Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Leeuwarden (1888-1918)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Kiesdistrict_Leeuwarden_%281888%29.jpg/200px-Kiesdistrict_Leeuwarden_%281888%29.jpg)
Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Leeuwarden (1888-1918) geeft een overzicht van verkiezingen voor de Nederlandse Tweede Kamer in het kiesdistrict Leeuwarden in de periode 1888-1918.[1]
Het kiesdistrict Leeuwarden was al ingesteld in 1848. De indeling van het kiesdistrict werd gewijzigd na de grondwetsherziening van 1887; tevens werd het kiesdistrict toen omgezet in een enkelvoudig district.[2] Tot het kiesdistrict behoorden vanaf dat moment de volgende gemeenten: Idaarderadeel, Leeuwarden en Leeuwarderadeel.
Legenda
- cursief: in de eerste verkiezingsronde geëindigd op de eerste of tweede plaats, en geplaatst voor de tweede ronde;
- vet: gekozen als lid van de Tweede Kamer.
6 maart 1888[bewerken | brontekst bewerken]
De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.[3]
6 maart | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.241 |
Opkomst | 2.554 |
Geldige stemmen | 2.541 |
Blanco stemmen | 5 |
Kandidaten | |
J. Zaaijer[4] | 1.444 |
W.C. van Munster | 702 |
V. Bruinsma | 379 |
9 juni 1891[bewerken | brontekst bewerken]
De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
9 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.303 |
Opkomst | 2.459 |
Geldige stemmen | 2.451 |
Blanco stemmen | 5 |
Kandidaten | |
J. Zaaijer[4] | 1.350 |
D. de Clercq | 620 |
P. van Vliet | 455 |
24 januari 1893[bewerken | brontekst bewerken]
Johannes Zaaijer, gekozen bij de verkiezingen van 9 juni 1891, trad op 13 december 1892 af vanwege zijn benoeming als hoofdredacteur van de Nieuwe Rotterdamsche Courant. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.
24 januari | 7 februari[5] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 3.286 | 3.286 |
Opkomst | 2.195 | 2.641 |
Geldige stemmen | 2.168 | 2.611 |
Blanco stemmen | 19 | 24 |
Kandidaten | ||
C.V. Gerritsen | 689 | 1.332 |
J. Troelstra | 896 | 1.279 |
P. van Vliet | 332 | |
G.L. van der Zwaag | 231 |
10 april 1894[bewerken | brontekst bewerken]
De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.
10 april | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.246 |
Opkomst | 1.726 |
Geldige stemmen | 1.696 |
Blanco stemmen | 25 |
Kandidaten | |
C.V. Gerritsen[4] | 1.136 |
E.B. Kielstra | 536 |
15 juni 1897[bewerken | brontekst bewerken]
De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
15 juni | 25 juni[5] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 5.366 | 5.366 |
Opkomst | 3.982 | 3.786 |
Geldige stemmen | 3.950 | 3675 |
Blanco stemmen | 32 | 11 |
Kandidaten | ||
P.J. Troelstra | 939 | 1.872 |
C.V. Gerritsen[4] | 1.213 | 1.803 |
E.B. Kielstra | 713 | |
W.C. van Munster | 580 | |
J.F.H. Bekhuis | 505 |
27 juli 1897[bewerken | brontekst bewerken]
Pieter Jelles Troelstra was bij de verkiezingen van 15 juni 1897 gekozen in twee kiesdistricten, Leeuwarden en Tietjerksteradeel. Hij opteerde voor Tietjerksteradeel, als gevolg waarvan in Leeuwarden een naverkiezing gehouden werd.
