Zoöp
Een zoöp of zoöperatie is een organisatiemodel voor bedrijven, organisaties, instituten en projecten dat de belangen van niet-menselijk leven onderdeel maakt van de besluitvorming.[1] Het woord 'zoöp' wordt beschreven door het Instituut voor de Nederlandse Taal als: "Organisatie die een samenwerkingsverband is tussen zowel menselijke als niet-menselijke levensvormen, waarbij de belangen van de laatste vertegenwoordigd worden door een mens."[2]
Zoöp is een governance-model in combinatie met een leerproces. Wanneer een organisatie dit governance-model toepast, wordt het een zoöperatie.[3] Een zoöperatie maakt de belangen van ander-dan-menselijk leven onderdeel van de besluitvorming binnen de organisatie, door een onafhankelijke zogenaamde Spreker voor de Levenden als adviseur, leraar en observator van het bestuur te installeren.[4]
Er zijn meerdere zoöps in Nederland, waaronder de leerplek voor regeneratieve boeren Stichting Bodemzicht, centrum voor actuele beeldende kunst Stichting Kunstfort bij Vijfhuizen en broedplaats De Ceuvel[5] in Amsterdam-Noord.
Het zoöp-organisatiemodel werd ontwikkeld door Het Nieuwe Instituut van eind 2018 tot en met begin 2022. Hierna is Het Zoönomisch Instituut opgericht om organisaties te helpen zoöp te worden. Het Nieuwe Instituut in Rotterdam werd zelf de eerste zoöp ter wereld op de Dag van de Aarde op 22 april 2022.[6]
- ↑ Jeroen Junte, In de 'zoöperatie' hebben planten en dieren medezeggenschap via een menselijke woordvoerder. volkskrant.nl (21 januari 2024). Gearchiveerd op 7 februari 2024. Geraadpleegd op 14 februari 2024.
- ↑ Verheij, Boukje, zoöp. Instituut voor de Nederlandse Taal (2 mei 2022). Gearchiveerd op 7 februari 2024. Geraadpleegd op 14 februari 2024.
- ↑ (en) Burgers, Laura, Pijl, Kinanya (2022). Collective Ownership and Representation in a Sustainable City. Gearchiveerd op 8 februari 2024. Erasmus Law Review 15 (3): 212–228. ISSN:2210-2671. DOI:10.5553/ELR.000230.
- ↑ (en) Paiement, Phillip (2022). Rights of Nature, Globalization and Legal Pluralism: The Netherlands Country Report. Gearchiveerd op 14 februari 2024. SSRN Electronic Journal . ISSN:1556-5068. DOI:10.2139/ssrn.4218973.
- ↑ Caroline van Sprang, Broedplaats De Ceuvel is omgedoopt tot Zoöp: ‘We willen gelijkwaardiger samenzijn met dieren en planten’. parool.nl. DPG Media (17 januari 2024). Gearchiveerd op 7 februari 2024. Geraadpleegd op 14 februari 2024.
- ↑ Elke van Riel, Van eend tot alg, in een zoöperatie krijgen alle levende organismen een stem. trouw.nl. DPG Media (22 april 2022). Gearchiveerd op 7 februari 2024. Geraadpleegd op 14 februari 2024.