Oranje in het jaar 1806 en van 1813 tot 1815. In 1813 werd hij 'Soeverein Vorst' der Verenigde Nederlanden, en riep zichzelf uit tot koning der Nederlanden en hertog van Luxemburg op 16 maart 1815. In hetzelfde jaar werd Willem I ook de groothertog van Luxemburg en na 1839 was hij bovendien de hertog van Limburg. Na zijn troonsafstand in 1840 noemde hij zichzelf koning Willem Frederik, graaf van Nassau.

Op 30 november 1813 zette Willem na achttien jaar weer voet op Nederlandse bodem. In Londen was hij per brief uitgenodigd als "soeverein vorst" de regering op zich te nemen. De brief was afkomstig van het driemanschap van 1813, de Haagse notabelen Gijsbert Karel van Hogendorp, Frans Adam van der Duyn van Maasdam en Leopold van Limburg Stirum. Willem aanvaardde hun uitnodiging en een Engels fregat bracht hem naar de kust van Scheveningen. Met een boerenwagen werd hij vervolgens naar het strand gereden. Een van de eerste dingen die hij in Nederland deed, was een proclamatie uitvaardigen, waarin hij aankondigde: "Ons gemeene Vaderland is gered: De oude tyden zullen weldra herleeven." Er kwam in 1815 een Oproerwet en de persvrijheid werd aan banden gelegd. Van Hogendorp werd door de koning ontslagen wegens kritiek op de gang van zaken.


[bewerk]

Juli

Juliana Louise Emma Marie Wilhelmina (Den Haag, 30 april 1909Soestdijk, 20 maart 2004), Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje Nassau, Hertogin van Mecklenburg, Prinses van Lippe-Biesterfeld, regeerde van 4 september 1948 tot 30 april 1980.

Bijzonder aan Koningin Juliana was dat zij niet resideerde in Den Haag maar in Baarn (Paleis Soestdijk) dat tot haar troonsafstand in 1980 de koninklijke residentie was. Ze was getrouwd met Bernhard van Lippe-Biesterfeld.

Na enkele weken werden de namen van het prinsesje bekend:

De roepnaam werd Juliana, terwijl haar moeder haar vaak junior noemde.

Op 7 januari 1937 trouwde Juliana met Bernhard van Lippe-Biesterfeld.


[bewerk]

Augustus

Klaus-Georg Wilhelm Otto Friedrich Gerd von Amsberg, vanaf 16 februari 1966 Claus George Willem Otto Frederik Geert (Claus) van Amsberg (Hitzacker, 6 september 1926Amsterdam, 6 oktober 2002) was de prins-gemaal van koningin Beatrix der Nederlanden. Hij werd na zijn huwelijk officieel genoemd Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Claus der Nederlanden, Jonkheer van Amsberg, of kortweg Prins Claus.

Op oudejaarsavond 1962 ontmoette hij de Nederlandse kroonprinses voor het eerst op een feestje bij vrienden in Bad Driburg. Anderhalf jaar later volgden ontmoetingen, rond het huwelijk van prinses Tatiana zu Sayn-Wittgenstein en Maurits Prinz von Hessen. In 1963 keerde Klaus von Amsberg naar West-Duitsland terug om in Bonn te werken op het ministerie van Buitenlandse Zaken, sectie Economische Betrekkingen met Afrika ten zuiden van de Sahara. Verscheidene ontmoetingen eind 1964 en begin 1965, waarbij Richard Prinz zu Sayn-Wittgenstein-Berleburg als rookgordijn fungeerde, verstevigden de relatie tussen Klaus en Beatrix. Op 1 mei 1965 signaleerde fotograaf John de Rooy hen - toen ze in de tuin van kasteel Drakensteyn wandelden - zonder dat het stel dat in de gaten had; de foto verscheen op 6 mei in de Britse Daily Express en daarna in de Nederlandse kranten.

Op 10 maart 1966 traden Beatrix en Claus in het huwelijk, waarbij hij de titel Prins der Nederlanden en het predicaat Jonkheer van Amsberg kreeg. De feestelijkheden, die plaatsvonden in Amsterdam, waar de Provobeweging zich al tijden roerde, werden verstoord door diverse relletjes en een rookbom.

[bewerk]

September

Wilhelmina Helena Pauline Maria (Den Haag, 31 augustus 1880Apeldoorn, 28 november 1962), Prinses der Nederlanden (1880-1890, 1948-1962), Prinses van Oranje-Nassau, Hertogin van Limburg (1890-1948), Hertogin van Mecklenburg (1901-1962), was van 1890 tot 1948 Koningin der Nederlanden. Van 1890 tot haar 18de verjaardag in 1898 was haar moeder, koningin Emma, wegens de minderjarigheid van Koningin Wilhelmina, regentes. In 1947 en in 1948 nam haar dochter, (toen) kroonprinses Juliana, het regentschap gedurende in totaal 157 dagen op zich. Wilhelmina abdiceerde officieel als Koningin der Nederlanden in haar 58ste regeringsjaar; feitelijk regeerde zij iets korter dan 50 jaar.