27 juli | 3 augustus[5] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 5.366 | 5.366 |
Opkomst | 3.704 | 3.663 |
Geldige stemmen | 3.669 | 3.609 |
Blanco stemmen | 35 | 54 |
Kandidaten | ||
H. Pyttersen | 1.399 | 1.941 |
W. Bax | 1.081 | 1.668 |
W.C. van Munster | 856 | |
Z. Middelkoop | 333 |
14 juni 1901[bewerken | brontekst bewerken]
De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
14 juni | 27 juni[5] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 6.065 | 6.065 |
Opkomst | 4.766 | 4.550 |
Geldige stemmen | 4.723 | 4.519 |
Blanco stemmen | 43 | 31 |
Kandidaten | ||
G.W. Melchers | 1.705 | 2.371 |
H. Pyttersen[4] | 1.439 | 2.148 |
T. de Vries | 1.121 | |
Z. van den Bergh | 458 |
16 juni 1905[bewerken | brontekst bewerken]
De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
16 juni | 28 juni[5] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 7.553 | 7.553 |
Opkomst | 6.352 | 6.503 |
Geldige stemmen | 6.280 | 6.462 |
Blanco stemmen | 72 | 41 |
Kandidaten | ||
L.W.J.K. Thomson | 2.228 | 3.529 |
F.M. Wibaut | 2.270 | 2.933 |
T.A. Hettinga | 1.439 | |
M.W.F. Treub | 343 |
11 juni 1909[bewerken | brontekst bewerken]
De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
11 juni | 23 juni[5] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 8.026 | 8.026 |
Opkomst | 6.882 | 6.455 |
Geldige stemmen | 6.818 | 6.414 |
Blanco stemmen | 64 | 41 |
Kandidaten | ||
L.W.J.K. Thomson[4] | 2.538 | 3.674 |
P.J. Troelstra | 2.529 | 2.740 |
G. Hofstede | 1.554 | |
H.D. van Ketwich Verschuur | 197 |
19 juni 1913[bewerken | brontekst bewerken]
Lodewijk Thomson, gekozen bij de verkiezingen van 11 juni 1909, trad op 21 mei 1913 af vanwege zijn bevordering tot majoor.[6] Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.[7]
19 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 9.228 |
Kandidaten | |
L.W.J.K. Thomson[4] |
Thomson was de enige kandidaat; hij werd zonder nadere stemming gekozen verklaard.
17 juni 1913[bewerken | brontekst bewerken]
De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
17 juni | 25 juni[5] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 9.228 | 9.228 |
Opkomst | 8.091 | 6.900 |
Geldige stemmen | 8.045 | 6.853 |
Blanco stemmen | 46 | 47 |
Kandidaten | ||
P.J. Troelstra | 3.738' | 3.851 |
L.W.J.K. Thomson[4] | 2.622 | 3.002 |
W. Fransen | 1.685 |
15 juni 1917[bewerken | brontekst bewerken]
De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
15 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 10.116 |
Opkomst | 4.947 |
Geldige stemmen | 4.880 |
Blanco stemmen | 67 |
Kandidaten | |
P.J. Troelstra[4] | 4.266 |
A.R. de Jong | 614 |
Opheffing[bewerken | brontekst bewerken]
De verkiezing van 1917 was de laatste verkiezing voor het kiesdistrict Leeuwarden. In 1918 werd voor verkiezingen voor de Tweede Kamer overgegaan op een systeem van evenredige vertegenwoordiging met kandidatenlijsten van politieke partijen.
Bronnen
- Tweede Kamerverkiezingen kiesdistrict Leeuwarden op www.verkiezingsuitslagen.nl
- Verkiezingen Tweede Kamer 1848-1918 op huygens.knaw.nl
Noten
- ↑ De verkiezingen in 1888 waren de eerste verkiezingen waarbij een Tweede Kamer van 100 leden gekozen werd; de verkiezingen in 1918 waren na de opheffing van de kiesdistricten de eerste verkiezingen waarbij de uitslag bepaald werd op grond van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.
- ↑ Een enkelvoudig district vaardigde per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer.
- ↑ Bij de grondwetsherziening van 1887 was het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van een variabel aantal, afhankelijk van de bevolkingsomvang, naar een vast aantal van 100. Tegelijkertijd werd het aantal kiesdistricten uitgebreid.
- ↑ a b c d e f g h i Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Leeuwarden.
- ↑ a b c d e f g Omdat geen van de kandidaten in de eerste ronde de absolute meerderheid van de uitgebrachte geldige stemmen behaalde, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.
- ↑ De vigerende wetgeving vereiste het aftreden van een lid van het parlement bij een aantal benoemingen. Het aftredende parlementslid was terstond herkiesbaar.
- ↑ Deze verkiezing was voor de resterende duur van de zittingsperiode 1909-1913; zie ook de verkiezingen op 17 en 25 juni 1913.