De ochtend na de geboorte volgde de aangifte bij de burgerlijke stand. Dit werd door vader koning Willem III persoonlijk op paleis Noordeinde gedaan, met twee ministers als getuige. Haar officiële namen waren:

De roepnaam van de prinses was lange tijd min of meer geheimzinnig. In de eerste maanden van haar leven werd zij Paulientje genoemd. Uiteindelijk schakelden haar ouders over op Wilhelmina.

Men zocht naar een gemaal voor de jonge koningin. Britse kandidaten vielen af vanwege de Boerenoorlog. "Nur einen deutschen Prinzen soll sie bekommen", sprak de Duitse keizer.


[bewerk]

Oktober
Ariane Wilhelmina Máxima Ines (Den Haag, 10 april 2007), Prinses der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, is de derde dochter van prins Willem-Alexander en prinses Máxima.

H.K.H. prinses Ariane der Nederlanden is derde in de lijn van troonopvolging, na haar zussen Catharina-Amalia en Alexia.

De prinses kreeg de volgende doopnamen:

  • Ariane, het prinselijk paar vond het leuk om de naam wederom met een a te laten beginnen en vond Ariane een mooie naam. Ariane betekent de eerbiedwaardige.
  • Wilhelmina, verwijst naar Koningin Wilhelmina, de overgrootmoeder van Prins Willem-Alexander. Wilhelmina betekent de wilskrachtige beschermer.
  • Máxima, verwijst naar de overgrootmoeder van Prinses Máxima. Máxima betekent de grootste.
  • Ines, verwijst naar de jongste zus van Prinses Máxima. Ines betekent de kuise.

Prinses Ariane staat ook in de Britse lijn van troonopvolging, echter pas op de 789e plaats. De kans dat Ariane ooit daadwerkelijk de Britse troon zal bestijgen is dus te verwaarlozen.

[bewerk]

November

Willem Alexander Paul Frederik Lodewijk (Brussel, 19 februari 1817Het Loo, 23 november 1890), Prins van Oranje-Nassau, was van 1849 tot zijn dood Koning der Nederlanden en Groothertog van Luxemburg, en van 1849 tot 1866 hertog van Limburg.

Willem trad op 18 juni 1839 in het huwelijk met zijn volle nicht Sophie van Württemberg, de dochter van koning Willem I van Württemberg en Catharina Paulowna (Catharina was de zus van de moeder van Willem III, Anna Paulowna). Het werd een slecht huwelijk, mede door Willems nauwelijks verholen buitenechtelijke affaires en seksuele uitspattingen, die de New York Times ertoe brachten hem "de meest losbandige figuur van onze tijd" te noemen.[bron?] De weinig tolerante en zeer ambitieuze houding van zijn echtgenote deed de rest. In 1851 werd door zijn schoonfamilie een poging gedaan het huwelijk te ontbinden. Dat mislukte, en sindsdien leefde het paar gescheiden van tafel en bed.

In de jaren-1870 kwam het tot een breuk tussen Willem III en zijn oudste zoon Willem. Deze wilde trouwen met gravin Mathilde van Limburg Stirum, maar de koning weigerde zijn toestemming. Hij stond op een vorstelijk huwelijk voor de kroonprins. Ook de regering kon hem niet vermurwen. De jonge Willem vertrok naar Parijs om er zich over te geven aan de genoegens die die stad te bieden had.


[bewerk]

December

Adelheid Emma Wilhelmina Theresia (Arolsen, 2 augustus 1858Den Haag, 20 maart 1934), Prinses van Oranje-Nassau, Prinses van Waldeck-Pyrmont, was de tweede echtgenote van koning Willem III van 1879 tot zijn dood in 1890 en koningin-regentes der Nederlanden van 1890 tot 1898. Als regentes nam zij het koninklijk gezag waar; eerst enkele dagen voor de dood voor haar echtgenoot, de daarop volgende jaren voor haar minderjarige dochter Wilhelmina, de Koningin.

Willem III was oud genoeg om Emma's vader, of zelfs haar grootvader te zijn: Bij hun verloving op 30 september 1878 in Arolsen was Emma twintig en Willem eenenzestig jaar oud. Ze trouwden op 7 januari 1879, en op 31 augustus 1880 werd er een dochter, Wilhelmina geboren. Zoals hiervoor reeds genoemd was Emma een verre verwante van haar echtgenoot, haar betovergrootmoeder Carolina van Oranje-Nassau was een zus van Willem III's overgrootvader Willem V van Oranje-Nassau. Emma's betovergrootvader Frederik I van Württemberg was ook nog een broer van Willem III's grootmoeder Sophia Dorothea Augusta Louisa van Württemberg.

Willem III vond rust bij Emma, zijn jeugdige tweede echtgenote. Eerder was de koning getrouwd met zijn nicht Sophie van Württemberg, die in 1877 was overleden. Hun huwelijk was erg slecht; de echtelieden leefden sinds 1855 gescheiden van tafel en bed.

Emma zette zo veel mogelijk de lijn van koning Willem III voort. Al direct trof zij maatregelen om elke minister eenmaal in de veertien dagen persoonlijk te ontmoeten. Anders dan haar overleden man hield zij zich nauwgezet aan de regels van het constitutionele koningschap.


[bewerk]